برگزاری مراسم پایانی جایزه مهرگان

مراسم پایانی جایزه «مهرگان» با یاد کوروش اسدی برگزار شد.
به گزارش ایسنا، این مراسم در دو بخش ادب و علم عصر جمعه (۷ اردیبهشت) با حضور هوشنگ مرادی کرمانی، مهدی غبرایی، ارسلان فصیحی، گلی امامی، فرزانه طاهری، اسماعیل کهرم و چهره‌های ادبی و محیط زیستی در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد.
در ابتدای مراسم کلیپی از فعالیت‌های مهرگان به نمایش درآمد.
سپس علیرضا زرگر مدیر جایزه مهرگان با اشاره به کلیپ پخش‌شده اظهار کرد: خیلی از بزرگان دیگر در کنار ما نیستند اما یاد و خاطره‌شان با ماست.
او با اشاره به عقب افتادن زمان برگزاری مراسم پایانی جایزه مهرگان گفت: بخش مهمی از کارهای‌ ما عقب افتاده بود و تعداد آثاری که به دست ما رسید زیاد بود.
مدیر جایزه مهرگان با بیان این‌که امکانات آن‌ها اندک است و حمایتی از جوایز صورت نمی‌گیرد، خاطرنشان کرد: برای گرفتن این سالن حدود دو ماه قبل درخواست دادیم و شنبه گذشته با برگزاری مراسم ما در این سالن موافقت شد؛ بنابراین نتوانستم مهمان‌های زیادی دعوت کنیم. در ملک ما هنوز رسم نشده که تشکل‌های مدنی گوشه‌چشمی به جوایز ادبی داشته باشند. در کشورهای دیگر از جوایز ادبی بدون دخل و تصرف در آن‌ها حمایت وسیعی صورت می‌گیرد. ما در ایران خیر مدرسه‌ساز داریم، خیر راه‌ساز داریم، اما از نزدیک شدن به جوایز ادبی پرهیز می‌کنند.
او تأکید کرد: حمایت نکردن‌ها به رونق این فعالیت‌ها لطمه زیادی می‌زند و باعث می‌شود به تدریج کنار بروند. داوران ما طی ۱۳ ماه کتاب‌ها را بررسی کرده‌اند، آن‌چه وظیفه ماست این است که بستری فراهم کنیم تا داوران در چارچوب‌های مشخص فعالیت کنند.
مدیر جایزه مهرگان با اشاره به بخش «یک عمر تلاش برای نوشتن» اظهار کرد: این بخش هر سال برگزار نمی‌شود زیرا نیاز به اتفاق نظر داوران دارد. امسال بعد از ۱۰ سال جایزه یک عمر تلاش در عرصه نوشتن اهدا می‌شود.  احمد محمود، سیمین دانشور و علی‌اشرف درویشیان جایزه این بخش را دریافت کرده بودند. در عرصه محیط زیست نیز این دومین سال است که جایزه اهدا می‌شود؛ دوره گذشته آهنگ کوثر برگزیده این بخش بود.
در ادامه مراسم مهدی غبرایی با خواندن بیانیه هیأت داوران در بخش رمان برگزیدگان این بخش را اعلام کرد.
در بخشی از این بیانیه آمده بود: هیأت داوران از میان ۸۵ رمان، نولت و داستان بلند که در سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ در ایران منتشر شده ، نفرات نهایی را برگزیدند. هیأت داوران اعتقاد دارد چنانچه فضای حاکم بر ممیزی تغییر کند و محدودیت‌ها کاهش یابد، می‌توان امیدوار بود که رمان‌های درخشان‌تری منتشر شود. از اواخر ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵ تنگناهای مربوط به ادبیات کاسته شده بود اما چندی است بروز و ظهور دیدگاه‌های متفاوت و سلیقه‌های موردی و گاه متضاد در اداره کتاب فضای سردرگم و پیچیده‌ای را پدید آورده است.
در این بخش «این سگ می‌خواهد رکسانا را بخورد» از قاسم کشکولی برگزیده شد. نخستین رمان تحسین‌شده «کوچه‌ ابرهای گمشده» از کوروش اسدی و دومین رمان تحسین‌شده «فراموشی» از جواد پویان بود. رمان «گلوگاه» از طیبه گوهری و «افغانی‌کشی» از محمدرضا ذوالعلی تقدیری‌های نیز این بخش بودند.
فرزانه طاهری زمانی که می‌خواست جایزه این بخش را اهدا کند در سخنانی اظهار کرد: خوشحالم که یک جایزه ادبی این‌قدر ادامه داشته است. آمدن به این‌جا خاطرات خیلی خوشی را برای من زنده کرد؛ خوشی‌ای که در این مملکت با حسرت و دریغ همراه است. جای کوروش اسدی خالی است و دل آدم می‌گیرد، انگار هیچ‌گاه به موقع اتفاقی نمی‌افتد. از دوستان جایزه به رغم همه مشکلات می‌خواهم ادامه دهند و از داستان‌نویسان می‌خواهم  به رغم همه چیز بهتر و بهتر بنویسند.
در ادامه گلی امامی نیز به شوخی گفت پوستمان کلفت شده است و س‍پس بیان کرد: من از اولین دوره جایزه مهرگان حضور داشتم. باید نام این جایزه را جایزه «کرگدن» بگذاریم زیرا دوامش بیشتر است و امیدوارم دوامش همچنان ادامه داشته باشد. پشتکار برگزارکنندگان این جایزه را تحسین می‌کنم  زیرا شاهد بودم گرچه فراز و نشیب‌هایی را طی کردند اما ادامه دادند.
قاسم کشکولی برنده بخش رمان جایزه مهرگان نیز یاد کوروش اسدی را گرامی داشت و گفت: حیف که کوروش اسدی نیست تا برای ما داستان بنویسد.
او سپ‍س از حاضران خواست یک دقیقه به احترام کوروش اسدی سکوت کنند.
شهرزاد اسدی و آتفه چهارمحالیان - دختر و همسر کوروش اسدی - برای دریافت جایزه او روی سن آمدند و دختر کوروش اسدی متنی را برای حاضران خواند.
در بخشی از متن آمده بود: کوروش را از هر سو نگاه می‌کردی نویسنده بود. تمام وقت می‌خواند و می‌نوشت... گویی کاری جز این برایش متصور نیست. شاید اگر خودش این‌جا بود چیزهای دیگری می‌گفت... حالا  خاموش است و وجودش برای خواننده‌های کتابش درود می‌فرستد. عشق به ادبیات در سطر سطر نوشته‌های او بود. او برای مردم می‌نوشت... کوروش وقتی رفت هنوز نویسنده بود.
در ادامه مراسم علیرضا زرگر بنا به درخواست همسر کوروش اسدی در مورد تغییر آیین‌نامه و اهدای جایزه به کوروش اسدی که از دنیا رفته است توضیحاتی داد و گفت: در حق کوروش جفا بود اگر جایزه را نمی‌برد زیرا آثارش بدون یک رأی منفی به مرحله‌های بالاتر راه یافته بود.
پس از اهدای جوایز در بخش رمان، حسین آتش‌پرور بیانیه داوران در بخش مجموعه داستان را خواند و برگزیدگان این بخش را معرفی کرد. این مجموعه داستان‌ها از میان ۲۴۲ مجموعه داستان که در سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ منتشر شده انتخاب شده‌اند.
«نوبت سگ‌ها» از سروش چیت‌ساز برگزیده این بخش معرفی شد. «بیدار نشدن در ساعت نمی‌دانم چند» از احمد آرام و «لب‌خوانی» از ابوذر قاسمیان مجموعه داستان‌های تحسین‌شده مهرگان ادب بودند. همچنین از «خانه کوچک ما» نوشته داریوش احمدی و «گنبد کبود» از زنده‌یاد کوروش اسدی تقدیر شد.
در این بخش هوشنگ مرادی کرمانی که جایزه را اهدا می‌کرد در سخنانی گفت: دوام جایزه خیلی مهم است. خیلی خوب است که در کنار جایزه‌های دولتی ما این جایزه را داشته باشیم. از برگزارکنندگان و خانواده برگزارکنندگان که کمتر مورد توجه هستند تشکر می‌کنم.
سپس محمد قاسم‌زاده با تشکر از هیأت داوران و کسانی که در این جایزه دخیل بوده‌اند اظهار کرد: امیدوارم کرگدن‌ مفیدی باشد و همه ما به کرگدن‌های مفیدی تبدیل شویم.
سروش چیت‌ساز که برگزیده بخش مجموعه داستان شده بود در سخنانی کوتاه و با اشاره به بیانه هیأت داوران که از سانسور سخن گفته شده بود، بیان کرد: تغییری در جهان اتفاق نمی‌افتد مگر اینکه ابتدا در تخیل انسان‌ها به وقوع بپیوندد.
همچنین محمد گنابادی به نمایندگی از احمد آرام - که در مراسم حضور نداشت - جایزه او را دریافت کرد و پیامش را خواند. در این پیام آمده بود: پیام به خاطر قدرشناسی من از برگزارکنندگان است که با تلاش و صبر جایزه را به حد مطلوبی پ‍یش برده‌اند. بدون شک ما نویسندگان در روزگار بی‌مهری و عذاب به سر می‌بریم و این گردهمایی‌ها به بدنه ادبیات قوام می‌بخشد. ما می‌نویسیم تا آدم‌ها را دوست بداریم. برای انسان‌هایی می‌نویسیم که پیدا و ناپیدا هستند و قلبشان در قلب ماست تا بتوانیم با زبان آن‌ها بنویسیم. لذت جایزه‌ ادبی کوتاه است اما به دست آوردن مخاطب ایرانی برای داستان ایرانی لذتی طولانی دارد. مهم این است که نویسنده در میان مخاطبان خود سربلند باشد.
همسر آتفه چهارمحالیان کوروش اسدی نیز در سخنانی در این بخش گفت: خوشحالم که همانطور که اعلام شد، اثر کورش اسدی برنده شد و این موضوع فارغ از تأثیرگذاری عاطفی بود. خوشحالم که داوران جایزه انعطاف به خرج دادند و آیین‌نامه را تغییر دادند.
در بخش «یک عمر تلاش در عرص نوشتن»، از رضا براهنی - نویسنده، شاعر و منتقد ادبی - تقدیر شد. س‍پس کلی‍پی از پیام همسر او و کلیپی از فعالیت‌هایش به نمایش درآمد.
اکتای براهنی - فرزند رضا براهنی - نیز  در سخنانی کوتاه بیان کرد: هیچ‌کدام از آثار براهنی مجوز نگرفته‌اند و فکر می‌کنم عاقبت کار کسی که یک عمر تلاش می‌کند این است!
همچنین دختر او با ابراز خوشحالی از این که در این مراسم شرکت می‌کند خاطره‌ای از پدرش تعریف کرد و گفت: من همیشه او را در حال نوشتن و تلاش دیده‌ام. او ۵۷ سال معلم معنوی من بود. همه تلاشش برای ایران بود و بیش از ۷۰ مقاله و کتاب نوشته، حال که او تنهایی و غربت به سر می‌برد آیا کتابی از او در ایران هست؟
در ادامه مراسم جواد اسحاقیان درباره رضا براهنی و آثار او سخن گفت.
پس از پایان مراسم اهدای جوایز مهرگان ادب،  مژگان جمشیدی با گرامی‌داشت یاد و خاطر فعالان محیط زیست که در سانحه هوایی تهران - یاسوج از دنیا رفتند و فعالان محیط زیستی که به گفته او، بر اثر سوءتفاهم زندانی شده‌اند، بخش مهرگان علم را آغاز کرد.
سپس اسکندر فیروز از فعالان پیشکسوت محیط زیست اظهار کرد: زمانی که به من، به خاطر کتاب «حیات  وحش» جایزه مهرگان علم را دادند فکر می‌کردم مانند سایر فعالیت‌هایی که آغاز می‌شود در نیمه راه بماند و دو-سه سالی بیشتر دوام نداشته باشد اما این‌گونه نبود. به آقای زرگر می‌گویم نگذارد چراغ این جایزه خاموش شود.
او افزود: محیط زیست ایران بیش از هر زمان دیگری با مخاطرات جدی در حوزه آب، خاک، حیات‌وحش و مسائل دیگر روبه‌رو است. حرف‌هایی که می‌زنم از سر دلسوزی و به خاطر عشق و علاقه‌ای است که به سرزمین مادری خود دارم. من به جز حفظ طبیعت و اعتلای ایران به چیز دیگری فکر نمی‌کنم.
س‍پس هوشنگ ضیائی بیانیه هیأت داوران این بخش را خواند و برگزیدگان را معرفی کرد.
در بخشی از این بیانیه آمده بود:
«در طی سال‌هایی که جایزه مهرگان علم در حوزه محیط زیست برگزار شده زوایای مختلف، مصایب و مشکلات محیط زیست ایران تا حد زیادی شکافته شده است اما شرایط این روزهای محیط زیست و آثار سوء آن بر زندگی روزانه بیشتر ایرانیان، ضرورت توجه به محیط زیست  را دوچندان می‌کند. آسیب‌های ناشی از خشکسالی، سیل، هوای آلوده، ریزگرد، خشک شدن و آلوده شدن دریاچه‌ها، رودخانه و تالاب‌ها و... که در این روزها گویا به مسأله‌ای عادی بدل شده است.
هیأت داوران اعتقاد دارد در صورتی که چهره‌های علمی و کارشناسان این رشته بر تلاش خود بیفزایند و حاصل کارهای تحقیقاتی و اجرایی خویش را به صورت  کتاب و نشریه منتشر کنند حرکت‌ها و تشکل‌های مردمی بیشتری با کمک نسل جوان  ایجاد شود و رشد و توسعه پایدار مدیران و مسوولان محیط زیست به دور از مسائل حاشیه‌ای از فعالان مردمی این عرصه حمایت کنند.
در بخش کتاب تألیفی، کتاب «اکولوژی محیط زیست خودمونی» نوشته نصرت‌الله صفائیان به عنوان برگزیده انتخاب شد. همچنین کتاب «طبیعت‌گردی با گیاهان ایران» نوشته مجید اسکندری در این بخش شایسته تقدیر شد.
بهرام حسن‌زاده کیابی در بخش یک عمر تلاش در عرصه محیط زیست تقدیر شد و سیدباقر موسوی به عنوان چهره تأثیرگذار در محیط زیست شناخته شد.
انجمن «سبزگستران پاقلات» به عنوان تشکل مردم‌نهاد برگزیده معرفی و گروه مردمی «دیده‌بان استهبان فارس» تحسین شد.
اسماعیل کهرم که تندیس و لوح تقدیر حسن‌زاده کیابی را به دلیل حضور نداشتن او در مراسم دریافت کرد، در سخنانی گفت: امروز کلاه سرم گذاشتم تا به احترام جشن مهرگان و بهرام حسن‌زاده کیابی از سر بردارم.
او افزود: موفقیت دکان به خاطر مشتری‌هایش است و موفقیت دکتر به خاطر مریض‌هایش، موفقیت یک استاد دانشگاه نیز از دانشجویانش مشخص است. سال‌هاست که حاصل کار کیابی را می‌بینیم و همه راضی هستند، تا کنون کسی را ناراضی ندیده‌ام.
او با اشاره به زندانی شدن جمعی از فعالان محیط زیست اظهار کرد: این جوانان عاشق ایران هستند و جاسوس نیستند. جاسوس به دنبال خانه و ماشین مدل بالاست؛ این جوانان با یک کیسه خواب و آب و نان خالی به بیابان‌ها می‌رفتند و دنبال یوزپلنگ و پرنده بودند. به خدا حیف است.
کهرم با اشاره به بیانیه هیأت داروان که در آن به سانسور اشاره شده بود، خاطرنشان کرد: گرفتاری و اختناق فقط برای مطبوعات و ادبیات نیست؛ نمی‌شود نفس کشید.
در ادامه مراسم محمد درویش از فعالان محیط زیست گفت: حس و حال این جشنواره بد نبود. خیلی‌ها بغض کردند و غم در وجودشان بود. قصه‌ آدم‌هایی را می‌گوییم که داوطلبانه زندگی خود را صرف محیط زیست می‌کنند و هیچ‌گاه از آن‌ها قدردانی نمی‌شود.
در پایان مراسم کلیپی از فعالیت انجمن «سبزگستران پاقلات» و «دیده‌بان استهبان فارس» به نمایش درآمد.