جای خالی تحریم و برجام در مناظره اول کاندیداها

مناظرات انتخاباتی از روز شنبه شروع شد و هفت کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری در این برنامه و در دو بخش به سوالات در حوزه های مختلفی پاسخ دادند که بخش اصلی آن اقتصادی بود. اما جواب هایی که داده شد عمدتا نه تخصصی بود، نه راهبردی و نه برنامه محور! ضمن اینکه برجام و تحریم هم که عامل بخش مهمی از مشکلات اقتصادی کشور است مورد توجه کاندیداها قرار نگرفت. 
به گزارش مردم سالاری آنلاین، مشکلات اقتصادی کشور نتیجه سال ها مدیریت جناحی بر پایه عقاید شخصی و نه روابط اقتصادی علمی بوده است. در چهار دهه گذشته مدیران و مسئولان ایرانی در عرصه های مختلف با شعار خودکفایی، کشور را از ارتباطات بین المللی دور کرده و باعث شدند تا نه روابط اقتصادی خوبی با جهان داشته باشد و نه کشوری تمایل به همکاری تجاری با ایران داشته باشد.
اقتصاد دولتی آفت بزرگی است که در این کشور ریشه های توسعه اقتصادی را سوزانده و باعث شده تا بخش خصوصی واقعی در حاشیه قرار بگیرد. اتفاقا عملکرد دولت ها در حوزه خصوصی سازی یکی از سوالات مطرح شده در مناظرات انتخاباتی روز شنبه بود که جز «بایدها» جواب دیگری از سوی کاندیداها نداشت!
وضعیت شهرک های صنعتی که می توانستند امروز به صورت جدی موتور محرک بخش مولد باشند هم از سوالاتی بود که در این مناظره مطرح شد و جوابی جز اینکه باید توسعه یابند و اینکه این شهرک ها می توانند در تولید موثر باشند نداشت! در صحبت های کاندیداها هیچ برنامه و راهکاری برای این موضوع مطرح نشد.
ارزش  پول ملی موضوع دیگری بود که در این مناظره مطرح شد و محسن رضایی مانند همیشه از این گفت که باید ارزش پول ملی را برگردانیم! حرفی که مردم عادی هم می دانند و حتی راهکارهایی برای آن ارائه می دهند! جواب ها در این باره غالبا عامیانه بود!
البته در میان صحبت های نامزدهای انتخاباتی مانند همه دوره ها اتهام زنی هم بخش از مناظره بود؛ اتهام هایی که سر و ته نداشت و صرفا هدفش تخریب دیگر کاندیداها بود. هرچند که ذاتا همه کاندیداها دارای عملکرد ضعیف و پر از اشکال در حوزه های فعالیتی خود بوده و هستند.
به رغم حاشیه‌های کم رونق،‌ سوال‌ها و گفت‌و‌گوها غالبا اقتصادی بود. با وجود اختلاف‌های فاحش بر نحوه مدیریت وضعیت اقتصادی و انتقادهای تند و تیز و زیر سوال بردن عملکرد یکدیگر در ایجاد بحران‌های موجود ایران، وجه اشتراک نامزدها در عبور از نقش خود در شرایط امروز بود. 
در طول مناظره، طرفین برای اینکه ادعاهای خود را به کرسی بنشانند، بدون رد شدن از خطوط قرمز نظام درباره نقش نهادهای زیر نظر بیت رهبری و نهادهای نظامی در ایجاد این شرایط یا حواشی مختلفی که درباره ابراهیم رئیسی مطرح است، فقط گاهی به خطوط قرمز نزدیک شدند. 
از «زباله‌گردی و نان قرضی» گفتند و تهدید به «محاکمه و زندان»؛ و از برخورد با فعالان محیط‌زیست انتقاد کردند، اما هیچ‌کدام از طرفین چه در دفاع و چه در حمله یک برنامه مدون و اجرایی ارائه نکردند.
اصلاح فرآیند بودجه ریزی کشور، ابربدهکاران بانکی و راهکار بازگشت پول در دست آنان به بانک‌ها، جلوگیری از فرار مالیاتی، راهکار تقویت ارزش پول ملی، کنترل نقدینگی و محرومیت زدایی سوالات اقتصادی بود که در این مناظره مطرح شد ولی پاسخ ها به قدری عامیانه بود که هر کسی با اندک درکی از وضعیت اقتصادی می توانست در باره آن صحبت کند.
اما نکته مهم، عدم طرح موضوع برجام و تحریم در این مناظره بود. بخش عمده مشکلات کشور به زعم مسئولان، تحریم های آمریکا علیه ایران است؛ تحریم هایی که به کاهش روابط اقتصادی و سیاسی ایران با جهان منجر و باعث شده تا دایره روابط تجاری ایران به چند کشور از جمله چین و روسیه، آن هم با دادن امتیازات گسترده محدود شود.
امروز که مذاکرات وین در جریان است انتظار مردم این است که این مذاکرات به احیای دوباره برجام و کاهش تنش میان ایران و آمریکا و تحریم منجر شود تا بلکه محاصره اقتصادی ایران که مستقیما روی معیشت مردم تاثیر گذاشته گره گشایی شود. 
با این حال به نظر می رسد این موضوع چندان برای نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری اهمیتی نداشته است. شاید دلیل آن هم این است که دولت در سایه درباره این موضوع تصمیم گیری می کند نه دولتی که قرار است سرکار باشد!
مشکلات اقتصادی ایران از رشد نقدینگی گرفته تا تورم و گرانی و کاهش ارزش پول ملی و معضلات افزایش روابط تجاری خارجی و ... امروز فقر را سبب شده است. فقری که به کاهش سطح رفاه عمومی و افزایش نارضایتی ها منجر شده است.

مناظره انتخاباتی روز شنبه که نخستین مناظره رودرروی کاندیداها از مجموع سه مناظره برنامه ریزی شده بوده است نشان داد هیچکدام از نامزدها برنامه ای برای بهبود وضعیت ندارند و صرفا برای بیان «بایدها» دور هم جمع شده اند. همانطور که در دوره قبل هم هیچ راهکاری برای بهبود وضعیت ارائه نشده بود. جالبتر اینکه هیچکدام از وعده های نامزدها هم مورد بحث و بررسی قرار نگرفت!
گزارش: محمد سیاح