محمدعلی بهمنی، شاعر و غزلسرای نامآور ایرانی، متولد ۲۷ فروردین ۱۳۲۱ در واگن قطاری واقع در مسیر دزفول شامگاه جمعه در سن 82 سالگی چشم از جهان فروبست. «من زندهام هنوز غزل فکر میکنم 1321-1403»؛ این آخرین مصرع منتشر شده در صفحه اینستاگرامی محمدعلی بهمنی، شاعر و ترانهسرای ایرانی است؛ شاعری که غزلهایش به عشق معروف بود.
او درباره تولد خود می گوید: «دو ماه به زمان تولدم باقی مانده بود، که برادرم در دزفول بیمار می شود. خانواده هم از این فرصت استفاده میکنند تا به عیادتش بروند. این است که در قطار به دنیاآمدم و در شناسنامه ام درج شد متولّد اندیمشک، چون دایی من در ثبت احوال آن منطقه بود، شناسنامهام را همان زمان می گیرد. البتّه زیاد آنجا نبودم، همان زمان ۱۰ روز یا یک ماه را در آنجا سپری کردیم، در اصل تهرانی هستیم.
پدرم برای دهونک و مادرم برای اوین است. در اصل ساکن خود بندرعباس بودیم. دوران کودکی را تهران، بخش شمیرانات، شهر ری، کرج و... به صورت پراکنده بودیم، چون پدرم شاغل در راه آهن بود، مأموریتهای ایستگاهی داشتند.
از سال ۱۳۵۳ به بندرعباس رفتم.»دوران کودکیاش در شهرهای مختلفی از جمله تهران، شمیرانات، شهر ری و کرج سپری شد؛ پدرش کارمند راهآهن بود که باعث میشد خانواده بهطور مداوم در ایستگاههای مختلف زندگی کنند. میگویند یک روز که پدر، محمدعلی را به چاپخانه میفرستد و باب آشنایی او با فریدون مشیری مشیری که مسئول صفحه شعر و ادب مجله روشنفکر بود را باز میشود؛ مشیری فردی بود که محمدعلی بهمنی را به سمت استعدادهایش راهنمایی کرد و او را تشویق کرد.
به کمک او، محمدعلی بهمنی توانست اولین شعرش را در 9 سالگی بسراید، شعری که برای مادرش سروده بود. بهمنی در طی سالها فعالیتش به یکی از چهرههای برجسته در غزلسرایی مدرن تبدیل شد. او بر این باور بود که غزل باید با زمان خود همراه باشد و به همین دلیل، رویکردی نوآورانه و خلاقانه به این قالب داشت.او در سال ۱۳۷۸ به عنوان بهترین غزلسرای کشور انتخاب شد و در سال ۱۳۸۵ نیز در اولین دوره جشنواره شعر فجر، در بخش شعر کلاسیک، به همراه حسین منزوی برگزیده شد.با این حال، فعالیت حرفهای محمدعلی بهمنی بدون جنجال نبوده است.
او به عنوان یکی از پیشگامان غزل پست مدرن شناخته میشد و جمله معروفش «اگر حافظ امروز بود، غزل پست مدرن میسرود» نشاندهنده دیدگاه نوآورانهاش به شعر بود.حضور او در رویدادهای مختلف ادبی و شرکت در مسائل مربوط به ادبیات معاصر ایران، بهمنی را به شخصیتی اثرگذار در جامعه شعر تبدیل کرد.
در سالهای پایانی زندگی، رخت بیماری به تن او نشست و چندین بار به دلیل سکته مغزی در بیمارستان بستری شد؛ او در ۳۱ مرداد ۱۴۰۳، بار دیگر دچار خونریزی مغزی شد و پس از چند روز بستری بودن و تلاش پزشکان، در ۹ شهریور ۱۴۰۳ و در سن ۸۲ سالگی چشم از جهان فروبست و یاد و آثارش همچنان در دنیای ادبیات ایران جاودان خواهد ماند.
غزل نو و نیمایی و متفاوت
با غزل کلاسیک
شاعر و منتقد ادبی با اشاره به تفاوت و وجه تمایز غزلهای بهمنی با سایر غزلسرایان گفت: او راه جدیدی را که توسط سیمین بهبانی، حسین منزوی و منوچهر نیستانی آغاز شده بود، پیش گرفت. بهمنی هم سعی کرد از قابلیت و ظرفیت شعر نیمایی استفاده کند و به شعر طراوت ببخشد به همین دلیل غزل او غزل نو و نیمایی و متفاوت با غزل کلاسیک است.
رضا اسماعیلی در گفتوگو با ایرنا، ضمن عرض تسلیت برای درگذشت محمدعلی بهمنی غزلسرای بزرگ معاصر اظهارداشت: بهمنی یکی از غزلسرایان نیمایی بودند. او نخستین مجموعه شعرش با عنوان «باغ لال» را در سال ۱۳۵۰ منتشر کرد. این مجموعه، اشعار نیمایی بود و بعد از آن مجموعه «در بی وزنی» را که اشعار آزاد و شاملویی بودند، منتشر کرد.این شاعر با تاکید بر ارادت بهمنی به نیما یوشیج گفت: بهمنی با بهرهگیری از گفتار نیمایی قدم در راه سرودن غزلهایی نو نهاد. حتی در مجموعه «در باغ لال»، سه غزل گنجانده بود که نشان دهنده غزلسرایی او از همان سالها بود، با اینکه سرودن شعر را در قالب نیمایی آغاز کرد.
وی در توضیح تفاوت و وجه تمایز غزلهای بهمنی با سایر غزلسرایان بیان کرد: او راه جدیدی را پیش نهاد، مسیری که قبل از او توسط سیمین بهبانی، حسین منزوی و منوچهر نیستانی آغاز شده بود. بهمنی هم سعی کرد از قابلیت و ظرفیت شعر نیمایی استفاده کند و به شعر طراوت ببخشد به همین دلیل غزل او غزل نو و نیمایی و متفاوت با غزل کلاسیک است.
گفتنی است، آیین بدرقه این شاعر فقید یکشنبه-۱۱ شهریورماه- از ساعت ۹ صبح از مقابل تالار وحدت (پهنه رودکی) برگزار میشود، مراسم تشییع و بزرگداشت زنده یاد بهمنی سهشنبه-۱۳ شهریورماه- در محل فرهنگسرای آوینی بندرعباس
برگزار میشود و محل خاکسپاری این استاد شعر و غزل کشورمان نیز در ضلع جنوبی تالار آوینی فرهنگسرا در نظر گرفته شده است.