در آستانه اولین سالگرد اجرای برجام، نشست کمیسیون مشترک برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در تاریخ 10 ژانویه 2017 در وین برگزار و بیانیهای صادر شد.
به گزارش پایگاه خبری فریادگر، این نشست ششمین کمیسیون بررسی روند اجرای برجام است که به درخواست جمهوری اسلامی ایران و در پاسخ به نامه 16 دسامبر محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان به فدریکا موگرینی به عنوان همانند هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام، تشکیل شد. ظریف در نامه ای به موگرینی خواستار بررسی بدعهدی های آمریکا و تمدید قانون تحریم ایران (ISA) در کنگره آمریکا شده بود. پیش از این نیز هلگا اشمید با انتشار پیامی در توییتر هدف از برگزاری کمیسیون مشترک برجام به ریاست اتحادیه اروپا بین ایران و 1+5 را بررسی اجرای برجام و نامه وزیر امور خارجه ایران عنوان کرد. وی همچنین در پیامی توییتری بر عزم اتحادیه اروپا بر ادامه اجرای برجام تاکید کرده بود. بنا به درخواست ایران ، پیش از نشست کمیسیون مشترک برجام نیز کارگروه اجرایی کردن لغو تحریم ها با حضور هیاتهای کارشناسی از ایران و آمریکا در وین برگزار شد. این نشست مشترک در محل هتل کوبورگ وین بهمدت سه ساعت برگزار شد و با صدور بیانیهای مطبوعاتی به کار خود خاتمه داد.
در متن این بیانیه آمده است: از زمان اجرایی شدن برجام این دومین بار است که کمیسیون مشترک بر اساس درخواست ایران و برای رسیدگی به بدعهدیهای آمریکا و اقدامات غیرمنطبق آن کشور با مفاد برجام، تشکیل جلسه میدهد. همچنین روز دوشنبه برای نخستینبار ساز و کار کارگروه اجرایی کردن لغو تحریمها که در برجام پیشبینی شده است، به کار گرفته شد و نشست کارگروه با حضور هیاتهای کارشناسی از ایران و تمام دولتهای عضو برجام در وین برگزار شد.
در نشست کمیسیون مشترک علاوه بر بررسی گزارش ارائه شده توسط کارگروه کارشناسی، نمایندگان کشورمان ضمن ارائه شرحی از بدعهدیهای آمریکا در یکسال اخیر، با ارائه مستندات حقوقی تمدید قانون ایسا را مغایر با تعهدات آمریکا در قالب برجام دانستند. در ادامه، هیات آمریکایی با تاکید مجدد بر پایبندی کامل این کشور به برجام، ضمن اشاره به عدم امضای این مصوبه از سوی رییسجمهور آمریکا به عنوان یک تصمیم مهم سیاسی، و برشمردن یک سلسله از اقدامات حقوقی و اجرایی که از سوی دولت این کشور برای ملغیالاثر کردن قانون آیسا صورت گرفته است، عنوان کرد که با اقدامات انجام شده، هیچ تاثیر عملی بر قانون مزبور مترتب نبوده و لذا نفس تصویب این قانون در کنگره آمریکا مشکلی برای تعهدات برجامی این کشور ایجاد نمیکند. این در حالی است که رویترز در گزارشی مدعی شده بود که تهران تصمیم گرفته است تا بحث درباره اقدام آمریکا برای تمدید قانون تحریمهای ایران را تشدید نکند. عباس عراقچی نیز در پاسخ به این ادعا در جمع خبرنگاران گفت: ایران نگرانیهایش را درخصوص اینکه تمدید قانون تحریمهای ایران وضع مجدد تحریم است، اعلام کرد و فکر میکنم که کمیسیون مشترک نگرانیهای ایران را خیلی جدی گرفت.
در ادامه نشست، نمایندگان سایر دولتهای عضو کمیسیون با جدی قلمداد کردن نگرانی ایران، خواستار اقدامات آمریکا در جهت بلااثر ماندن این قانون و شفافسازی کامل در این زمینه شدند، بهگونهای که هیچ ابهامی نسبت به اینکه این قانون اثری بر تجارت و همکاری با ایران ندارد، باقی نماند. در ادامه جلسه همه کشورها بر تعهد کامل خود به برجام، و ضرورت پرهیز از اقداماتی که به اجرای موثر و جامع برجام در بخش لغو تحریمها لطمه وارد آورد، تاکید کرده و بر ضرورت ملغی الاثر ماندن قانون ایسا و نیز سایر قوانینی که به موجب برجام اجرای آنها باید متوقف باشد، پافشاری کردند. در این نشست همچنین با غنیمت شمردن فرصت و با توجه به نزدیک شدن به زمان یکسال از اجرایی شدن برجام، مروری نیز بر روند اجرای سایر بخشهای برجام از جمله کانال خرید و همکاریهای صلحآمیز هستهای با ایران (موضوع پیوست سوم برجام) و نحوه ارتقاء و گسترش این همکاریها صورت گرفت.
یک عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در خصوص این نشست گفت که اروپاییها نیز نسبت به بدعهدیهای آمریکا نگران هستند. به همین دلیل در جلسه کمیسیون مشترک برجام و بیانیه آن به دنبال این بودند که آمریکاییها را به پایبندی به تعهداتش سوق دهند. ولی الله نانواکناری در گفتوگو با ایسنا با اشاره به بیانیه پایانی کمیسیون مشترک برجام به چرایی تشکیل این نشست مشترک اشاره و اظهار کرد: در برجام تعهدات دو طرفهای برای ایران و گروه ۱+۵ پیش بینی شد که ایران اقدامات لازم را در راستای تعهداتش انجام داد. نظر اروپاییها نیز این بود که باید به این تعهدات پایبند باشند تا کارها عملیاتی شود. در این بین آمریکاییها بدعهدی کرده و قانون "ایسا" را تمدید کردند. وی افزود: بعد از تمدید قانون تحریم ایسا جلساتی برای پیگیری موضوع در وزارت خارجه برگزار شد و قرار بر تشکیل کمیسیون مشترک برای بیان اعتراضات ایران شد. در این جلسه اروپاییها نیز نسبت به بدعهدی آمریکا موضع گرفتند و بر لزوم اجرای تعهدات طرفین در برجام تاکید کردند. به گفته نانواکناری، اروپایی ها نسبت به بدعهدی های آمریکا نگرانند و به دنبال ایجاد شرایطی برای پایبندی آمریکاییها به تعهداتشان هستند. هر چند که آمریکا موضوعاتی را مطرح کرده و بر پایبندی بر تعهداتش تاکید کرده، اما معتقدم آمریکاییها با نگاه سلطه جویی نمیتوانند برجام را اجرایی کنند. این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در ادامه گفت: در چنین شرایطی جمهوری اسلامی ایرانی برای نشان دادن حسن نیت خود در این نشست شرکت کرد تا افکار عمومی جهان به خوبی به بدعهدیهای آمریکا آشنا شده و آمریکا باید خود پاسخ این بدعهدیها را بدهد. البته صبوری نظام جمهوری اسلامی نیز حدی دارد که اگر بخواهند از آن سوء استفاده کنند جواب دندان شکنی گرفته که برایشان ضرر و زیان خواهد داشت. این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، گفت: محورهای بیانیه پایانی کمیسیون مشترک نشان می دهد که گروه ۱+۵ به خوبی میدانند که اجرای قانون ایسا نقض برجام محسوب می شود و در بیانیه نیز سعی شده که بر پایبندی کشورها بر اجرای تعهداتشان در حوزه رفع تحریم ها تأکید شود.
مرتضی صفاری نطنزی دیگر عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت، با اشاره به برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام و بیانیه پایانی این نشست، گفت: گروه 1+5 در نشست امروز بر اهمیت پایبندی تمام کشورهای به اجرای برجام تأکید کردند و این مسئله قطعا امر مثبتی در این عرصه محسوب می شود. نماینده مردم نطنز در مجلس شورای اسلامی، گفت: آمریکایی ها در این حوزه نیز تأکید کردن که برای بی اثر کردن اجرای قانون ایسا بر روند رفع تحریم ها تلاش می کنند، البته هیچ وقت نمی توان به اظهارات و وعده های آمریکایی ها اعتماد کرد، اما اعتراف این کشور به آثار منفی قانون ایسا بر برجام خود دارای اهمیت است. وی گفت: به نظر من محورهای بیانیه پایانی کمیسیون مشترک نشان می دهد که گروه 1+5 به خوبی میدانند که اجرای قانون ایسا نقض برجام محسوب می شود و در بیانیه نیز سعی شده که بر پایبندی کشورها بر اجرای تعهداتشان در حوزه رفع تحریم ها تأکید شود. وی ادامه داد: در بحث رویکرد آمریکایی ها نیز به نظر میرسد که ایالات متحده در نشست مذکور نسبت به اقدامات این کشور در حوزه برجام به ویژه تصویب قانون ایسا عقب نشینی کرده است.
پیش از این نشست نیز پنجمین کمیسیون مشترک ایران و 1+5 در سطح معاونین وزرای خارجه در آخرین روز شهریور ماه 1395در نیویورک برگزار شد. به گفته عراقچی در این جلسه نحوه اجرای برجام در فاصله جلسه گذشته کمیسیون مشترک تاکنون هم در حوزه هستهای و هم در حوزه تحریم ها مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در این نشست همچنین آخرین وضعیت مدرن سازی راکتور آب سنگین اراک، فروش آب سنگین، عملکرد گروه کاری مربوط به تولید سوخت هسته ای در ایران، آخرین وضعیت همکاری با روسیه در فردو و همچنین موضوع تاخیر دولت آمریکا در صدور مجوزهای فروش هواپیما به ایران توسط ایرباس و بوئینگ مورد بحث و بررسی قرار گرفته بود
نخستين نشست كميسيون مشترك ايران و 1+5كه 26مهرماه 1394در وين برگزار شد، طرفين توافق كردند تا اين كميسيون هر سه ماه يكبار يا درصورت درخواست زودتر، براي بررسي روند اجراي برجام در وين تشكيل جلسه دهد.دومين نشست كميسيون مشترك برجام 16آذر 1394در وين و سومين نشست اين كميسيون سوم ارديبهشت 95 باز هم در وين برگزار شده بود. در چهارمين نشست كميسيون برجام نيز که در تیرماه 1395 برگزار شد، مشكلات و موانعي كه در زمينه بانكي براي ايران وجود دارد مورد بررسي قرار گرفته بود.