دو مافیای بزرگ در مقابل واردکنندگان خودرو

واردکنندگان خودرو طی سالهای اخیر و بویژه یک سال اخیر با مشکلات فراوانی در مسیر واردات خودرو مواجه شده‌اند. تغییر دستورالعمل واردات خودرو، توقف ثبت سفارش و در نهایت افزایش تعرفه‌ها که منجر به افزایش قیمت خودروهای وارداتی شده و اعتراض مشتریان را که مجبورند هزینه بیشتری برای خرید خودروی خارجی بپردازند، همگی از پیامدهای تصمیمات دولت است. برای بررسی این موضوع، با آقای مهدی دادفر دبیر انجمن واردکنندگان خودرو گفت و گو کردیم. دادفر از تصمیمات دولت در این حوزه انتقاد می‌کند و معتقد است وقتی قیمت خودروهای وارداتی با قیمت خودروهای تولید داخل متفاوت است، عملا ایجاد مانع در مسیر واردات خودرو، به معنای حمایت از تولید داخل نیست. او همچنین از وجود دو مافیا در مسیر واردات خودرو سخن می‌گوید. گفت‌و‌گوی «مردم‌سالاری آنلاین» را با دادفر بخوانید:

طی سال‌های اخیر هر بار شاهد فراهم شدن زمینه برای رونق گرفتن واردات خودرو بودیم، دستورالعمل‌ها و سیاستهای جدید، موانعی در این مسیر ایجاد کرده است. در یک سال گذشته هم ابتدا با توقف ثبت سفارش خودرو به مدت طولانی و سپس تغییر تعرفه خودروهای وارداتی که موجب افزایش قیمت خودروهای وارداتی شده مواجه شدیم. نظر شما در این زمینه چیست؟
اجازه بدهید من از یک موضوع کلی تر شروع کنم. ابتدا باید مشخص کنیم اولویت در مذهب ما کار است یا تولید؟ واردات، فقط واردات خودرو نیست، هر وارداتی، تبدیل به یک تابو شده است و همه می‌ترسند در مورد آن صحبت کنند. هر مسوولی که در مورد واردات اظهار نظر می‌کند، آن را قبیح می‌داند. این درحالیست که پیغمبر ما با تجارت، دین اسلام را صادر کرد و اصلاً فعالیت شبه جزیره عربستان تجارت و بازرگانی بود و کعبه از تجارت و بازرگانی رونق گرفته است. 
الان همه فقط می‌گویند تولید، تولید، تولید. اما مگر اشتغالزایی فقط در تولید است؟ در تجارت مگر اشتغالزایی نداریم؟ مگر شرکت‌های واردکننده خودرو در کشورمان نیرو و پرسنل ندارند؟ شرکت تویوتا ۵۰۰ نفر، شرکت رنو ۴۰۰ نفر، شرکت میتسوبیشی ۳۵۰ نفر و ... ما طی همین چند وقتی که به مشکل برخورده‌ایم، آمار گرفته‌ایم و بالغ بر ۷۰۰۰ نفر به صورت مستقیم در شرکت‌های نمایندگی کار می‌کنند. آیا این اشتغال‌زایی نیست؟ اول باید تکلیف این موضوع تجارت را روشن کنیم که واردات امر مذمومی‌نیست. ۱۰ کشور اول جهان که بزرگترین واردکنندگان دنیا هستند، بزرگترین صادرکنندگان دنیا هم هستند. 

یک سوال همین جا مطرح کنم. در مورد تغییر قوانین و دستورالعمل‌های واردات خودرو و همچنین تعرفه واردات خودرو، دولت با شما هم مشورت کرد؟
خیر! مشورت گرفتن موضوعی است که در دین ما بسیار بر آن تاکید شده است. یعنی در دین اسلام سفارش شده که در هر امری مشورت کنید. تا در سیستم دولتی، یک بدنه ناکارآمد و تصمیمات اشتباه را داریم مشکلات ادامه دارند.  ، از روز انتصاب‌شان تا امروز هفت نامه به آقای وزیر نوشته‌ایم که فقط ایشان را ببینیم. دیدن یک وزیر و وقت گذاشتن ایشان برای نشستن و حرف زدن با اصلی‌ترین فعالین اقتصادی در یک حوزه‌ای خاص مثل خودرو کار خیلی سختی نیست. فقط در حد شنیدن حرف ما، نه بیشتر. اصلاً حق با شماست، اما در حد شنیدن حرف‌های ما به عنوان بخشی از مردم وقت بگذارید. وقتی حرف مردم را گوش نمی‌دهید یعنی وظیفه‌تان را فراموش کرده‌اید! وظیفه‌ حاکمیت تامین هزینه زندگی مردم است، حفظ امنیت اقتصادی مردم است. من فروشنده که دیروز یک ماشین را دویست میلیون تومان فروخته ام، وقتی ناگهان با یک تصمیم شما قیمت همان خودرو سیصد میلیون تومان می‌شود، هم هزینه زندگی مشتری من را بالا برده‌اید و هم اینکه امنیت اقتصادی را پایین آورده‌اید. آن هم به بهانه‌هایی مثل حمایت از تولید و اشتغال و نرخ ارز و ... اگر هم هدف حمایت از تولید است مگر بازار فروش خودروهای داخلی با خودروهای وارداتی تداخلی دارد؟ گرانترین ماشین تولید داخلی پنجاه میلیون تومان است. ‌ حداقل قیمت خودروی وارداتی تا پیش از افزایش قیمت‌ها صدوده میلیون تومان بوده است. هشتاد و چهار درصد تقاضا در بازار خودروی ما برای ماشین‌های زیر پنجاه میلیون تومان است. فقط پنج و نیم درصد تقاضای خودروی وارداتی بوده که در سال ۹۵ با حداقل قیمت صدوده میلیون تومان عرضه می‌شده است. اصلاً ما چه تداخلی با هم داریم؟ پس می‌رسیم به همان انحصار و رانتی که وجود دارد.

اتفاقا می‌خواستم درباره این رانت و انحصار کمی‌صحبت کنید. شما هم با مافیا مواجه هستید؟!
ما به عنوان واردکننده خودرو با دو کارتل و مافیای بزرگ داریم می‌جنگیم. مافیای بنزین کشور و مافیای خودروسازی. آن هم نه خودروسازی به عنوان این دو‌ شرکت بزرگ خودروسازی، بلکه تأمین‌کنندگان قطعات. 
تعداد خودروی ما با کشور ترکیه یکی است. ما روزی ۸۰ میلیون لیتر مصرف بنزین داریم، ترکیه روزی ۸ میلیون لیتر! فاصله ۸ میلیون تا ۸۰ میلیون می‌شود ۷۲ میلیون، حال پورسانت کسی که این مقدار بنزین را خریداری و وارد می‌کند حساب کنید تا عمق فاجعه را درک کنید. روزی ۷۰ میلیون لیتر‌ را در چند سنت ضرب کنیم تا پولی که جابه‌جا می‌شود را دریابیم؟ یک چنین رانتی مگر اجازه می‌دهد ماشینی وارد کنیم که مصرف بنزین کمی‌دارد؟ مگر صاحبان قدرتی که چنین پورسانتی به جیب می‌زنند اجازه می‌دهند مصرف سوخت کاهش پیدا کند؟ اصلاً امکان ندارد.
نکته بعدی این که، این یکی از تکنیک‌های سرمایه‌گذاری این است که سهام بزرگ‌ترین شرکت‌های خودروسازی دنیا را خریداری کنید. کاری که هندوستان هم برای خودروسازی می‌کند. در عین اینکه تاتا را خودش دارد با این تکنیک سعی می‌کند خودش را خودروساز جهانی کند. بعد ما در اینجا از برخی قطعه ‌سازان حمایت می‌کنیم که یک قالب می‌سازند که صدهزار ضرب بزنند، یک میلیون و ششصد هزار ضرب می‌زند. بعد که درب پراید را می‌بندیم، می‌بینیم که چفت نیست، چون قالب دیگر کلاف را در خود نگه نمی‌دارد! یک قالب ساخته و این همه با آن ضرب می‌زند. این قطعه‌ساز ول‌کن نیست. می‌گوید تا وقتی که من این قالب‌ها را دارم باید این ماشین ساخته شود. این است که سال‌ها ماشینی می‌سازیم که از استانداردهای جهانی فاصله بسیار دارد. این هم مافیای دیگری است که ما با آن روبرو هستیم. 

ما به تازگی شاهد تدوین استانداردهایی برای خودروهای تولیدی داخل و خودروهای وارداتی بودیم. در این زمینه نظرتان چیست؟
افزایش استاندارد، آن هم استانداردی که فقط مختص کشور ایران است، با هیچ منطقی سازگار نیست. استانداردهای جدید، نه به استانداردهای کشورهای حوزه خلیج‌ فارس شباهت دارد، نه به استانداردهای کشورهای آسیای میانه شباهت دارد، نه استاندارد اروپاست و نه استاندارد آمریکا. تلفیقی از همه اینهاست، و این یعنی ایجاد محدودیت. ما برای استاندارد و شماره‌گذاری و واردات و غیره محدودیت داریم، برعکس موظف به اسقاط کردن چند برابری هستیم. ما وقتی این استاندارد را به شرکتهای خودروسازی ارائه می‌دهیم تعجب می‌کنند و می‌گویند این استاندارد در برنامه‌های مثلاً دو سال آینده‌ ماست. آن هم با یک شرایط و مدل خاص. همه این مواردی که گفتم را در این موضوع خلاصه می‌کنم. نیتی برای اینکه آرامش و امنیت برای این مردم به هر طریقی ایجاد بشود نیست. فقط هم در مورد واردات خودرو نیست، با همه اقلام وارداتی این مشکلات را داریم. منتهی حالا بحث ما و موضوع تخصصی ما خودرو است. جالب است بدانید همه آنها که می‌گویند خودرو وارداتی خوب نیست و باید جلوی واردات آن را بگیریم، ماشین خارجی سوار می‌شوند و مصرف می‌کنند. آقایان خودشان همه بنز و بی‌ام‌و و‌... سوار می‌شوند بعد می‌گویند برای مردم خوب نیست! هیچ‌کس هم مسئولیت نمی‌پذیرد.
گفت و گو : عباس قاری