انتقاد از نوحه های رایج شده در مراسم عزاداری

جهانگیر نصری اشرفی می گوید امروز کمتر مداح، ذاکر و راوی موسیقی مذهبی به ردیف تسلط دارد

 مولف دانشنامه در دست انتشار موسيقي ايران برخی نوحه های عزاداری را که امروزه رواج یافته یک انحراف ریشه ای ارزیای کرد.
«جهانگير نصري اشرفي» پژوهشگر و مسئول ستاد علمي-پژوهشي جشنواره موسيقي ذكر و ذاكرين در گفت و گو با پایگاه خبری فریادگر از نوحه هاي كنوني رایج در مراسم هاي عزاداري انتقاد کرد و گفت: آن چه امروزه به عنوان نوحه های عزاداری رایج شده و صدا و سيما نيز مرتب به پخش آن ها تاکید می ورزد ،‌ اغلب نوعي انحراف ريشه اي از اصل و اساسي است که هر روز بیش از پیش ، تیشه به ریشه فرهنگ و سنن عزاداری و نوحه خوانی اصیل ایران زمین می زند. اشرفي در همين رابطه با اشاره به ناآگاهی مداحان امروزی از ردیف موسیقی ایرانی ادامه داد: در گذشته خیلی از مداحان و تعزیه‌خوانان به شیوه‌های کلاسیکی که در ایران متداول بوده ردیف را فرا می‌گرفتند و الحان و نغماتی را که به عنوان موسیقی مذهبی ارائه می‌دادند مأخوذ از ردیف بوده، بر این اساس باید گفت که راویان موسیقی مذهبی اعم از مداح‌ها، سحری خوانها،مناجات‌خوانها، چاوش خوانها، تعزیه‌خوانها و ذاکرین و .... همه موسیقی ردیف را می‌دانستند و این چیزی است که امروز تقریبا استثناء است یعنی امروز کمتر مداح، ذاکر و راوی موسیقی مذهبی به ردیف تسلط دارد. او افزود : در تعزیه از گوشه‌هایی که مأخوذ از موسیقی ردیف بود، استفاده می‌شد. همچنین انواع سحری‌ها، مناجات خوانی‌ها، استغاثه‌ها و ندبه‌ها همه اینها مواردی بوده که از موسیقی سنتی و قومی ما ماخوذ بوده است. اما وقتی اكنون موسیقی ملی ما (انواع موسیقی ردیفی ،نواحی یا موسیقی‌هایی که در سنت‌های فرهنگی ایران قابل تعریف است) دستخوش تغییر شده، بالطبع موسیقی مذهبی هم که برداشتی از آنهاست دچار تغییر می‌شود كه اين امر موجب از بین رفتن ساختارهای اصيل آنهاست. این پژوهشگر درباره مداحان شاخص گذشته اذعان کرد: بيشتر خوانندگان و هنرمندان دوره قاجار مثل احمدخان ساوه‌ای، هم راوی موسیقی مذهبی و هم راوی ردیف بودند. به عبارت دیگر این افراد در ایام مذهبی لحن‌های مذهبی را و در ایام غیرمذهبی، ردیف را می‌خواندند. همچنین همه خواننده‌های برجسته و شاخص قاجاریه و اوایل پهلوی اول بدون استثناء افزون بر اینکه اذان، مناجات و... می‌گفتند؛ ردیف هم می‌خواندند. محقق مجموعه‌ صوتی «موسیقی مذهبی شیعیان ایران» درخصوص استفاده از الحان غیرسنتی در مداحی تصریح کرد:‌ شرایط فرهنگی کشور به سمتی رفته است که امروزه بسیاری از ساختارهای فرهنگ ملی و فرهنگ کلاسیک ما که به اشتباه به عنوان فرهنگ سنتی از آنها نام برده می‌شود دستخوش تغییراتی شده که به دنبال آن کم کم یک فرهنگ بی‌هویتی جایگزین آن می‌شود. اشرفی گفت: به هر تقدير برپايي برنامه خيمه ها و نجواها در تالار وحدت بار ديگر فرصتي را به وجود آورد تا مخاطب ايراني بعد از مدت ها به شنيدن الحان موسيقيايي مذهبي و سوگواري اصيل ايراني بنشيند و نعره هاي ناموزوني را كه در برخي مراسم به نام سالار شهيدان توسط مداحان امروزي و نوحه خواناني كه هيچ آموزش اصيل و سنتي موسيقيايي نداشته اند ، ارايه مي شود به فراموشي سپارند.