افزایش مشکلات اقتصادی در سایه کرونا و البته تحریم‌ها برکسی پوشیده نیست و این مشکلات باعث شده تا تامین معیشت برای مردم سخت‌تر از قبل ممکن باشد. رشد روزافزون قیمت‌ها به دلیل نوسانات ارزی و همچنین نبود نظارت بر تامین کالاهای اساسی و کاهش قدرت پوشش هزینه‌ای دستمزدها، دلایلی برای سخت‌تر شدن این وضعیت است.

افزایش مشکلات اقتصادی در سایه کرونا و البته تحریم‌ها برکسی پوشیده نیست و این مشکلات باعث شده تا تامین معیشت برای مردم سخت‌تر از قبل ممکن باشد. رشد روزافزون قیمت‌ها به دلیل نوسانات ارزی و همچنین نبود نظارت بر تامین کالاهای اساسی و کاهش قدرت پوشش هزینه‌ای دستمزدها، دلایلی برای سخت‌تر شدن این وضعیت است.
به گزارش «مردم‌سالاری‌آنلاین»، طی ماه‌های اخیر نرخ دلار حتی به ۳۰ هزار تومان هم رسید و این اتفاق اثرات مخربی را بر قیمت کالاها داشت، اثراتی که حتی کاهش نرخ ارز و ثبات نسبی بعد از انتخاب بایدن در آمریکا، هم نتوانست در کاهش این اثرات نقش چندان پررنگی ایفا کند! 
رشد قیمت کالاها در ایران همیشه وابسته به نرخ ارز بوده و این چرخه باطل فشارهای زیادی را به مردم بویژه افراد ناتوان مالی وارد کرده است و همین موضوع باعث شده تا نیازمندان به کمک و حمایت افزایش یابند. براساس آنچه مسئولان کمیته امداد اعلام کرده‌اند درخواست پوشش حمایتی این نهاد حکومتی بیش از چهار برابر شده که این موضوع نشان از کاهش توان بسیاری از مردم دارد که قبل از شدت یافتن مشکلات اقتصادی در دهک‌های بالاتری قرار داشتند.

خط فقر ۱۰ میلیونی 
یکی مراجع آماری قابل اتکا در نشان دادن کاهش توان مالی خانواده‌ها برای تامین معیشت، خط فقر و ضریب جینی است که البته مدت‌هاست به دلیل وخامت اوضاع اقتصادی، مرکز آمار ایران آنها را به درستی تعیین نمی‌کند، با این حال برخی از کارشناسان و فعالان کارگری با توجه به میزان تورم و گرانی‌های موجود در کشور درباره آن نظراتی را ارائه داده‌اند که قابل تامل است.
در حال حاضر خط فقر به عقیده برخی از کارشناسان اقتصادی و فعالان کارگری در کشور حدود ده میلیون تومان است و این یعنی یک خانواده چهار نفره کارگری با دستمزد رسمی ‌کشور که حدود دو میلیون تومان است می‌توانند تنها یک پنجم هزینه‌های خود را پوشش دهند. 
حمیدرضا امام‌قلی‌تبار، بازرس مجمع عالی نمایندگان کارگران کشور، درباره مشکلات کارگران در تامین معیشت خود به تسنیم، گفته است: «در چندسال اخیر آحاد جامعه و بویژه کارگران تحت تاثیر شدیدترین فشارهای اقتصادی نظیر افزایش افسارگسیخته تورم، کاهش درآمد و کاهش قدرت خرید و افزایش فقر روبه‌رو بوده‌اند که در این اواخر کرونا هم به آن اضافه شده است. این معضلات، مدیریت و روال عادی زندگی کارگران را تحت‌الشعاع قرار داده و آنها را در تامین هزینه‌های روزانه به بن‌بست رسانده است.»
وی ادامه داد: «در این شرایط توانایی تامین مخارج دیگری را ندارند، زیرا عوامل فوق منجر به سقوط این قشر به پایین‌تر از خط فقر و فقر مطلق شده است، این موضوع از این حیث مورد تاکید است که براساس تعریف سازمان‌های جهانی خط فقر را حداقل درآمدی می‌داند که یک نفر بتواند در یک کشور زندگی کند و با توجه به برآورد حدود ۱۰ میلیون‌ تومانی خط فقر کشورمان برای یک خانواده ۴ نفره و دریافت خوشبینانه حقوق ماهیانه سه میلیون تومان به‌راحتی می‌توان اثبات کرد که کارگران که بیش از نیمی‌از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند در فقر مطلق به‌سر می‌برند.

حمایت‌های بی‌هدف و بی‌تاثیر

با کاهش توان مالی خانواده‌ها، این دولت است که باید با ایفا کردن نقش حمایتی، زمینه را برای داشتن حداقل‌های زندگی خانواده بویژه خانواده‌های نیازمند فراهم کند. هر چند که تقریبا از دو دهه قبل یارانه نقدی وارد زندگی ایرانی‌ها شده، اما میزان آن با توجه به رشد تورم و قیمت‌ها تغییری نکرده است. 
یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی شاید در دهه هشتاد می‌توانست نقشی را در تامین معیشت خانواده‌ها داشته باشد، اما امروز قدرت خرید این یارانه به زیر دو دلار رسیده است و این یعنی هیچ. با این وجود و هشدارهای کارشناسان و فعالان کارگری برای افزایش کمک‌های هدفمند به کارگران و قشر نیازمند جامعه این رقم همچنان ثابت مانده است.
دولت همزمان با گران کردن بنزین برنامه‌هایی را برای حمایت از همه مردم با استفاده یارانه بنزین مطرح کرد که این برنامه‌ها هم در حد حرف باقی ماند! حساب خالی مردم مدت‌ها منتظر تزریق یارانه انرژی است، اما بی‌انرژی به راه خود ادامه داد. حالا با وخیم‌تر شدن اوضاع دولت تصمیم گرفته بعد از کمک یک میلیون تومانی‌ که در ابتدای شیوع کرونا به مردم داد و قسط آن را از یارانه کم کرد باز هم یک میلیون تومان دیگر به حساب آنها واریز کند.
رییس جمهور دوره پرداخت این یارانه را چهار ماهه اعلام کرد و در توضیح شرایط پرداخت این تسهیلات گفته است: «طبق برآورد باید به یک سوم جامعه برای ۴ ماه آینده بسته کمک معیشتی ارائه کنیم. روز شنبه در ستاد کرونا این موضوع را تصویب می‌کنیم و افرادی که مشمول این کمک می‌شوند در ماه‌های آذر، دی، بهمن و اسفند ماهانه به ازای هر نفر صد هزار تومان کمک بلاعوض دریافت می‌کنند. برای همین خا

نواده‌ها که حدود ۱۰
میلیون خانواده می‌شوند وام یک میلیونی هم در نظر گرفته‌ایم که مثل وام قبلی پرداخت می‌شود. البته این وام برای همه دریافت کنندگان نیست.»
به این ترتیب با توجه به جمعیت ۸۴ میلیون نفری ایران، یارانه صد هزار تومانی به حدود ۲۵ میلیون نفر پرداخت خواهد شد. به‌نظر می‌رسد این یارانه جمعیت زنان سرپرست خانوار، خانوارهای تحت پوشش بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی و همچنین افرادی که فاقد شغل و درآمد ثابت هستند را در بگیرد.
براساس آنچه دولت اعلام کرده این تنها اقدامی ‌نیست که در آستانه افزایش محدودیت‌ها به منظور شیوع کرونا در دستور کار قرار دارد. پیش‌بینی شده ۱۰ میلیون خانوار یارانه بگیر، برای دومین بار از تسهیلات قرض‌الحسنه یک میلیون تومانی برخوردار شوند.
رییس کل بانک مرکزی در توضیح محل تامین این تسهیلات گفته است: «پرداخت وام قرض الحسنه یک میلیونی به حدود ۱۰میلیون سرپرست خانوار که درآمد ثابت ندارند از محل همان اعتبارات ۷۵ هزار میلیارد تومانی اختصاصی نظام بانکی برای مقابله با آثار کرونا است.»
با این وجود حمید حاج‌اسماعیلی، فعال کارگری، در انتقاد از نحوه عملکرد دولت در تخصیص یارانه به نیازمندان گفته است: «دولت هر سال که بودجه به مجلس می‌برد باید بتواند مبلغی را برای حوادث یا حمایت‌هایی درنظر بگیرد تا وقتی اتفاقی رخ می‌دهد دچار مشکل برای تامین منابع آن نشود. همین طرح تامین کالای اساسی که مجلس دنبال می‌کند و الان با دولت دچار اختلاف نظر شده به دلیل همین منابع است.»
وی معتقد است: «این اختلاف نظرها و این نوع تصمیم‌گیری‌ها به کشور لطمه می‌زند و فکر می‌کنم که مردم واقعا نیازمند کمک هستند و هر اقدامی‌ که کشور برای حمایت از مردم و طبقات ضعیف انجام دهد بسیار لازم است چون جمعیت بسیار بزرگی از کشور که جامعه متوسط کشور بودند الان به سمت فقر سوق داده شده و به شدت نیازمند کمک‌های مختلف هستند.»
با این حال به‌رغم اطلاعات خوبی که درباره گروه‌های نیازمند در یکی دو دهه گذشته جمع‌آوری شده هنوز گروه هدف دقیقا مشخص نیست. گاها می‌شنویم که بخش زیادی از افراد این خدمات را نمی‌گیرند که واقعا نیازمند آن هستند و برخی از افراد این کمک‌ها را می‌گیرند که شاید اولویت با آنها نیست. 
مردم نیازمند کمک‌های دولت هستند و دولت باید با تصمیم‌گیری بهتر کمک‌های بیشتری را برای مردم درنظر بگیرد تا بتواند با کمک مجلس در ماه‌های باقیمانده سال شرایط بهتری را برای حمایت از آنها فراهم کند.

محمد سیاح