مردم سالاری آنلاين 18 تير 1396 ساعت 20:17 https://www.mardomsalari.ir/article/72233/این-5-مهارت-فرزندان-خود-بیاموزید -------------------------------------------------- آموزشِ پنج جانمایه ی شهروندی شایسته عنوان : این 5 مهارت را به فرزندان خود بیاموزید -------------------------------------------------- متن : مترجم: امروزه آموزش های شهروندی بخش مهمی از آموزش های رسمی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته هستند. این که آموزه ها و کنش های ضروری برای پرورش شهروندان شایسته چیست و روش های آموزش آن ها چگونه است، همواره از پرسش های جدی در گستره آموزش های شهروندی بوده است. نوشتار زیر تلاش دارد که پنج ویژگی راستگویی، همدردی، احترام، پاسخگویی و شجاعت را به عنوان جانمایه های شهروندی بشناساند و روش های آموزش آن ها در پایه های آموزشی گوناگون را توضیح دهد. به گمان مترجم با این که در ساختار آموزشی کشورِ ما چنین آموزش هایی بسیار کم رنگ اند، اما منشور حقوق شهروندی رییس جمهور روحانی و فضای تازه سیاسی – اجتماعی، زمینه های امیدوار کننده ای درباره آشنایی شهروندان با چنین آموزه هایی در جامعه و آموزش و پرورش را پدید آورده است و باید از آن بهره برد. در این میانه این نوشتار، هم می تواند راهکارهایی را نشان دهد و هم می تواند زیربنایی باشد برای بازتعریف جانمایه های شهروندی و البته اخلاقی نوین در ساختار آموزشی کشور. با توجه به این که نوشتار تلاش دارد که بچه ها در رده های سنی گوناگون را در زمینه آشنایی با این 5 جانمایه به چالش بکشد، خواندن آن می تواند برای آموزگاران، پدران و مادران، دست اندرکاران نهادهای مدنی درگیر با بچه ها و .... نیز بسیار سودمند و آموختنی باشد. با امید به آشنایی هر چه بیشتر شهروندان با جانمایه های شهروندی با هم این نوشتار را می خوانیم:  کنش های زیر از سردبیران Weekly Reader می تواند به توسعه درک دانش آموزان از پنج جانمایه ی شهروندی شایسته یاری رساند. بی گمان تنها، پشتیبانی از این پنج ویژگی کافی نیست بلکه پویش این جانمایه ها، سخن گفتن درباره آنها و پل زدن میان زندگی دانش آموزان و این پنج ویژگی، کلیدهایی برای گسترش درک حقیقی آن ها می باشد. کنش های زیر که بر اساس سطح آموزشی [دانش آموزان] تقسیم شده اند به گسترش این ویژگی ها کمک خواهد کرد. اما نخست اجازه دهید کمی درباره هر یک از این پنج جانمایه سخن بگوییم: • راستگویی، بنیادی ترین درونمایه ی شهروندی شایسته است. یک فرد برای شهروند شایسته بودن باید با خود و دیگران صادق باشد. • همدردی، احساس نوع دوستی برای دیگران و دلسوزی برای موجودات زنده دیگر است. همدردی، شخص و جهان پیرامونش را با رابطه ای عاطفی به هم می پیوندد. • احترام، در مواردی شبیه همدردی است و از جنبه هایی با آن متفاوت. مهمترین ویژگی احترام، خود- احترامی است، در حالی که همدردی همواره نسبت به دیگران است. همچنین احترام نسبت به چیزهای بی جان یا باورهای دیگران به همان اندازه ای می تواند باشد که برای [جانداران از جمله] خودِ انسان ها. نمونه ای از این دست احترام ها، احترامی ست که مردم باید نسبت به قانون داشته باشند. و بالاخره احترام، انتظار به بزرگداشت و ستایش را هم به همراه دارد، حال آن که همدردی احساسی است که هر کس می تواند نسبت به دیگران داشته باشد و لزوما این احساس، مورد تمجید دیگران قرار نگیرد. • پس از راستگویی، همدردی و احترام، و پاسخگویی، "مسئولیت پذیری" قرار دارد. که هم دربردارنده پاسخگویی خصوصی یا شخصی است و هم پاسخگویی عمومی. افراد و گروه ها به نوبه ی خویش باید پاسخگو باشند. پاسخگویی درباره رفتار است؛ و هر رفتاری را که مردم برای شهروندی شایسته لازم می دانند را شامل می شود. لازم به یادآوری نیست که یادگیری مهمترین مسئولیت دانش آموزان است. آنها باید خودشان را آموزش دهند تا بر پایه پتانسیل کامل، زندگی کنند. • واپسین درونمایه ای که برای شهروندی شایسته مهم می باشد، شجاعت است. انسان ها توانایی حرکت از خوبی صرف به شکوه و بزرگی را دارند. شجاعت، انسان را برای انجام کارِ درست توانا می سازد، حتی هنگامی که این کار مورد پسند[جامعه] نیست و یا دشوار و خطرناک است. بسیاری از انسان ها مانند بنجامین فرانکلین، توماس جفرسون، مارتین لوترکین، سوزان ب آنتونی و ماهاتما گاندی در تغییر قانون ها برای رسیدن به برابری شجاعت به خرج داده اند. 1- فعالیت هایی برای پویش پنج جانمایه ی شهروندی در پایه های پیش دبستانی و اول بخش بزرگی از تجربه یادگیری در پیش دبستانی و پایه اول دبستان جامعه پذیری است. بچه ها [در این پایه ها] همکاری و همیاری با همسالان را می آموزند، در کنش های گروهی و گفت و گوها نقش دارند و برای رفتارها و یادگیری خویش مسئولیت می پذیرند. برای پایه های پیش دبستانی و اول، آغازِ درک رفتارهای شهروندی شایسته- بر پایه اصول معین- پر اهمیت تر از یادگیری این پنج ویژگی، بعنوان مفاهیم جداگانه است. این جا به چند فعالیت که ممکن است شما را در پایشِ پیشرفتِ دانش آموزان تان در این جانمایه ها یاری رساند، پرداخته می شود. قانون های کلاس (بکارگیری بعنوان آغازکننده گفت و گو و موضوعی برای نوشتن یا نقاشی) آغازِ یک گفت و گو درباره قانون هایی که باید در کلاس شما دنبال شوند. هر قانونی را که قرار است درباره اش گفت و گو شود، روی تخته بنویسید. درباره این که چرا آن قانون مهم اند، سخن بگویید. اگر دانش آموزان هیچ پیشنهادی در پیوند با آن پنج جانمایه ندادند، خودتان می توانید آنها را افزایش دهید. • راست گفتن • مراقب بودن و دلسوزی • احترام به دیگران • پاسخگویی برای آنچه که می گویید و آن چه که انجام می دهید • به اندازه کافی شجاع بودن برای انجام کارِ درست و درخواست برای کمک هنگامی که نیازمند یاری هستید. در میان گذاشتن داستان ها( بکارگیری به عنوان آغاز کننده گفت و گو) یکی از راه های ساده ی پویش این پنج جانمایه، آن است که از دانش آموزان بخواهیم که درباره ی تجربه های خویش در این زمینه سخن بگویند. ممکن است بخواهید از اشاره های زیر بهره بگیرید: • دادستانی بگویید درباره ی زمانی که راست می گویید؛ حتی وقتی که برای تان سخت است. • داستانی بگویید درباره ی زمانی که برای کسی یا چیزی احساس شادی یا غم دارید. • داستانی بگویید درباره ی شخصی که برایش احترام قائلید. • داستانی بگویید درباره ی زمانی که شما برای انجام رفتاری یا گفتن سخنی، پاسخگویید. • داستانی بگویید درباره ی شجاع بودن. پس از آن چه چیزی می تواند رخ دهد؟(بکارگیری به عنوان اشاره ای برای گفت و گو، ایده ای برای نقاشی یا نوشتن انشا) از دانش آموزان بخواهید که برای پاسخ به پرسش های زیر گفت و گو کنند، نقاشی بکشند یا انشا بنویسند: • در زمین بازی یک ساعت پیدا می کنید. به نظر شما پس از این چه چیزی می تواند رخ دهد؟ • همه عجله دارند. بچه ای نزدیک شما پشت پا می خورد و می افتد. پس از آن چه چیزی می تواند رخ دهد؟ • آموزگارتان می خواهد کلاس ساکن باشد، دانش آموزی حرف واقعا خنده داری می زند. پس از آن چه چیزی می تواند رخ دهد؟ • شما با اجازه آموزگارتان مدادی از روی میز او برداشته اید و اکنون گم شده است. پس از آن چه چیزی می تواند رخ دهد ؟ • شما می بینید دانش آموزی برای خنداندن دیگران سنگ دلانه بچه ای را در زمین بازی می آزارد. پس از آن چه چیزی می تواند رخ دهد ؟ کنش هایی برای پویش پنج جانمایه ی شهروندی: پایه های دوم و سوم به طور کلی دانش آموزان پایه های دوم و سوم، در چارچوب رفتارِ شایسته- آنچه انجام می دهند و آنچه انجام نمی دهند- دریافت نسبتا پایداری دارند. آنها باید حقوق دیگران را به رسمیت بشناسند، باید بدانند که قانون ها را در کار و بازی بکار برند، و با بی نیازی روزافزون، تصمیم هایی درباره درستی و نادرستی بگیرند. در شرایط واقع بینانه کنش های زیر با پویش در پنج جانمایه ی شهروندی، ممکن است دانش آموزان را در پالایشِ بیشترِ اندیشه های خویش درباره ی آنچه که رفتار شایسته خوانده می شود، یاری رساند. تمرین راستگویی (بکارگیری بعنوان آغاز کننده گفت و گو یا بازی و نمایش) آخرین شب انجام تکلیف است. بنا بوده شما یک داستان را بخوانید و فردا در کلاس برای کنفرانس داد آن آماده باشید. تا آخر شب از بازی کامپیوتری لذت برده اید و به همین دلیل داستان را نخوانده اید. با خود می گویید که داستان قدیمی ای را بخاطر می آورم. زمانی که آموزگار نامتان را می خواند، هول شده و نمی توانید چیزی از داستان ها را به یاد آورید. چه باید بکنید؟ ایجاد دلسوزی (بکارگیری به عنوان اشاره به نوشتن یا آغازکننده گفت و گو) پدر و مادرتان به سینما رفته اند. همسایه ی جوان تان مسئول نگهداری شماست. همسایه جوان تا حدی کم شنواست، ازاین رو از سمعک بهره می گیرد. او به شما می گوید که امشب سمعک اش خوب کار نمی کند. تلفن زنگ می زند، اما او نمی شنود. پدر و مادرتان بر روی پیام گیر پیامی می گذارند. جوان پیام را نمی بیند؛ اما شما آن را گوش می کنید. پیام از پدر و مادرتان است. آنها فراموش کرده اند که به همسایتان زمان خواب شما را بگویند. در می یابید که امشب می توانید تا دیرتر بیدار بمانید. هنگامی که پدر و مادرتان پی به دیر خوابیدن شما می برند، به خاطر نگرفتن پیام همسایه را سرزنش می کنند. چه فکری از سرتان می گذرد؟ چه کار می کنید؟ احترام (بکارگیری به عنوان یک آغاز کننده گفت و گو و فعالیتی نمایشی) در اردوی مدرسه و در حالی که بسیار تشنه اید، صف بلند بالایی برای خرید نوشابه های خنک تشکیل شده است؛ در نوبت خریدید. دوستی در صف جلو شما می ایستد. آیا نباید دوستتان را مورد پرسش قرار دهید که آیا او می تواند صف را رعایت نکند؟ عقیده ی دیگران درباره ی این شرایط چیست؟ هنگامی که کسی صف را به هم می زند، دیگران چه حسی دارند؟ پاسخگویی .... برای چه کسانی است؟ ( بکارگیری به عنوان آغاز کننده گفت و گو یا اشاره ای برای نوشتن) یک کتاب ارزشمند از کلاس تان قرض گرفته اید. کتاب بسیار خواندنی و سرگرم کننده است. اتفاقی شیر- شکلات روی کتاب می ریزد و گند می زنید! کتاب را از کیف تان در می آورید و به شتاب به کلاس درس می برید. آموزگار سرگرم است و این زمانی است که می توانید کتاب را در کتابخانه بگذارید و آنجا را ترک کنید. چه می کنید؟ چرا؟ کنش ها برای پویش پنج جانمایه ی شهروندی: پایه های 4،5 و6 به طور کلی، پایه های چهارم تا ششم درک بسیار خوبی از مفاهیم راست گویی، دلسوزی، احترام، پاسخگویی و شجاعت دارند. این که آنها رو راست یا دلسوزانه و یا ... رفتار می کنند، موضوع دیگری است، اما برای افرد در هر سنی این واقعیتی است که هر کس چالش هایی را دنبال می کند تا بر پایه آن ها زندگی کند. یک دلیل کلیدی [ برای پیگیری این 5 جانمایه در پایه های 4 و5 و 6] آن است که گاهی آرمان های شهروندی با یکدیگر، یا با دیگر ارزش ها ناسازگارند. برای نمونه برای جوانان، فشار همسالان- انگیزه ی برقراری دوستی و حفظ دوستان تقریبا به هر بهایی- غالبا با دیگر آرمان ها رقابت می کند. در ادامه کنش هایی می آیند که می توانند دانش آموزان را در کاویدن برخی دشواری ها در پیروی از پنج جانمایه شهروندی یاری رساند. دوستی واقعی (بکارگیری به عنوان اشاره برای نوشتن، آغازکننده گفت و گو یا نمایش) تصور کنید که دوستی می خواهد در آزمون گزینش بازیگری در یک نقش کمدی بازی کند. او برای شما بخش هایی از نقش اش را بازی می کند. بازی و حرف هایش افتضاح اند. آیا شما این موضوع را به او می گویید؟ اگر پاسخ بله است، چگونه می گویید؟ آزمون دلسوزی شما (بکارگیری به عنوان اشاره برای نوشتن یا نمایش) شما درمی یابید که یکی از دوستان تان زمان کافی برای مطالعه یک آزمون را نداشته است. دلیلش این بوده که در زمان بیماریِ مادرش به او کمک کرده است. دوست تان در آزمون تقلب می کند. شما به او چه می گویید؟ چه کار می کنید؟ آیا به آموزگار می گویید؟ (گفت و گو، نوشتن یا نمایش) احترام (بکارگیری به عنوان کمک به نوشتن یا فعالیتی نمایشی) تصور کنید که شما در نزدیکی یک زوج سالخورده زندگی می کنید. چند تن از دوستان تان در هنگام دیدار با شما این دو سالخورده را می بینند. دوستان تان پشت سر این سالخوردگان شروع به مسخره کردن آنها می کنند. به دوستان تان چه می گویید؟ اگر همسایگان تان به این موضوع پی ببرند، ممکن است چه اتفاقی بیفتد ؟ مهربان بودن: نمایشی برای پاسخگویی (بکارگیری به عنوان اشاره برای نوشتن یا آغازکننده گفت و گو) رفتارِ شایسته از رفتارهایی کم اهمیت و کوچک همچون قرض دادن فیلم های ارزنده، خودداری از بی نظمی، حفظ سکوت، هنگامی که مردم نیاز به تمرکز دارند، و برگرداندن سر وقتِ کتاب های کتابخانه پدید می آید. این ها لیستی از مسئولیت های کوچک می سازند. تلاش کنید درباره ی شرایطی که در آن مسئولیت های کوچک، شما را خرسند می کند، بیندیشید. درباره شرایط دیگری بیندیشید که انجام ندادن آنها خرسندتان می کند. آیا چیزهای کوچک اما مهم دیگری هستند؟ چرا آری یا چرا نه؟ شجاعت ( بکارگیری به عنوان اشاره ای برای نوشتن) تصور کنید با دوستی بسکتبال بازی می کنید. چندتا بچه نزدیک می شوند و دوست شما را با خود می برند. جزئیات ویژه ی بیشتری درباره این شرایط، بیافرینید و سپس شرح دهید آنچه را که انجام خواهید داد. (بر پایه ی پیشامدهای افزوده شده، توضیح و نوشته های دانش آموزان، گفت و گو کنید و نمایش بازی کنید. توجه کنید که گاهی یک شخص برای گذر از یک موقعیت نیاز به شجاعت دارد. گری هاپکینز، سردبیر آموزش و پرورش جهانی برگردان: محمدرضا نیک نژاد، آموزگار