«علی بمان اقبالی زارچ» در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی مینویسد؛بیش از سی ماه از بحران اوکراین میگذرد و هر روز بر میزان خسارات مادی و انسانی طرفین افزوده میشود و چشم انداز روشنی برای توقف درگیریها و حرکت به سمت صلح پیش رو نیست. بسیاری از کشورهای جهان، بهویژه ترکیه و چین، در این مدت تلاش داشته اند تا نوعی روابط متوازن با فراز و فرود محدود با مسکو و کییف داشته باشند و از این طریق در عین بدست آوردن منافع ملی، دچار خسارات محدود و بویژه فشارهای سیاسی خصوصا از جانب طرفداران اوکراین نشده اند.
بر اساس گزارش وزارت دفاع در کی یف، نیروهای اوکراینی بیش از 900 خودروی جنگی زرهی روسی را در ماههای اخیر منهدم کردهاند که بالاترین تعداد از زمان آغاز جنگ است. به طور متوسط، روسها روزانه 30 خودروی زرهی را از دست داده اند، در حالی که اوکراینیها همچنان به مواضع خط مقدم خود در خارکف یا لوهانسک حمله میکنند. در مجموع، از آغاز جنگ، اوکراینیها میگویند که بیش از 9هزار تانک روسی و بیش از 18هزار خودروی زرهی جنگی و همچنین بیش از 20هزار سامانه توپخانه را منهدم کرده اند. همچنین روسها نیز در این اواخر چند روستای استراتژیک در شرق اوکراین را تصرف کرده و خسارات زیادی نیز به تاسیسات نظامی و انرژی این کشور وارد کرده اند و طرف اوکراینی نیز هزاران خورو زرهی، توپ و تانک از دست داده است.
اخیرا سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه از رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه به دلیل ارائه تجهیزات نظامی به اوکراین برای استفاده در جنگ با روسیه انتقاد کرد. اگرچه رهبر ترکیه تمایل خود را برای میانجیگری در مناقشه نشان داده و ترکیه یکی از اعضای ناتو است، اردوغان همچنان هدف خود را حفظ روابط مثبت با روسیه و اوکراین میداند. البته لاوروف قدردانی خود را از دولت ترکیه برای تسهیل حل و فصل بحران اوکراین به ویژه به مذاکرات بین کی یف و مسکو در استانبول در مارس 2022 ابراز کرده و همچنین افزوده است با توجه به اظهارات رهبر ترکیه در مورد تمایل وی برای میانجیگری در مناقشه بین اوکراین و روسیه، این تنها میتواند باعث شگفتی شود. واقعیت این است که اردوغان همواره و علناً از حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین حمایت کرده و دولت او از آغاز تهاجم تمام عیار روسیه به اوکراین کمک قابل توجهی کرده است. آنکارا همچنین مدتهاست که به دنبال ایفای نقش رهبری در مذاکرات صلح بین کییف و مسکو بوده است. در همین حال، ترکیه جریان نفت روسیه به اتحادیه اروپا را از زمان تهاجم تمام عیار روسیه به اوکراین تسهیل کرده است و به کرملین اجازه میدهد تا تحریمهای این اتحادیه را دور بزند. در سال 2023، آنکارا با واردات حدود 42.2 میلیارد یورو نفت، گاز طبیعی و زغال سنگ از روسیه به بزرگترین خریدار سوختهای فسیلی این کشور تبدیل شد که افزایش پنج برابری نسبت به دهه گذشته را نشان میدهد. البته ترکیه پس از هشدار واشنگتن بی سر و صدا صادرات محصولات نظامی آمریکا به روسیه را مسدود کرده است. به هر حال این که مبادلات روسیه و ترکیه از 16 میلیارد دلار در سال 2020 به بیش از 60 میلیارد دلار رسیده است حکایتهای نهفته زیادی دارد، جالب این که هم زمان ترکیه به اوکراین پهپاد بیرقدار میدهد و فروش غلات این کشور را تسهیل میکند.