کودتا ضد اردوغان بود، نه ضد عدالت و توسعه

مهدی مطهرنیا، کارشناس مسائل بین الملل در گفت و گو با مردم سالاری گفت: چنین کودتایی در ترکیه چندان غیر محتمل نبود.

به گزارش پایگاه خبری فریادگر، این کارشناس مسائل بین الملل در پاسخ به این سوال که تا چه حد امکان ایتن کودتا وجود داشت، گفت:در ادبیات سیاسی آنچه که غیر محتمل است، مفهوم غیر محتمل است. این جمله ناپلئون که میگوید در دنیای سیاسیت غیر ممکن غیر ممکن است. با توجه به آنچه که در فراز ونشیب های چندساله اخیر تحرکات شخص رجب طبیب اردوغان در محیط سیاسی ترکیه صورت پذیرفت، چنین کودتای چندان غیر محتمل نبود.

وی در ادامه افزود: اردوغان از یک حزب اسلامگرای با وجهه مردمی برخاسته است و در ترکیه حاکم است. فراز و نشیب های متفاوتی را رد کرده است و در این فرازهای پایانی با ریاست جمهوری رجب طیب اردوغان و تلاش وی برای ساختار حکومتی تذکیه رو به رو بوده است.تلاش های اردوغان از منظر ساختاری و همگونی قدرت رئیس جمهور میتواند توجیه های حقوقی و سیاسی داشته باشد. ولی نحوه عمل اردوغان برای دستیابی به این جایگاه و سپس افزایش قدت این جایگاه تردید زا بوده است. که او در چند ساله اخیر پس از بهار عربی و تلاش او برای فرماندهی و رهبری جهان اسلام از یک سو و از سوی دیگر تلاش برای ایجاد یک تمرکز قدرت گسترده در دستان فردی خود در ترکیه واگرایی حتی در میان حزب عدالت و توسعه ترکیه را به وجود اورده است.

مطهرنیا همچنین گفت: آخرین ضربه را داوود اغلوو تئوریسین حزب عدالت و توسعه به او زد. به همین جهت به نظر میرسد این کودتا، کودتایی ضد اردوغانی است نه ضد عدالت و توسعه. به همین جهت است که مردم به خایبان ها آمدند و برای جلوگیری از به قدرت رسیدن مجدد نظامیان در ترکیه در برابر کودتا چیان ایستادگی کردند. اکنون این فرصت برای اردواغان فراهم است که از این شکست کودتاچیان به نفع دموکراسی در ترکیه استفاده کند یا به نع خود. او میتواند فرصت سازی برای دموکراسی در ترکیه داشته باشد و میتواند فرصت سوزی کند. اردوغان میتواند افزایش سطح حمایت از خویش را با سرکوب مخالفان به وجود آورد.

وی همچنین در پاسخ به این سوال که تا چه حد ممکن است این کودتا حاصل تضعیف ترکیه در سایه برجام است،گفت: به هر حال باید بپیذیریم که با پذیرش برجام توسط ایران ورود ایران در یک تدبیر معنادار به نظام بین الملل،تحرکات ضد تهران در چارچوب تئوری جنگ های نامتعادل باشکست رو به رو شده است. ترکیه ای که تمام بازی خود را در زمینه دفاع از جهت گیری های سیاست های قدرت های فرادستی غرب در خاورمیانه قرار دارد، اکنون تمایل پیدا کرده است که با روسیه همکاری کند. سپس با فشارهای ناشی از تغییر و تحول اروپا گاه به گاه به گاه رویکرد های رئالیستی و پراگماتیستی در تلفیقی نامبارک با یکدیگر موجب شد که اعوجاج های خاصی را در این زمینه نشان دهد. این است که ترکیه در سال های اخیر باتمام این موفقیت های که حزب عدالت و توسعه در انکارا به دست آورده و توانسته است بالاترین پروژه اقتصادی حتی دربین کشورهای اروپایی را د طی این سالها رقم بزند، در حوزه سیاسیت خارجی به یک بازیگر مطمئن در منطقه تبدیل نشده است. فلذا نه کشورهای فرادستی بر آنکارا حساب باز کرده است و نه کشورهای درون منطقه ای چندان تمایلی برای تکیه بر سیاست های ترکیه دارند. نوع ادبیات رجب طیب اردوغان در باب مشارکت رد دهه گذشته نشان دهنده همین معنا است. فلذاباید بپذیریم که تا حدود زیادیآنچه که هم اکنون شاهد ان هستیم نمایشگر وضعیت نا مناسب برای رجب طیب اردوغان در منطقه است. او اگرچه در کودتا پیرزو شده است و میتواند این پیروزی در کوتاه مدت و در ماه های آینده به او اتکا به نفس بدهد. ولی در مجموع چنین کودتایی که موجب شود رفتن او به آنکارا با مشکل رو به رو شود و این حجم از مخالفت در آنکارا مشاهده شود تا حدود زیادی میتواند در آینده راه اردوغن را در سپهر سیاسی ترکیه و منطقه تضعیف کند.

این کارشناس مسائل بین الملل هم چنین با اشاره به مشکلات ترکیه درمورد اتحادیه اروپا افزود: آنچه در باب اتحادیه اروپا مطرح است این است که پس از خروج انگستان از اتحادیه اروپا، این اتحادیه، در بحرانی عمیق فرو رفت. اگ فراموش نکرده باشیم اردوغان پس از خروج از اتحادیه اروپا بیان کرد که باید رفراندومی در کلیت ترکیه صورت بپذیرد که در آن مردم نظر خود را برای پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا بیان کنند. اردوغان خواهان این بود که از این فرصت در جهت ایجاد یک فضای مناسب و گفتن امتیاز بیشتر از اتحادیه اروپا برای پیوستناحتمالی آینده ترکیه ایجاد کند. در حالی که اتحادیه اروپا پذیرش تریکه را منوط به اجرای برخی سیاست هایی کرده است که ترکیه و شخص رجب طییب اردوغان هنوز نتوانسته است پاسخگوی این باشد. باید گفت میتواند این امر هم تاثیرگذار باشد، اما یک مولفه  حاشیه ای است. اصلی ترین مولفه ها را باید در وضعیت اردوغان در ساختار سیاسی ترکیه و نارضایتی های ناشی از عملکردهای شخصی اردوغان دانست. وقتی گولن و دیگر مخالفان به سرعت از این کودتا برائت میجویند نشان دهنده این معنا است که گولن و دوستانش به خوبی وقوف دارند که مردم هماهنگ با رویکرد اسلامگرایی، خواهان گسترش استقلال این کشور در منطقه و در جهان هستند اما آن را  در چارچوب تحرکیات انفعالی اردوغان پذیرا نیستند و خواهان ان هستند که از یک سو دموکراسی در آنکارا وجود داشته باشد و از سوی دیگر استقلال تریکه از قدرت های فرادستی را شاهد باشند.