برجام پاره شدنی نیست

موضوع برجام و نظرات رییس جمهور جدید آمریکا در حالی در محافل بین‌المللی و در بین مقامات آمریکایی و غیر آمریکایی داغ شده است که صبح روز 21 ژانویه سال 2017 میلادی (2 بهمن 1395)، «دونالد ترامپ» کار خود را رسما آغاز می‌کند.
به گزارش پایگاه خبری فریادگر، در صورتیکه ترامپ تجدید نظری در خصوص پایان اجرای برجام و به گفته خودش «پاره کردن» آن نداشته باشد احتمالا برجام نخستین دستور کار او در بدو ورود به کاخ سفید است.
در این خصوص خبر برگزاری نشست کمیسیون مشترک برنامه جامع اقدام مشترک «برجام» در تاریخ ۱۰ ژانویه ۲۰۱۷ که به درخواست ایران و در پی نقض برجام توسط آمریکا برگزار شده است قابل توجه است. بیانیه پایانی این نشست حاوی نکات مهمی‌است که از آن بین می‌توان به تصریح بدعهدی آمریکا برای دومین بار اشاره کرد و اینکه هیات آمریکایی با تاکید مجدد بر پایبندی کامل این کشور به برجام، ضمن اشاره به عدم امضای مصوبه مربوط به تحریم‌های موسوم به آیسا از سوی رییس‌جمهور آمریکا به عنوان یک تصمیم مهم سیاسی، و برشمردن یک سلسله از اقدامات حقوقی و اجرایی که از سوی دولت این کشور برای ملغی‌الاثر کردن قانون آیسا صورت گرفته است، عنوان کرد که نفس تصویب این قانون در کنگره آمریکا مشکلی برای تعهدات برجامی‌این کشور ایجاد نمی‌کند.
روز پنجشنبه نیز رئیس جمهور فرانسه در اظهار نظری در خصوص برجام گفت: توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 پس ازپایان دوران ریاست جمهوری باراک اوباما نیز باید حفظ شود. فرانسوا اولاند در یک سخنرانی درخصوص موضوعات سیاست خارجی با اشاره به اینکه اولین رئیس جمهور غربی بوده که در سال ۲۰۱۳ با حسن روحانی، رئیس جمهور ایران ملاقات کرده است، گفت: برای حل مشکلات خاورمیانه باید با ایران صحبت
کنیم.
اولاندکه به مناسبت آغاز سال نو میلادی در جمع نخست وزیران، وزرا و سفرای خارجی در پاریس صحبت می‌کرد، ضمن قدردانی از فعالیت‌های باراک اوباما در طول دوران ریاست جمهوری‌اش (در آمریکا) تاکید کرد: توافق هسته‌ای با ایران پس از اتمام دوران ریاست جمهوری باراک اوباما همچنان باید حفظ شود. ما در حل این مسئله همکاری بسیار خوبی داشتیم. وی همچنین به تحولات سوریه و مسائل دیگر کنونی در جهان عرب پرداخت و گفت: باید تمامی ‌بازیگران سیاسی منطقه را به صحنه بیاوریم. همیشه تأکید کرده‌ام که باید با ایران در این خصوص صحبت کنیم. من اولین رئیس جمهور غربی بودم که در سال ۲۰۱۳ با حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، ملاقات کردم و پس از آن نیز وی را در پاریس ملاقات کردم. همواره آشکارا گفته‌ام که فرانسه شریک کشورهای خلیج (فارس) بوده است و شریک آنها هم باقی خواهد ماند. وجود این کشورها برای حل بحران در خاورمیانه و برقراری توازن در منطقه اجتناب ناپذیر است.
در آستانه شروع به کار دولت جدید در آمریکا موضوع برجام و لزوم پایبندی به آن در صحبت‌های مقامات فعلی و سابق این کشور نیز با اهمیت بالایی مطرح می‌شود. در اظهار نظری، رییس پیشین سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا تاکید کرد: پاره کردن برجام مانوری بسیار پرخطر است که پیامدهای سنگینی به همراه دارد. دیوید پترائوس رییس پیشین سارمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) که به تازگی نیز با دونالد ترامپ رییس جمهور منتخب این کشور دیدار داشته است، در گفت‌وگو با شبکه سی‌ان‌ان درباره رویکرد ترامپ در انتقاد از توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 به تکرار ادعاهایی علیه کشورمان پرداخت و گفت: در گام نخست باید ببینیم هدف از همه این اقدامات چیست. در مرحله اول هدف این است که ایران به سلاح اتمی‌دست پیدا نکند و دوم اینکه می‌خواهیم اقدامات ناخوشایند خاورمیانه تا حدود زیادی متوقف شود. اینکه چگونه می‌توان به این هدف رسید این است که جمهوری‌خواهان که کنترل مجلس نمایندگان و سنای آمریکا را در دست دارند و به صورت ایده آل هر دو حزب در کنار هم قرار بگیرند، سیاست ملی آمریکا را تعریف کنند که براساس آن ایران هرگز مجاز نباشد اورانیوم در حد ساخت سلاح هسته‌ای غنی سازی کند.
پترائوس در ادامه گفت: البته براساس توافق فعلی این محدودیت برای 10 سال است؛ عوامل مختلفی وجود دارند و همه عوامل تعیین شده در این توافق تا 15 سال برچیده می‌شوند. مساله اینجاست که توافقی وجود دارد که شش کشور به علاوه ایران به آن دست یافته‌اند، این توافقی چند جانبه است نه دو جانبه و پیامد پاره کردن این توافق در روز اول می‌تواند بسیار چشمگیر باشد، به ویژه اگر قرار باشد تمام این تحریم‌ها بار دیگر اعمال شوند و دست کم این است که این مانوری بسیار پرخطر خواهد بود. وی افزود: این را نیز بپذیریم که دست کم این محدودیت‌ها برای 10 سال وجود دارند و این توافق، جنبه‌های مثبتی نیز دارد در حالی که جنبه‌های منفی نیز در آن به چشم می‌خورد، از جمله اینکه شامل مساله موشکی یا فعالیت‌های دیگر ایران نمی‌شود. رییس سابق سیا در پاسخ به سوالی مبنی بر این‌که آیا شما می‌خواهید به جای پاره کردن توافق هسته‌ای، آن را تکمیل کنید، گفت: همینطور فکر می‌کنم.
در اظهار نظر دیگری، نامزد پیشنهادی رییس جمهور منتخب آمریکا برای پست وزارت دفاع با بیان این‌که توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 توافقی ناقص است، تاکید کرد که باید به اجرای این توافق ادامه داد. به نوشته روزنامه نیویورک تایمز، ژنرال جیمز ماتیس گزینه پیشنهادی دونالد ترامپ رییس جمهور منتخب آمریکا برای وزارت دفاع در کمیته روابط خارجی مجلس سنا به تشریح برنامه‌های خود به عنوان وزیر دفاع آتی آمریکا در صورت تایید سنا پرداخت.
جیمز ماتیس ۶۶ ساله در نشست روز پنج‌شنبه سنای آمریکا که برای بررسی صلاحیتش تشکیل شده بود، درباره توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 گفت: «از نظر من این توافق ناقص است و توافقی دوستانه نیست اما وقتی آمریکا قولی می‌دهد، ما باید به آن احترام بگذاریم، به آن پایبند باشیم و به همکاری با متحدانمان ادامه دهیم. »
مایک پمپئو نماینده کانزاس در مجلس نمایندگان و گزینه پیشنهادی ترامپ برای سیا نیز که از مخالفان برجام بود، در نشست سنا گفت: رژیمی‌که برای نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران وضع شده بسیار خوب است اما ادعا کرد:«ایرانی‌ها در تقلب حرفه ای هستند و باید به دقت بر اجرای این موارد نظارت کرد.» او که از منتقدان توافق هسته‌ای دولت باراک اوباما با ایران بوده است گفت: «با وجودی که به عنوان عضو مجلس نمایندگان با این توافق مخالفت کردم ولی در صورت تایید من به عنوان رییس سیا، نقش من تغییر خواهد کرد.»
برجام یک تعهد بین‌المللی است و به هیچ وجه قابل بازنگری نیست
کمال خرازی رئیس شورای راهبردی روابط خارجی عصر روز جمعه در حاشیه مراسم ختم پدر حمیدرضا آصفی سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه در جمع خبرنگاران با اشاره به فرارسیدن یک سالگی برجام گفت: برجام قطعا فوایدی داشته است اما هنوز به صورت کامل اجرا نشده و آمریکا هنوز به تمامی‌تعهداتش عمل نکرده است ولی گشایش‌های زیادی را ایجاد کرده است.
وی افزود: بیشتر مشکلات برجام در حوزه بانکی و نقل و انتقالات مالی است و خود برجام از نظر حقوقی مشکلی ندارد اما با توجه به نفوذی که آمریکا بر بانکهای اروپایی دارد تا آمریکا چراغ سبز ندهد آنها مبادلاتشان با ایران را شروع نمی‌کنند. خرازی با اشاره به سخنان اخیر گزینه پیشنهادی ترامپ برای تصدی وزارت خارجه آمریکا مبنی بر اینکه باید در برجام بازنگری صورت گیرد، اظهار کرد: برجام یک تعهد بین‌المللی است و به نظر ما به هیچ وجه قابل بازنگری نیست.
رکس تیلرسون نامزد تصدی پست وزارت خارجه آمریکا که روز چهارشنبه برای دفاع از برنامه‌های در مقابل کمیته روابط خارجی سنا حاضر شده بود که در بخشی از صحبت‌هایش درباره توافقنامه برجام و ایران ضمن بیان ادعاهایی دروغین در خصوص کشورمان گفت: ایران نباید غنی‌سازی و مواد غنی‌شده داشته باشد، برجام ایران را از خرید بمب اتم منع نمی‌کند!وی افزود: این توافق، توان ایران برای دسترسی به سلاح هسته‌ای را متوقف می‌کند، اما برای همیشه مانع آن نمی‌شود. وی همچنین بیان کرد: برجام، توان خرید سلاح هسته‌ای را از ایران سلب نمی‌کند.
این روزها که برجام در آمریکا به موضوعی داغ تبدیل شده است، علاوه بر مقامات دولت اوباما، اکثر نامزدهای پست‌های کلیدی در دولت جدید نیز بر لزوم متعهد بودن به برجام و اصول دیپلماسی کشورشان تاکید دارند، هرچند برخی لزوم بازنگری در مفاد آن را مطرح می‌کنند که به گفته معاون اروپا و آمریکا وزارت امور خارجه کشورمان:« پرونده برجام دوباره باز نخواهد شد و ما به هیچ وجه اجازه این کار را نخواهیم داد.»
مجید تخت روانچی با اشاره به سخنان اخیر گزینه پیشنهادی ترامپ برای تصدی وزارت امور خارجه آمریکا مبنی بر بازنگری در برجام تصریح کرد: «ما بارها تاکید کرده‌ایم که پرونده برجام به هیچ وجه دوباره باز نخواهد شد و ما اجازه این کار را نخواهیم داد و این موضوع موضع تمامی‌اعضای 1+5 است.»
معاون وزیر امور خارجه روسیه در دیدار با سفیر کشورمان در مسکو نیز برنامه جامع اقدام مشترک را یک سند بین‌المللی خواند و آن‌ را صفحه ای جدید از روابط ایران با کشورهای جهان دانست. سرگئی ریابکوف، مذاکره کننده ارشد هسته‌ای روسیه با اشاره به برگزاری کمیسیون برجام در هفته گذشته در وین گفت: روسیه با حضوری فعال در این نشست، بار دیگر بر ضرورت رعایت کامل مفاد توافق برجام از سوی تمام کشورها تاکید کرد.
در این میان آنچه مشخص است این است که در صورت مقابله ترامپ با این قرارداد او با چالش بزرگی در جامعه بین‌الملل و در میان دولتمردان آمریکا مواجه خواهد شد.