دوران پسا هاشمی و خلا توازن قدرت

"توازن قدرت" یکی از شاخص های مهم و تاثیرگذار در سیاست داخلی و روابط بین الملل است. همانطور که نظم بین المللی در گرو بروز و ظهور حداکثر قدرت بازیگران عرصه جهانی است، در سیاست داخلی کشورها نیز ثبات و امنیت سیاسی در گرو نقش آفرینی حداکثری جریان های سیاسی است.
به گزارش پایگاه خبری فریادگر، در چهار دهه گذشته بارها نظم سیاسی در کشورمان بهم خورده است که حوادث سال 88 و برخورد حاکمیت با یک جریان سیاسی ،آخرین آنهاست.بعد از اتفاقات سال 88 بسیاری از شخصیت های اصلاح طلب به نحوی حذف شدند اما گروهی که بدنبال بازتولید فضای تک قطبی در جامعه بودند،نتوانستند به اهداف خود برسند.بیان علل شکست جریان تمامیت طلب و نقش عناصر مختلف در این مقوله بسیار است .پر واضح است در این بین نقش مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی بسیار پررنگ است.با حذف بسیاری از سران اصلاح طلب و اعمال محدودیت های فراوان برای رئیس دولت اصلاحات،اکبر هاشمی رفسنجانی بعنوان تنها رابط بین بدنه اجتماعی اصلاحات با حاکمیت نقش آفرینی می کرد.از این رو نقش مرحوم هاشمی در ایجاد "توازن قدرت" غیرقابل چشم پوشی است.پر واضح است بعد از رحلت ایشان یکی از دغدغه های اصلی دوستداران امنیت ملی ارائه راهکارهایی برای حفظ توازن قدرت در قالب های دیگر است.از این رو غلامعلی رجایی با اشاره به جایگاه سیاسی مهم مرحوم آیت الله هاشمی،گفت: ایشان در چند سال اخیر به‌خصوص بعد از وقایع سال 88 بیانش صریح‌تر شده بود و در حد یک منتقد صادق نسبت به‌نظام- با اینکه جایگاه رسمی در نظام داشتند و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام بودند- حرف می‌زدند. تصور این بود گاهی به این‌طرف میز و به‌طرف مردم آمده و دارد وضع موجود را مصلحانه و خیر‌خواهانه نقد می‌کند.
مشاور آیت الله هاشمی در گفت وگو با جماران خاطر نشان کرد: هاشمی از اولین کسانی بود که می‌گفت احمدی‌نژاد سرمنشأ جریان انحرافی است و ناراحت بود از اینکه بخشی از روحانیت این مسئله را متوجه نیست. آنچه در رفتار و گفتار آقای هاشمی محسوس‌تر از قبل بود، این که ایشان نسبت به نادیده گرفتن حقوق شهروندان به حقوق حاکمیت توجه خاصی داشت و اعتقاد داشت در کنار آن باید به حقوق مردم هم توجه کرد و حاکمیت هم در قبال حقوق مردم وظایفی دارد. نباید صرفاً به تعهد مردم در قبال وظایف حکومت توجه کرد و حقوق شهروندان را نادیده گرفت.
از آرزوهای ایشان این بود که حصر برداشته بشود
رجایی در ادامه گفت: شاه‌بیت زندگی ایشان توجه به اصل اعتدال است که یک مفهوم قرآنی است. آقای هاشمی از خودش حرف جدیدی نزد و الآن هم‌ فکر می‌کنم هم اصلاح‌طلبان و هم اصولگرایان به این رسیده‌اند که تندروی را کنار بگذارند. در انتخابات اخیر مجلس در تهران لیست سی نفرِ را دیدیم که اصلاح‌طلبان قبول کردند اصولگرایان هم به این لیست بیایند و الآن هم در مجلس هستند و دارند در کنار هم کار می‌کنند. این‌ها در دیداری پیش هاشمی آمدند و با ایشان برای تهیه پوستر تبلیغاتی‌شان عکس هم گرفتند و مردم هم پاسخ خوبی به این حمایت دادند. رأی مردم باعث شد همه آنها رأی آوردند و حتی نایب‌رئیس مجلس قبل رأی نیاورد و همچنین درعین‌حالی که برای بسیاری از اصولگرایان احترام قائل هستم افراد مطرح آنها رأی نیاوردند.وی ادامه داد: آقای هاشمی در آخر عمرشان یک چشمه رو کردند که اعتدال می‌تواند در عمل بین سلایق مختلف سیاسی محقق شود؛ یعنی ما درعین‌حال که باهم تفاوت دیدگاه داریم چه اصولگرا باشیم و چه اصلاح‌طلب، می‌توانیم در کنار هم باشیم، در یک لیست قرار بگیریم و این خروجی را بگیریم. آقای هاشمی معتقد بود که دو جناح به درد کشور می‌خورند و باید هر دو جناح را حفظ و تعادل ایجاد کرد.
رجایی با بیان اینکه آقای هاشمی بنا نداشتند درباره ملاقات رهبری چیزی بگویند،خاطر نشان کرد: می‌گفتند جز من و ایشان کس دیگری در ملاقات نیست و ضبط هم نمی‌شود. در مورد برطرف شدن حصر به رهبری گفته بود که این‌ها مسن هستند و اگر اتفاقی برای آنها بیافتد پای نظام نوشته می‌شود که باید تصمیمی گرفته شود و اطلاعات بیشتری هم درباره وضعیت سلامتی این‌ها به رهبری داده بودند. یک ماه پیش خصوصی به ایشان گفتم آقای هاشمی حصر هفت‌ساله شد؟ نمی‌خواهید فکری بکنید؟ گفتند من مکرر در این مورد صحبت کردم.سال 92 که برای خداحافظی تعطیلات عید خدمتشان رسیدم گفتم خبر خوشی دارید؟ عیدی ما باشد، گفتند پس از عید خبر خوشی به شما می‌دهم. بعد از تعطیلات پرسیدم نفرمودید خبر خوش چیست؟ گفت بنا بود راجع به رفع حصر اتفاقاتی بیافتد، ولی افرادی نگذاشتند.از آرزوهای ایشان این بود که حصر برداشته بشود.

آیت الله هاشمی حلقه وصل حاکمیت با مردم بود
نایب رییس مجلس ششم نیز در این باره می گوید: آیت الله هاشمی واسطه مهم و حلقه وصلی بودند بین حاکمیت، جامعه و مردم که در این راه فداکاری‌های بسیاری هم کردند و قطعا نبود چنین فردی درآینده برای ما مشکل ایجاد خواهد کرد.
محمدرضا خاتمی در گفت‌و‌گو با «ایلنا» با بیان اینکه این روزها برخی مطرح میکنند با فقدان آیت الله هاشمی در ائتلاف اصلاح طلبان شکاف ایجاد خواهد شد، گفت: اصلاح طلبی یک گفتمان بر خرد جمعی است و انسجام آن هیچ‌گاه وابسته به فرد نبوده است و از این به بعد هم نخواهد بود.
او در ادامه خاطرنشان کرد: قطعا نبود آیت الله هاشمی حس خواهد شد زیرا ایشان در عرصه سیاست کشور جایگاهی داشتند که گمان نمی‌کنم شخص دیگری بتواند آن را به دست بیاورد.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با اشاره به اینکه اصلاحات به خاطر نوع نگاهی که دارد در میان مردم اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است، عنوان کرد: اصلاح‌طلبان و جایگاه آنان در جامعه ایران به خاطر وجود چهره‌های سیاسی که در آن حضور دارند نیست بلکه به دلیل نوع بینش و گفتمان آن است.
او افزود: «در برنامه‌های جریان اصلاحات علی‌رغم کمبود و فقدان آیت الله هاشمی خللی ایجاد نخواهد شد، آن‌ها با انسجام و تیکه بر عقلانیت و خرد جمعی اهداف خود را پیش خواهند برد.»
بسیاری از مردم سید حسن خمینی فردی است که بسیاری معتقدند می تواند راه آیت الله هاشمی را ادامه دهد، در همین رابطه محمدرضا خاتمی در پاسخ به این سؤال که چقدر احتمال می‌دهید سیدحسن خمینی برای انتخابات خبرگان ورود پیدار کند و آیا جریان اصلاحات از او حمایت خواهد کرد؟ گفت: ورود آیت الله سید حسن خمینی به انتخابات یک تصمیم جدی است اما اگر ایشان بخواهد وارد صحنه شود نه فقط اصلاح طلبان بلکه بخش بزرگی از اصولگریان معتدل نیز از او حمایت خواهند کرد.
او تاکید کرد: سید حسن خمینی مورد حمایت آن بخش از اصولگریانی خواهد بود که به دنبال بهبود اوضاع کشور هستند.
شخصیت مرحوم آیت الله هاشمی علاوه بر قسمت کاریزماتیک و قسمت دیگر هم دارد و آن بخش تاریخی و علمی شخصیت ایشان بود.
آیت الله هاشمی در زمان حیات، به واسطه کتاب خاطرات سالانه اش، نقل کننده صدها و هزاران خاطره ریز و درشت از عالی ترین سطوح تصمیم سازی و تصمیم گیری در سیر انقلاب اسلامی و حاکمیت نظام جمهوری اسلامی ایران بوده است.
در واقع می توان از آیت الله هاشمی(ره) که 22 جلد دیگر خاطراتش به مرور منتشر خواهد شد، به عنوان شخصیتی که یاد کرد که هم «تاریخی» است و هم «تاریخ نگار». بر همین اساس باید منتظر بود که پس از این نیز شاهد حضور پررنگ گفته ها و نوشته های او باشیم، بخش مهمی از خاطرات آیت الله هاشمی مربوط به دیدار های ایشان با رهبر معظم انقلاب است.