آیا "دلار" آرام می‌گیرد؟

پس از تمدید مذاکرات بازار بورس روند نزولی خود را آغاز کرد. این تالار شیشه ای با برآورده نشدن انتظارات فعالان بازار تماما قرمز پوش شد و صف های طولانی فروش شاخص کل را به کانال ۷۱ هزار واحد رساند.

بازار سرمایه
بورس تهران هفته گذشته را نزولی آغاز کرد و نزولی به پایان رساند. شاخص کل با ۸۳۰ واحد افت مواجه شد و در نهایت تا ارتفاع ۷۳ هزار و ۲۴۵ واحدی سقوط کرد. این روند در روزهای باقی هفته نیز ادامه پیدا کرد. در آخرین روز هم معاملات شاخص کل با ۳۹۸ واحد افت در ارتفاع ۷۱ هزار و ۸۶۰ واحدی ایستاد. در پی این سقوط ها بورس به رقم ۵ ماهه گذشته بازگشت و با تجربه افتی ۳ درصدی یکی از بدترین رکوردهای سال جاری را از خود باقی گذاشت. علاوه بر تمدید مذاکرات تاثیرات قیمت جهانی نفت نیز یکی از عواملی است که در این روند موثر نامیده شده است.

رئيس‌كل بانك ‌مركزي اما اعلام کرده که نوسانات در بورس هميشه وجود دارد اما در اقتصاد باثبات، در كل شاخص اثر آن كم است. به گفته سیف با برنامه‌ريزي‌هاي انجام شده اين تعادل و ثبات در بازار بورس بروز جدي خواهد داشت.

در پایان معاملات امروز شنبه پانزدهم آذر هم روند ریزشی بازار سرمایه ادامه پیدا کرد. شاخص کل بورس با ۱۴۸ واحد ریزش در کانال ۷۱ هزار واحدی جا خوش کرد.

بازار ارز
قیمت دلار در دو هفته اخیر تا حدی بالا رفت که دولت یازدهم هم بالاترین صعود قیمت این ارز را در دوران خود تجربه کند. قیمت دلار در سال ۹۳ نسبتا مسیر با ثباتی را گذارنده بود. پس از اوج گرفتن این روند باثبات سیف رئیس بانک مرکزی وعده داد که آرامش به بازار باز خواهد گشت. او گفت این نوسانات تنها ناشی از رفتار هیجانی فعالان بازار است. وزیر اقتصاد هم در همین راستا گفت " مردم بدانند در شرایطی که عوامل واقعی تغییر نکرده نباید رفتارهای هیجانی داشته باشند."

پس از این بود که اندکی از تب و تاب ابتدایی بازار کاسته شد و افزایش قیمت ها با شیب کمتری ادامه پیدا کرد. در چهارمین روز هفته خبرها نشان داد که اندکی از حضور فعالان غیر رسمی نیز در بازار کاسته شده است.

پس از اظهارات وزیر اقتصاد و رییس بانک مرکزی در روز یکشنبه، هر دلار آمریکا از عصر آن روز در مسیر کاهش گام برداشت و این راه تا ظهر روز سه شنبه هم ادامه یافت. در این دو روز بهای دلار تا ۳ هزار و ۳۵۵ تومان هم پایین آمد اما با اندکی افزایش به قیمت ۳ هزار و ۳۸۰ تومان رسید. در آخرین روز فعالیت بازار در هفته گذشته، دلار اولین سکون قیمتی خود در دو هفته اخیر را تجربه کرد؛ قیمت بر روی ۳۳۷۱ تومان ایستاد.

آخرین خبرها حاکی از آن است که روند کاهشی دلار در اولین روز هفته نیز ادامه پیدا کرده و امروز شنبه پانزدهم آذر با قیمت ۳۳۶۵ در بازار داد و ستد شده است.

بازار سکه
همسو با افزایش قیمت دلار در بازار داخلی، قیمت سکه هم روندی افزایشی را پیش گرفت. سکه هفته را با ورود به کانال ۹۴۰ هزار تومان آغاز کرد. این روند صعودی ادامه پیدا کرد و در دومین روز هفته با افزایشی ۱۸ هزار تومانی به قیمت ۹۶۱ هزار تومان رسید. با این افزایش، سکه هم پس از ۶ ماه قیمت بالای ۹۶۰ هزار تومان را تجربه کرد. با آنکه در اواسط هفته نوساناتی در قیمت این فلز گرانبها پدید آمد اما در نهایت با قیمت ۹۵۵ هزار تومان هفته را به پایان برد.

سکه نیز به تبع دلار از تب و تاب گذشته خود بازمانده و امروز شنبه با ۵ هزار تومان کاهش به قیمت ۹۵۰ هزار تومان به فروش رسید.

مشکلات ساختاری است نه توافقی
جمشید پژویان اقتصاددان و استاد دانشگاه در گفتگو با فرارو گفت: «افزایش قیمت دلار در رابطه با کاهش قیمت نفت بود نه تمدید مذاکرات.»

وی با اشاره به تمدید ۷ ماهه مذاکرات گفت: «به تاخیر افتادن مجدد مذاکرات نباید تغییر آنچنانی در فضای انتظارات مردم ایجاد می کرد. مردم ایران یک سال بود که به شکل نامطمئنی نسبت به نتیجه مذاکرات زندگی می کردند. حال در همان شرایط گذشته باقی مانده ایم و تغییری به وجود نیامده است. تمدید یعنی همان یک سال گذشته ای که از سر گذراندیم.»

وی افزود: «در دوران مذاکرات از جانب گروه های تصمیم گیرنده مواردی مطرح شد که تا حدودی این باور را برای مردم روشن کرد که حتی اگر توافقی هم صورت بگیرد، تحریم ها همه به یکباره برداشته نخواهند شد. یعنی اینطور نیست که به یک باره تمام تحریم های نفتی و بانکی ما از میان برداشته شود، تحریم های نقل و انتقالات از بین برود، تمام طلب ها یک جا پرداخته شود.»

این اقتصاددان تصریح کرد:« حتی مهم تر از آن این است که بر فرض که همه این اتفاق ها هم بیافتد ما در نهایت به سال های ۹۰ و ۹۱ باز میگردیم. پس توافق مذاکرات به معنای گلستان شدن وضعیت اقتصادی ما نیست.»

وی با بیان اینکه اشکالات اقتصادی ما ساختاری است گفت: «مشکلات اقتصادی ما تاریخچه ای چندین دهه ای دارد. وجود تنگناهایی که موجب عدم کارایی، پایین آمدن بهره وری و تخصیص نامناسب منابع می شود؛ تمام مشکلاتی که از طریق علائم اقتصادی نادرست به بازیگران اقتصادی داده می شود. به این معنا که دولت و سیاست گذاری هایش بارها اثبات کرده که نقش بسیار مهم تری از مذاکرات دارد.»

پژویان در خصوص پیش بینی وضعیت آینده بازارها گفت: «باید بگویم که ما همچنان تمام مشکلات اقتصادی را خواهیم داشت. اگر مذاکرات به نتیجه ای برسد و حتی تحریم ها هم سریع برداشته شوند تنها دولت است که درآمدش افزایش پیدا می کند و دیگر نگران کسری بودجه نیست.»

وی افزود: «اما موارد دیگری مانند رشد سرمایه گذاری، بالا رفتن میزان اشتغال و حتی کنترل تورم مبتنی بر نتایج مذاکرات نیستند. بلکه تمام این موارد به ساختار ارتباط دارند. تا زمانی که آن درست نشود، شرایط و نوسانات بازارها هم به همین منوال است.»

این استاد دانشگاه با اشاره به واکنش فعالان بازار به اخبار اظهار کرد: «به طور کلی می توان گفت که جامعه ما در سطح مناسبی از دانش اقتصادی قرار ندارد. نه آنکه مردم دیگر کشورها همگی اقتصاددان باشند. نه! اما بر مبنای تجربه و پیگیری مسائل اقتصادی پیش گویی هایی انجام می دهند و به علت آنکه به نتایج سیاست های دولت آگاه هستند رفتار معقول تری را از خود نشان می دهند.»

وی ادامه داد: «اما مردم ما در گذشته هم ثابت کرده اند که گاهی هیجانی و نامعقول عمل می کنند و در نهایت هم جریمه اشتباهاتشان را پرداخت می کنند. اتفاقی که پس از مذاکرات هم در بازارهای داخلی افتاد.»

وی با اشاره به نوسانات قیمت دلار در دو هفته اخیر گفت: «البته باید بگویم که افزایش قیمت ها در بازار دلار واقعی بود. زیرا این افزایش نه به دلیل تمدید مذاکرات، بلکه به دلیل کاهش قیمت نفت بود که اتفاق افتاد.»

وی تصریح کرد: «به دلیل آن که کاهش قیمت نفت واقعی است، این نوسانات و افزایش قیمت ها هم در آینده تداوم خواهند داشت و نمی توان گفت که ناشی از شوک بوده و حتی به زودی هم رفع می شوند.»

پژویان در پایان گفت: «آینده بازار نفت آینده ناامیدکننده ای برای اقتصاد ماست. متاسفانه این روند در بلند مدت هم ادامه پیدا خواهد کرد. غیر از رکودی که در ژاپن و اروپا به وجود آمده، سمت عرضه و تقاضا هم هر دو موجب کاهش قیمت نفت شده اند. به دنبال این روند هم نوسانات قیمتی دلار ادامه خواهد داشت.»