هفت هفته طلایی برای رسیدن به توافق هسته ای

با آغاز شمارش معکوس فرصت دستیابی به توافق جامع هسته ای، دو طرف برای حفظ این فرصت، جدی تر از قبل وارد عمل شده اند.

تنها ۷ هفته به پایان مهلت تعیین شده برای رسیدن به توافق جامع و نهایی باقی مانده و همین امر طرف های اصلی این مذاکرات به خصوص ایران و آمریکا را به ضرورت آغاز مذاکرات در بالاترین سطح رسانده است که این خود نشان از وجود اراده راسخ در برای رسیدن به توافق و حل و فصل موضوع هسته ای دارد.

بر اساس آنچه خبرگزاری آسوشیتدپرس اعلام کرد هفته آینده دور تازه مذاکرات هسته ای ایران و گروه ۱+۵ پس از بی نتیجه ماندن دور هفتم مذاکرات جامع هسته ای در نیویورک، با نشست سه جانبه محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، جان کری، وزیر خارجه آمریکا و کاترین اشتون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در وین آغاز می شود.

مرضیه افخم، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران هم امروز در نشست خبری خود با تایید آغاز رایزنی های دوجانبه و چندجانبه ایران و گروه ۱+۵ اعلام کرد که مذاکرات بین ایران و گروه ۱+۵ به صورت دو و چند جانبه تا قبل از پایان هفته آینده در وین برگزار خواهد شد.

افخم البته به جزییات بیشتری در این زمینه اشاره نکرد.

خبرگزاری فارس هم با درج خبری اعلام کرد که در ادامه رایزنی های هسته ای برای رسیدن به توافق جامع هسته ای سه شنبه هفته آینده (۲۲ مهرماه) معاونان محمد جواد ظریف و جان کری در وین با یکدیگر ملاقات می کنند.

به گزارش این خبرگزاری روز چهارشنبه ۲۳ مهر ماه هم نشست سه جانبه ظریف، کری و اشتون در وین برگزار می‌شود.

این نخستین بار است که در همان ابتدای آغاز دور تازه رایزنی ها میان ایران و گروه ۱+۵ وزرای خارجه با یکدیگر مذاکره می کنند.

پیش از این در هر دور از مذاکرات ابتدا معاونان وزرای خارجه و کارشناسان چندین دور مذاکره را انجام می دادند تا مقدمات دیدار وزرای خارج فراهم شود.

با این حال به نظر می رسد که برای از دست نرفتن حداقل فرصت باقی مانده تا پایان ضرب الاجل تعیین شده برای دستیابی به توافق جامع، این بار برخلاف رویه سابق وزرای خارجه طرف های اصلی مذاکرات هسته ای یعنی ایران و آمریکا تصمیم گرفتند که به شخصه دور تازه مذاکرات را آغاز کنند.

در مذاکرات وین ۶ که قرار بود در آن ایران و گروه ۱+۵ به توافق جامع هسته ای دست پیدا کنند اما به دلیل وجود شکاف عمیق میان دو طرف این امکان فراهم نشد، دو طرف به ناچار توافق مقدماتی در ژنو۳ موسوم به "برنامه اقدام مشترک" را برای یک بازه شش ماهه دیگر تمدید کردند.

سوم آذرماه پایان اجرای برنامه اقدام مشترک است و بر این اساس دو طرف باید پیش از این مهلت به توافق جامع و نهایی دست پیدا کنند چرا که در غیر این صورت شاید این فرصت فراهم شده پس از نزدیک به ۱۰ سال مذاکره دیگر به آسانی فراهم نشود.

حتی این عقیده و دیدگاه وجود دارد که در صورت ناکامی ایران و گروه ۱+۵ در رسیدن به توافق در زمان باقی مانده می تواند به معنای از هم پاشیده شدن فرآیند مذاکرات باشد.

بر همین اساس دو طرف با دلایل مشخص و موجه برای خود تلاش می کنند به هر شکل ممکن این فرصت را حفظ کنند.

طی ماه های آینده آمریکا در داخل کشور درگیر انتخابات کنگره است. جمهوری‌خواهان به خاطر فقدان پیشرفت پس از توافق موقت سال گذشته با ایران که بسیاری از آن‌ها با آن مخالف بودند، ناشکیبا هستند و امیدوارند در صورت شکست مذاکرات هسته ای و عدم توافق دو طرف، شانس خود در رقابت انتخاباتی را افزایش دهند.

دموکرات ها که به سبب سیاست های اتخاذ شده توسط باراک اوباما در دوره دوم ریاست جمهوری به خصوص در حوزه سیاست خارجی توفیق چندانی کسب نکرده اند تنها امید خود را برای افزایش شانس در انتخابات کنگره و پیشی گرفتن از رقیب خود یعنی جمهوری خواهان را در رسیدن به توافق با ایران و حل و فصل یکی از مهمترین موضوعات بین المللی از طریق دیپلماتیک می دانند.

جمهوری اسلامی ایران هم برای کاهش فشار تحریم ها و افزایش روند رشد اقتصادی به خصوص با تغییر سیاست های اقتصادی در دولت جدید را رفع تحریم های اعمال شده از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد و همچنین تحریم های آمریکا و اتحادیه اروپا می داند.

برهمین اساس این دلایل در کنار سایر دلایل می تواند آنقدر برای دو طرف انگیزه ایجاد کند که تمام تلاش خود را در هفت هفته باقی مانده معطوف به توافق جامع و نهایی کنند.

البته رسیدن به توافق در بازه زمانی باقی مانده کاری سهل و ممکن است. چرا که در مذاکرات گذشته بسیاری از اختلافات میان دو طرف کاهش پیدا کرده است.

دیروز حسن روحانی در نشست مشترک دولت و مجلس با بیان اینکه در موضوع هسته‌ای در مواضع اصولی میان ایران و ۱+۵ اتفاق‌نظر وجود دارد، گفت: آنها نمی‌گویند در اراک نیروگاه نباشد، اختلافی بر سر اینکه در ایران غنی‌سازی ادامه داشته باشد، وجود ندارد، در اینکه فوردو مرکز هسته‌ای ایران است جای هیچ بحثی نیست و مسائل ادعایی آنها در خصوص پادگان‌های نظامی برطرف شده است، اما در جزئیات و کم و کیف این مسائل اختلاف‌نظر داریم.

افخم سخنگوی وزارت امور خارجه هم صبح امروز در نشست خبری خود اعلام کرد که درک بهتری از اختلافات با گروه ۱+۵ در حال ایجاد شدن است.

آسوشیتدپرس هم در گزارشی نوشت: مذاکره‌کنندگان آمریکایی و اروپایی امیدوارند که با کاهش سانتریفیوژهای ایران تا چند هزار عدد، اجبار تهران به بازطراحی تأسیساتی با قابلیت تولید پلوتونیوم و تضمین انجام بازرسی‌های سفت و سخت از تاسیسات هسته ای ایران بتوانند به راه حلی برای رفع نگرانی‌ها نسبت به ماهیت برنامه هسته ای ایران دست پیدا کنند.

بر این اساس به نظر می رسد که در هفته های باقی مانده تمرکز دو طرف بر رسیدن به توافق حول موضوع تعداد سانتریفیوژهای ایران است. اختلافی که با همان بازرسی های سفت و سخت مد نظر غربی ها که ایران برای آن آماده هستند قابل رفع است.