غول بیت‌کوین چگونه فلسفه وجودی خود را قورت داد؟

سال 2017 در حالی تا 10 روز دیگر به پایان می‌رسد که در این سال پدیده‌ای نادر در بازارها خود را به رُخ کشید که ممکن است پیش‌قراول تحولی بزرگ در اقتصاد جهان باشد: ارزش بیت‌کوین که با کمتر از 1000 دلار سال 2017 را آغاز کرده بود در پایان سال بیش از 1600 درصد افزایش یافت و حتی در برخی روزهای پایانی سال 2017، به قله 20 هزار دلاری تنه زد! موفقیت بیت‌کوین به نوعی نوک کوه یخ ارزهای دیجیتال بود که احتمالاً در سال‌های آتی اقتصاد دنیا را درخواهد نوردید!
به گزارش مردم‌سالاری آنلاین، ایده استفاده از پول‌های دیجیتالِ غیرمرکزیت‌یافته به بحران اقتصادی سال‌های 2007 و 2008 برمی‌گردد که اقتصاد دنیا را به محاق برد و برخی از بانک‌های مرکزی در اقتصادهای پیشرفته دنیا (خصوصاً آمریکا)، به صورت بی‌محابا اقدام به انتشار پول برای نجات بانک‌ها، موسسات مالی و شرکت‌های بزرگ کردند. بانک‌ها و موسسات اعتباری، پول مردم را به عنوان سپرده گرفته بودند و با آن «سرمایه‌گذاری‌های سمّی» انجام داده بودند که این سرمایه‌گذاری‌ها، بازگشت مناسبی نداشت. بانک‌ها و موسسات مالی بعضاً تا 30 برابر سپرده‌ای که نزد خود داشتند، وام داده بودند و وام آن‌ها به ایجاد حباب‌های بزرگ در بازارهای مختلف خصوصاً بازار املاک و مستغلات آمریکا منجر شده بود. وقتی این حباب‌ها ترکید و مشخص شد که سرمایه‌گذاری‌ها بی‌بازگشت بوده، بانک‌ها و موسسات مالی بسیاری در آمریکا اعلام ورشکستگی کردند و مردمی که در این بانک‌ها سپرده‌گذاری کرده بودند، هست و نیست‌شان را بدین ترتیب از دست دادند. فدرال رزرو آمریکا برای حل این مشکل، دور زدن آن و در واقع دم‌دستی‌ترین راه را انتخاب کرد و برای نجات بانک‌ها، موسسات مالی و شرکت‌های ورشکسه به آن‌ها پول‌های بسیار زیادی تزریق کرد.
در نتیجه این شیوه دخالت در بحران توسط فدرال رزرو آمریکا، از یک طرف پولی که در قالب مالیات از مردم عادی گرفته شده بود، به موسسات و بانک‌هایی داده می‌شد که عامل بحران بودند؛ از طرف دیگر، با انتشار بی‌حساب و کتاب پول توسط فدرال رزرو آمریکا، ارزش پولی که در گردش بود کاهش می‌یافت و مردم عادی بدین ترتیب نیز بخشی از دارایی‌های خود را از دست می‌دادند. چون اقتصاد آمریکا به صورت تنگاتنگی با اقتصاد دنیا گره خورده بود، بحران از آمریکا به سرعت به سایر نقاط جهان سرایت کرد و تعداد زیادی از کشورهای دیگر نیز وارد بحران شدند. ایده بیت‌کوین از این‌جا متولد شد: استفاده از پولی که بانک‌های مرکزی دنیا بر آن کنترل و نظارت نداشته باشند و نتوانند هر طور که می‌خواهند عرضه آن را مدیریت کنند. بیت‌کوین یک ارز دیجیتال و سیستم پرداخت مجازی است که هیچ‌کدام از بانک‌های مرکزی دنیا در انتشار، گردش و تنظیم‌بخشی آن نقشی ندارند. این پول دیجیتال، به صورت اینترنتی تولید و نگهداری شده و شبکه‌ای از کامپیوترها تراکنش‌های آن را انجام می‌دهند. برخلاف واحدهای پولی رایج در کشورهای مختلف، تعداد بیت‌کوین‌ها نامتناهی نیست: بانک مرکزی کشورهای مختلف می‌تواند بی‌نهایت دلار یا ریال منتشر کند اما بستر نرم‌افزاری بیت‌کوین به نحوی است که تنها اجازه تولید 21 میلیون بیت‌کوین را می‌دهد و احتمالاً سال 2140 میلادی سالی خواهد بود که با تولید تمامی بیت‌کوین‌ها، عمر آن به سر خواهد آمد. از این حیث ذخیره بیت‌کوین در دنیا شبیه ذخیره طلا است که به هر حال روزی تمام خواهد شد.
در سال 2009 و به طور دقیق‌تر در 14 دی 1387 شمسی بیت‌کوین با این فلسفه به بازار معرفی شد. مخترع بیت‌کوین، فرد یا گروهی با هویت ناشناس و با اسم مستعار ساتوشی ناکاموتو است. بیت‌کوین هیچ پشتوانه‌ای جز اعتماد کاربرانی که از آن استفاده می‌کنند، ندارد. با به دست آوردن این اعتماد، ارزش بیت‌کوین از چند سنت در سال 2009 به حدود 20 هزار دلار در شرایط فعلی رسید. بیت‌کوین در حال حاضر در دو بورس دنیا، از جمله بورس معتبر شیکاگو، مبادله می‌شود و بسیاری از شرکت‌های دنیا از شرکت کامپیوتری دِل و مایکروسافت گرفته تا برخی شرکت‌های هواپیمایی، پرداخت‌های بیت‌کوینی را مورد پذیرش قرار می‌دهند. حتی یک شرکت ژاپنی به کارکنان خود توصیه کرده که حقوق خود را در قالب بیت‌کوین دریافت کنند!
بیت‌کوین با فلسفه حباب‌گریزی و مبارزه با حباب ناشی از پولی که بانک‌های مرکزی منتشر می‌کنند، پا به جهان گذاشت. با این حال، عده زیادی از کارشناسان معتقدند که بیت‌کوین خود هم‌اکنون بزرگ‌ترین حباب تاریخ را حمل می‌کند. خالق یا خالقان بیت‌کوین که نام ساتوشی ناکاموتو را بر خود گذاشته‌اند، با 980 هزار بیت‌کوینی که در اختیار دارند، 19.4 میلیارد دلار دارایی دارند. بیت‌کوین که آمده بود تا با قمار موسسات مالی افسارگسیخته مبارزه کند، خود هم‌اکنون توسط این موسسات خرید و فروش می‌شود تا با بزرگ شدن حباب آن، این موسسات ثروت‌های خود را افزایش دهند. بدین ترتیب بود که نوزاد بیت‌کوین متولد شد و وقتی که این نوزاد به غول تبدیل شد، از فلسفه ابتدایی خود فاصله گرفت.
با این وجود، پذیرش بیت‌کوین حاکی از پذیرش ارزهای دیجیتال در آینده نزدیک است. در واقع، بیت‌کوین نوک کوه یخ ارزهای دیجیتال است که احتمالاً در دهه آتی، هرچه بیشتر در بازار کشورهای مختلف دنیا محبوب شوند و کسب و کارهای نوینی را ایجاد نمایند. در حال حاضر تنها در آمریکا 1258 دستگاه خودپرداز بیت‌کوین وجود دارد که کاربران از طریق آن‌ها می‌توانند با استفاده از با استفاده از پول نقد، به خرید و فروش بیت‌کوین بپردازند. بیت‌کوین نتوانست هدف و فلسفه خود را محقق کند و در این کار شکست خورد اما با کسب مشروعیت و مقبولیت گسترده توانست راه را برای ورود به دنیای ارزهای دیجیتال هموار کند. بیت‌کوین اولین نشانه‌ها از این دنیای جدید را به نمایش می‌گذارد. فلسفه بیت‌کوین، قربانی موفقیت گسترده آن شد؛ بیت‌کوین به هدفش نرسید اما شرایطی را بوجود آورد که احتمالاً در آینده خواهند نوشت: بیت‌کوین نقطه شروع استفاده از ارزهای دیجیتال بود!