ایستادن ترکیه در کنار فلسطین، ژست سیاسی است

«علی قائم‌مقامی» کارشناس مسائل ترکیه با اشاره به سفر وزیر خارجه ترکیه به سرزمین‌های اشغالی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: ترکیه در پرونده اسرائیل و فلسطین همان سیاست سازمان ملل، ایالات متحده، روسیه، انگلیس و حتی چین را دنبال می‌کند و اساساً طرفدار طرح تشکیل دو کشور است. بر همین اساس در سفر اخیر وزیر خارجه ترکیه به سرزمین‌های اشغالی شاهد آن بودیم که او در دیدار با وزیر خارجه فلسطین صراحتاً اعلام کرد که بحث حمایت از فلسطین ادامه خواهد داشت و در بخش دیگر، حمایت خود از مبارزه فلسطینی‌ها را مورد تاکید و تایید قرار داد. از منظر دیگر باید توجه کرد که وزیر خارجه ترکیه بحث احداث منطقه اقتصادی در جنین را مطرح کرده و حتی پیشنهادهایی در مورد همکاری دوجانبه پیرامون آموزش و پرورش مطرح شده است. در این بین بر اساس اسناد موجود قرار بر این است که وزیر خارجه ترکیه هم اواخر ماه ژوئن به فلسطین سفر کند.
وی ادامه داد: سفر آتی وزیر اقتصاد ترکیه به فلسطین نشان می‌دهد روابط ترکیه و فلسطین صرفاً بحث سیاسی نیست، بلکه آنکارا اقتصاد را در سرلوحه دستورالعمل‌های سیاست خارجی خود قرار داده است. در مقابل و در بحث روابط با اسرائیل، باید توجه داشت که وزیر خارجه ترکیه در قدس غربی با وزیر خارجه اسرائیل دیدار داشته است و این نشان می‌دهد که از منظر آنها پایتخت رژیم صهیونیستی جایی فراتر از تل‌آویو است. این موضوع برای بسیاری از تحلیلگران و سیاستمداران یک پیام بسیار مهم به حساب می‌آید. وزیر خارجه ترکیه بحث و تبادل نظر میان دو طرف در مورد منطقه را مورد اشاره قرار داد که به نوعی نشان می‌دهد یک هماهنگی جدید میان تل‌آویو و آنکارا در مورد منطقه شکل گرفته است. ترک‌ها معتقدند که تجارت دوطرف در لیست ۱۰ کشور برتر شرکای اقتصادی ترکیه قرار دارد؛ چراکه حجم آن چیزی در حدود ۸ تا ۱۱ میلیارد دلار برآورد شده است.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: وزارت خارجه اسرائیل هم هم بحث گسترش روابط امنیتی، اقتصادی و سیاسی با ترکیه را مطرح و بر آن تاکید کرده است. در این میان باید توجه کرد که اساساً روابط ترکیه با اسرائیل را نمی‌توان در مقابل روابط ترکیه با فلسطین قرار داد و عملاً مقایسه این دو با یکدیگر کار اشتباهی است. به عنوان مثال حجم مناسبات اقتصادی فلسطین و ترکیه در نهایت یک پنجم حجم تجارت ترکیه با اسرائیل به حساب می‌آید و این در حالی است که حتی پس از واقعه کشته شدن شهروندان ترکیه در کشتی مرمره که توسط ارتش اسرائیل صورت گرفت، مجدداً همکاری اطلاعاتی و نظامی دو طرف ادامه داشت و حتی بحث مبادلات اقتصادی آنها به هیچ وجه قطع نشد یا کاهش پیدا نکرد. در همین راستا ترکیه به عنوان عضوی از ناتو به هیچ وجه با اسرائیل وارد منازعه نشد و حتی در آینده نزدیک همکاری‌ها میان دو طرف در عرصه نظامی و امنیتی افزایش پیدا خواهد کرد.
قائم‌مقامی افزود: توجه داشته باشید که روابط آنکارا و تل‌آویو حتی در بدترین روزها به هیچ وجه به مناسبات اقتصادی و امنیتی دو طرف ضربه وارد نکرد؛ به عنوان مثال ترکیه حتی عضویت اسرائیل در سازمان همکاری و توسعه اقتصادی را وتو نکرد و به همین دلیل روابط دو طرف در پشت پرده هم ادامه داشت. این در حالی است که اردوغان گفته بود اسرائیل و ترکیه در سوریه هم منافع مشترک دارند و بر این اساس ما شاهد چسبندگی دو طرف هستیم. برخی از تحلیلگران معتقدند این چسبندگی را می‌توان به صورت تلویحی تایید توافق ابراهیم از سوی ترکیه دانست و در این میان همکاری‌های گذشته مانند تبادلات اطلاعاتی و مناسبات سیاسی و اقتصادی بیشتر گسترش خواهد یافت. در مدیترانه شرقی هم اسرائیل و ترکیه منافع مشترک در حوزه انرژی دارند و بدون تردید با یکدیگر در این محور بیشتر همکاری خواهند کرد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: توجه داشته باشید که ترکیه علیرغم آنکه اعلام می‌کند در کنار آرمان‌های فلسطین ایستاده است اما در باطن باید آنرا یک ژست سیاسی قلمداد کرد. اینکه از یک سو ترکیه با اسرائیل هماهنگ است و از سوی دیگر می‌خواهد فلسطین را مورد حمایت خود قرار دهد، صرفاً یک نمایش برای نشان دادن چهره خیرخواهانه ترکیه است. آنکارا هیچگاه جنایات اسرائیل را در محاکم قانونی و قضایی مطرح نکرد و عملاً به صدور چند بیانیه و محکوم کردن رفتار صهیونیست‌ها بسنده کرده است. این مدل از بندبازی سیاسی ترکیه تنها در مورد پرونده اسرائیل و فلسطین مطرح نیست بلکه در مورد بسیاری از موضوعات دیگر هم قابل شناسایی و درک است. مجموع این مولفه‌ها نشان می‌دهد سیاست خارجی آنکارا چندان بر پاشنه حمایت از فلسطین نمی‌گردد و در این بین منافع ملی و در صدر آن، مناسبات اقتصادی و حجم تجارت برای ترکیه اهمیت دارد.