معمای جایگاه خالی آیت‌الله هاشمی

19 دی ماه 1395 با درگذشت آیت الله هاشمی رفسنجانی، بیش از دو دهه از ریاست ایشان بر مجمع تشخیص مصلحت نظام پایان یافت و صندلی ریاست مجمع تشخیص مصلحت تا مدتی خالی ماند. اما بعد از مدتی آیت الله موحدی کرمانی به عنوان رئیس موقت مجمع بر آن تکیه زد و خیلی‌ها گمان می‌کردند بعد از چهلم آیت‌الله هاشمی تکلیف این جایگاه مشخص می‌شود اما این اتفاق نیفتاد وتا به امروز درباره جایگاه ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام تصمیم‌گیری نشده است.
 این در حالی است که چند روز پس از درگذشت آیت الله هاشمی ،محسن رضایی با اشاره به اینکه صحن مجمع تشخیص مصلحت نظام تا مشخص شدن ریاست جدید مجمع از سوی مقام معظم رهبری تشکیل نمی‌شود، گفت: مجمع تشخیص مصلحت نظام دستگاه مستشاری برای نظام است و تعیین ریاست آن از اختیارات مقام معظم رهبری است و ما منتظر اعلام ایشان هستیم. رضایی همچنین در مورد رویکرد مجمع در دور بعدی فعالیت آن، تصریح کرد: «احکام جدید و رویکردهای مجمع از سوی مقام معظم رهبری مشخص خواهند شد، بنابراین نمی‌توانیم از طرف خودمان رویکرد خاصی را اعلام کنیم و با توجه به اینکه زمان تمدید عضویت اعضای مجمع از سوی رهبری نزدیک است طبق روال مقام معظم رهبری هر پنج سال رویکردهای مجمع را مشخص می‌کند. البته احتمال می‌دهم مقام معظم رهبری بر موضوع نظارت تأکید بیشتری داشته باشند.» بعد از آن که مدت چهل روزه ریاست موقت آقای موحدی کرمانی تمام شد دوباره گمانه زنی‌ها درباره مجمع تشخیص آغاز شد و در این بین محمدرضا باهنر در یکم خرداد ماه 1396 در یک پیشگویی اعلام کرد: «اعضای دوره جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام و ریاست آن تا خرداد ماه تعیین می‌شوند.» البته نه تنها خرداد بلکه تیر نیز تمام شد اما رئیس مجمع تشخیص مشخص نشد تا اینکه این بار دیروز دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام اعلام کرد که اعضا و رئیس جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام در مرداد ماه تعیین تکلیف می‌شوند. محسن رضایی در رابطه با انتخاب اعضا و رئیس جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: به زودی تعیین تکلیف و احکام صادر می‌شود. خیلی طول نخواهد کشید و ان‌شاء‌الله در مرداد ماه قطعی می‌شود.وی در پاسخ به پرسشی در خصوص گزینه‌های احتمالی ریاست مجمع تشخیص مصلحت اظهار کرد: «احکام که صادر شد همه مردم در جریان قرار می‌گیرند.» پر واضح است بخاطر جایگاه بالای ریاست مجمع تشخیص بیشتر گمانه زنی‌ها در این باره است اما باید توجه کرد که تغییرات احتمالی در اعضای مجمع نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. مصلحت نظام بدون شک توسط یک فرد یا گروه تشخیص داده نمی‌شود و لازم است تا دیدگاه‌های مختلف، رویکردهای گوناگون و منش‌های خاص با هم آمیخته شوند تا برخی منفعت جناحی را به مصلحت نظام، ترجیح ندهند. در همین راستا، سال‌ها شاهد آن بودیم که شخصیت‌های مختلف سیاسی با تفکرهای مختلف دور یک میز جمع می‌شدند تا آنکه بهترین تصمیم‌ را برای پیشبرد امور کشور، بگیرند.
با وجود اینکه گمانه زنی درباره اعضای احتمالی مجمع کاری دشوار است بیشتر گمانه زنی‌ها در فضای رسانه‌ای حول ریاست مجمع تشخیص می‌چرخد. بسیاری از شخصیت‌های سیاسی در این روزهای بعد از آیت‌الله به این موضوع می‌اندیشند که آیا کسی هست که صلاحیت جانشینی هاشمی را داشته باشد؟ آیا جانشین هاشمی می‌تواند همان‌گونه مقتدرانه به راه وی ادامه دهد؟ آیا مجمع با حضور افراد جدید،‌‌ همان مجمع تشخیص مصلحت نظام باقی خواهد ماند؟ که برای پاسخ به این سوال‌ها باید صبر کرد تا احکام اعضای جدید مجمع صادر شود. اما در این اسامی مختلفی همچون حسن روحانی، ناطق نوری، هاشمی شاهرودی، امینی، رئیسی، مجتهدی شبستری و موحدی کرمانی شنیده می‌شود که هر کدام از این حضرات تا حدودی شانس دارند تا بر صندلی آیت الله هاشمی جلوس کنند اما تا لحظه‌ای که احکام جدید مجمع از سوی رهبر انقلاب صادر نشود، همه این اسامی در حد گمانه زنی می‌باشد و نمی‌شود به آنها استناد کرد.