دعوای دولت سیزدهم با صداوسیما بر سر شبکه نمایش خانگی جدی تر شد

نامه ساترا (سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر) به رئیس رسانه ملی درباره پلتفرم‌ها این روزها مایه حیرت و البته تا حدودی جنجال شده‌است، چراکه در این نامه سعید مقیسه خواستار برخورد با پلتفرم‌های نمایش خانگی به دلیل آنچه وی تخلفات این سامانه‌ها عنوان کرده شده‌است.
ساترا عنوان مرکزی است که اواخر کار دولت قبلی نام آن در رسانه‌ها زیاد شنیده می‌شد و عنوان می‌شد که کار نظارت و تنظیم‌گری بر تولیدات نمایش خانگی قرار است از دست وزارت ارشاد خارج شود و به این مرکز تحت‌نظر صداوسیما انتقال پیدا کند. با این حال آن زمان وزیر ارشاد دولت یازدهم هیچ واکنشی به این مسئله نشان نداد.
ساترا کار خود را کلید زد و بخشی از تولیدات نمایش خانگی را نیز پیش از پخش آنلاین مورد بررسی قرار داد، اما از آنجا که جنس نظارت این مرکز شفافیت لازم را نداشت، همواره با چالش‌هایی در کار با تهیه‌کننده‌ها روبه‌رو می‌شد. این روند کج‌دار و مریز ادامه پیدا کرد تا کار به جایی رسید که پلتفرم‌ها یکی پس از دیگری پیش از دریافت مجوز تولیدات خود را به پخش می‌رساندند و دلیل آن هم این مسئله مطرح می‌شد که ساترا در کار نظارت تولیدات تعلل و کندی زیادی دارد و نمی‌تواند همپای سرعت تولیدات ارائه مجوز بدهد و اگر قرار باشد تولیدات پلتفرم‌ها همین‌طور پشت سد نظارت بمانند اساساً جنبه اقتصادی و چرخه صنعتی آن‌ها با مشکل جدی مواجه خواهد شد.
این عقب‌ماندگی در نظارت به مرور باعث شد که به اصطلاح کار از دست ساترا دربرود و حالا رئیس این مرکز در نامه‌ای به رئیس رسانه ملی خواستار برخورد با پلتفرم‌ها شده‌است.
وقتی وزارت ارشاد کوتاه آمد
هر قدر وزیر ارشاد دولت دوازدهم نسبت به سربرآوردن نهادی، چون ساترا بی‌موضع بود، مسئولان دولت سیزدهم در ابتدای روی کار آمدن مواضع قاطعی را اتخاذ کردند. محمد اسماعیلی همزمان با نشستن بر کرسی وزارت ارشاد در دولت سیزدهم عنوان کرده‌بود که نظارت بر نمایش خانگی در حیطه اختیارات وزارت ارشاد است، اما به مرور مواضع دیگری گرفت تا اینکه معاون حقوقی وزارت ارشاد، یک ماه پیش عملاً گفت: «در دوساله اخیر مسئولیت تولید و نظارت و ارزشیابی سریال‌های شبکه نمایش خانگی و پلتفرم‌ها به صداوسیما سپرده شده و این سازمان باید پاسخگو باشد.»
این موضع پیش‌تر از سوی معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی هم مطرح شده‌بود که در اسفند ۱۴۰۰ عنوان کرد، «تا روشن شدن ماجرا ما در سازمان سینمایی سریال و کارهایی را که برای پلتفرم‌هاست، بررسی نمی‌کنیم.»
از طرفی پیمان جبلی هم ششم خرداد ماه امسال در اظهاراتی در دانشگاه صنعتی شریف بر جایگاه نظارتی صداوسیما بر پروژه‌های شبکه نمایش خانگی تأکید کرد و البته در این میان بین فیلم‌ها و سریال‌ها تفاوتی قائل نشد.
رئیس صداوسیما پس از آنکه اظهاراتش در این نشست با انتقاد برخی سینماگران مواجه شد، با تشریح مجدد این اظهارات، از موضع خود در قبال نظارت بر شبکه نمایش خانگی کوتاه نیامد و گفت: «چه کسی صاحب اینجا (پلتفرم‌ها) است؟ چه کسی باید این را مدیریت کند؟ ما اگر ادعای نظارت داریم، این ادعا سلیقه‌ای نیست. وظیفه‌ای است که قانون اساسی گردن ما گذاشته است...»
در نامه‌ای که از سوی سعید مقیسه به پیمان جبلی نوشته‌شده و این روزها در فضای مجازی دست به دست می‌شود، بر سپرده‌شدن کامل مسئولیت نظارت بر نمایش خانگی به صداوسیما و اجرایی‌شدن قوانین نظارتی در صورت مشاهده تخلفات تأکید شده‌است.
گفته می‌شود نامه ساترا خطاب به ۲۰ نهاد فرهنگی و امنیتی برای مواجهه با پلتفرم‌های فضای مجازی ارسال شده‌است؛ نامه‌ای که در آن رئیس سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر خواستار برخورد با پلتفرم‌هایی است که به گفته او قوانین مربوطه را رعایت نمی‌کنند.
سعید مقیسه در این نامه به مصوبه شورای فضای مجازی صدا و سیما استناد می‌کند و خواستار برخورد بازدارنده با تخلفات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی شده و اقداماتی را در دستور اجرا قرار داده‌است. ساترا در این نامه به دنبال اتمام حجت با پلتفرم‌هاست و برایشان ضرب‌الاجل یک هفته‌ای تعیین کرده‌است؛ رونوشتی هم از این نامه به دادستانی کل کشور، دادسرای فرهنگ و رسانه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز ملی فضای مجازی، پلیس امنیت اخلاقی و سایر مراجع ذیربط ارسال کرده‌است.
ساترا: با هنرمندان تعامل می‌کنیم
به دنبال این جنجال بالاخره محمد حسام‌پور، معاون پایش و نظارت ساترا در خصوص خبر مربوط به لغو مجوز رسانه‌های صوت‌و تصویر فراگیر به یک خبرگزاری اینگونه توضیح داد: «ساترا به عنوان نهاد تنظیم‌گر و ناظر بر رسانه‌های صوت‌و تصویر فراگیر، در راستای صیانت از منفعت عمومی جامعه، رعایت قوانین و مقررات فرآیندهای مرتبط با تولید و انتشار محتوا را ملاک ارزیابی عملکرد رسانه‌ها و رتبه‌بندی آن‌ها قرار می‌دهد و در این مسیر ضمن گفتگو و تعامل با هنرمندان و مدیران‌رسانه‌های صوت‌و تصویر فراگیر، حامی و تسهیل‌گر تولید محتوای سالم متناسب با چارچوب‌های فرهنگی جامعه ایرانی و اسلامی است.»
وی افزود: «هم‌اکنون رسانه‌های تولیدکننده محتوا، از فرآیندهای قانونی صدور مجوز تولید و انتشار مطلع هستند و بعضاً اگر خطایی در انتشار محتوا بدون مجوزهای لازم پیش بیاید، همانند آنچه در سریال «کلیله و دمنه» اتفاق افتاد، ساترا ضمن گفتگو و تعامل با مدیر رسانه و کارگردان، مسیر صدور مجوز مبتنی بر رعایت الزامات فرهنگی را فراهم می‌کند.»
معاون پایش و نظارت ساترا خاطر نشان کرد: «هم‌اکنون اکثر رسانه‌های در حال فعالیت از جمله «فیلم نت» و «نماوا» ارتباط سازنده و رو به تعالی با ساترا دارند و بعضاً لغزش‌های احتمالی ایشان از فرآیندهای قانونی تولید و انتشار، در تعامل رسانه‌ها با ساترا حل و فصل می‌شود. متأسفانه رسانه «فیلیمو» با انجام اقدامات قانون‌گریزانه، عدم تمکین به مقررات تولید و انتشار را سرلوحه کار خود قرار داده و فرآیندهای قانونی را در انتشار محتوا نقض کرده‌است.»
به نظر می‌رسد خود ساترا هم می‌داند جنجالی که با نامه ساترا به رئیس رسانه ملی ایجاد شد می‌تواند فضای عمومی جامعه را مانند آنچه با طرح موسوم به صیانت از فضای مجازی شکل گرفت تحت‌تأثیر قرار دهد و ضد انقلاب هم قطعاً می‌تواند از این شرایط ماهی بگیرد، پس چه بهتر که موضوع نظارت بر نمایش خانگی هر چه زودتر شفاف‌شده و شرایط به سود فرهنگ و هنر سنگینی کند.