بیت‌کوین در ایران

ارز دیجیتال بیت‌کوین که در ایران نیز مورد خرید و فروش قرار می‌گیرد و هنوز سیاست بانک مرکزی در قبال آن مشخص نیست، این روزها به پدیده بازار تبدیل شده است. ارزش بیت‌کوین در کمتر از یک سال گذشته، 16 برابر شده و عده زیادی در سطح دنیا با سرمایه‌گذاری در این ارز دیجیتالِ «بدون پشتوانه» پول‌های کلانی به جیب زده‌اند. اما حال، گمانه‌زنی‌ها بر این است که حباب زیادی در ارزش بیت‌کوین بوجود آمده و احتمال سقوط این پول دیجیتالی به بالاترین حد رسیده است.
به گزارش مردم‌سالاری آنلاین، بیت‌کوین یک واحد پول مجازی یا ارز اینترنتی است که هیچ بانک مرکزی‌ای در دنیا کنترل انتشار، گردش و تنظیم‌بخشی آن را در دست ندارد. این ارز مجازی هیچ پشتوانه‌ای جز اعتماد کاربرانی که آن را مبادله می‌کنند، ندارد. در تراکنش‌های بیت‌کوینی، سکه یا اسکناسی مبادله نمی‌شود، بلکه این کدهای منحصربه‌فرد کامپیوتری هستند که مبادله شده و نقش پول را ایفا می‌کنند.
بیت‌کوین عمر درازی ندارد و تاریخ معرفی آن به بازار به سال 2009 برمی‌گردد؛ حتی از هویت مخترع بیت‌کوین اطلاع چندانی در دست نیست و مشخص نیست کدام شخص یا گروه، برنامه‌نویسی اولیه این ارز دیجتالی را انجام داده‌اند. علی‌رغم این ابهام‌ها، بیت‌کوین به عنوان یک سیستم مطمئن پرداخت توسط فروشگاه‌های اینترنتی بسیاری مورد پذیرش قرار می‌گیرد و در سطح دنیا عده بسیاری وجود دارند که با استفاده از بیت‌کوین، بلیط هواپیما می‌خرند، اتاق هتل‌های معروف را رزرو می‌کنند، نوبت آرایشگاه می‌گیرند و حتی به صورت اینترنتی غذا سفارش داده و درب منزل یا در محیط کار آن را تحویل می‌گیرند. شرکت‌های معروفی همچون مایکروسافت، دِل و بلومبرگ، استفاده از بیت‌کوین را برای خرید محصولات خود پذیرفته‌اند.
ارز مجازی بیت‌کوین، حساسیت برخی دولت‌ها را برانگیخته و به عنوان مثال دولت چین از صرافی‌های این کشور خواسته است تا خرید و فروش بیت‌کوین را متوقف کنند. دولت روسیه هم خواستار وضع قوانینی برای کنترل ارزهای مجازی شده و گفته که استفاده از این پول‌ها «خطرهای جدی» به همراه دارد؛ با این حال قانونی مبنی بر ممنوعیت بیت‌کوین در روسیه هنوز به تصویب نرسیده است. برخی دولت‌ها نظیر آمریکا، کانادا و استرالیا بیت‌کوین را به عنوان کالا (مثل طلا) یا «کسب‌وکارهای مبتنی بر خدمات پولی» به رسمیت شناخته‌اند و بر این اساس بیت‌کوین در آن کشورها به راحتی و در ابعاد گسترده مبادله شده و از آن در پرداخت‌های خرید کالا و خدمات نیز استفاده می‌شود.
در ایران تعداد معدودی صرافی وجود دارد که در خرید و فروش بیت‌کوین فعالیت دارند. همچنین تعدادی فروشگاه آنلاین نیز وجود دارد که مشغول مبادله بیت‌کوین هستند. برخی از این فروشگاه‌های (نظیر پیمِنت 24) در تهران، اصفهان و شیراز دفتر دارند. با این حال، هنوز هیچ فروشگاهی در ایران بیت‌کوین را به عنوان یک ابزار پرداخت مورد پذیرش قرار نداده و موضع بانک مرکزی نیز در قبال آن مشخص نیست. ناصر حکیمی، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی در مورد استفاده از بیت‌کوین در ایران می‌گوید: بیت کوین ارز رسمی نیست و تا زمان اعلام سیاست رسمی به مردم در خصوص ریسک‌های سرمایه‌گذاری در این حوزه هشدار می‌دهیم. به گفته حکیمی، سند ارزهای رمزینه طبق برنامه‌ریزی بانک مرکزی قرار است در طول یک سال آینده رونمایی شود. این سند مشخص می‌کند که سیاست بانک مرکزی در برابر این ارزها چیست. حکیمی می‌گوید: تا زمانی که سیاست‌گذاری در این حوزه صورت نگیرد، نمی‌توانیم بگوییم خرید و فروش بیت‌کوین ممنوع است یا خیر.
ارزش بیت‌کوین در اوایل سال 2017 زیر 1000 دلار بود اما ارزش این پول دیجیتالی در ماه اکتبر به 5000 دلار رسید و سپس در ماه گذشته میلادی ارزش آن دو برابر شد! حالا نیز ارزش بیت‌کوین به حدود 16 هزار دلار رسیده تا در عرض 11 ماه ارزش آن 16 برابر شود! سوداگری در بیت‌کوین که از یک زاویه می‌توان گفت تمام کاربران آن در سطح جهان بانک مرکزی‌اش هستند، به شدت افزایش یافته و صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اقتصادهای پیشرفته دنیا نیز وارد این قمار شده‌اند. ارزش گردش این پول مجازی در حال حاضر 300 میلیارد دلار است که از ارزشِ تولید ناخالص داخلی بسیاری از کشورهای جهان بیشتر است! بیت‌کوین در حال حاضر به عنوان یک اوراق بهادار در برخی از معروف‌ترین بازارهای مالی دنیا نظیر بازار بورس شیکاگو مبادله می‌شود و این امر پای بسیاری از شرکت‌های سرمایه‌گذاری را به قمار بر سر بیت‌کوین باز کرده است.
چون تراکنش‌های بیت‌کوین در نهاد تنظیم‌کننده خاصی ثبت نمی‌شود، اطلاعات دقیقی از این که مبادلات بیت‌کوین در ایران چه میزان است در دست نداریم. مشخص نیست چقدر سرمایه در ایران به سمت سرمایه‌گذاری در بیت‌کوین رفته است. اما در صورتی که با سقوط بیت‌کوین حباب ایجاد شده در این ارز دیجیتال بترکد، افراد زیادی در این بازار متحمل خسارت‌های فراوان خواهند شد.