یک اندیشکده غربی در گزارشی مینویسد، خروج آمریکا از منطقه، جنگ یمن، شکست سیاستهای تقابلی در قبال ایران و قطر و همچنین تمرکز بر سیاستهای اقتصادی باعث شد تا عربستان احساس کند بهبود روابط با ایران میتواند به این کشور کمک کند.
اندیشکده «شورای سیاست خاورمیانه» معتقد است که اولین تلاش جدی ایران در یک دهه گذشته برای تعمیق روابط در همسایگی خود در سال ۲۰۱۷ پس از آنچه که به بحران خلیج فارس معروف شد با قطر آغاز شد. دو کشور با شروع خیزشهای موسوم به بهار عربی در سال ۲۰۱۱ و پس از آنکه دوحه با تحریم های عربستان سعودی و متحدانش مواجه شد، گام هایی را برای بهبود روابط برداشتند. این تحول به تدریج باعث شد که ایران به دنبال بهبود روابط با سایر کشورهای عربی باشد. مهمترین اقدام ایران، ابتکار صلح هرمز بود که در سال ۲۰۱۹ توسط دولت حسن روحانی معرفی شد. این پیشنهاد که برای اولین بار در هفتاد و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد ارائه شد، به عنوان تلاشی برای تقویت امنیت خلیج فارس، تضمین ایمنی انتقال انرژی و آزادی دریانوردی، تشویق تبادل اطلاعات، کنترل تسلیحات و پیشگیری از درگیری مطرح شد. علیرغم اقداماتی که با هدف ایجاد اعتماد و تقویت همکاری چندجانبه انجام شد، این ابتکار نتوانست واکنش های مثبتی را از سوی همسایگان عرب ایران به همراه داشته باشد. در آن زمان عربستان سعودی، بحرین و امارات متحده عربی امیدوار بودند که سیاست «فشار حداکثری» واشنگتن بر ایران به ثمر بنشیند و منجر به تغییر رژیم یا حداقل تغییر رفتار رهبران شود. اما این سیاست چندان موثر نبود، دولت جو بایدن در آمریکا روی کار آمد و سعودی ها و اماراتی ها شروع به بررسی اشتباهات خود در جنگی کردند که در سال ۲۰۱۵ علیه یمن به راه انداخته بودند. پادشاهی عربستان و امارات متحده عربی به تدریج متوجه شدند که تنش زدایی با ایران ممکن است به نفع آنها باشد. تهران نیز در پیگیری روابط همسایگی، به این نتیجه رسید که عربستان سعودی برای بهبود روابطش با بقیه جهان عرب، عنصری کلیدی است. تهران «دیپلماسی دلار» ریاض را به عنوان استفاده از مزیت مالی خود برای اطمینان از اینکه کشورهای با اکثریت مسلمان ایران را دور نگه میدارند میبیند. دولت ایران معتقد است که تا زمانی که سعودی ها سایر پایتخت های عربی را به فاصله گرفتن از تهران ترغیب یا تهدید کند، روابط گسترده تر اعراب و ایران بهبود نخواهد یافت. در واقع از سال ۲۰۲۱، دولت ایران به طور قابل توجهی پیگیر دیپلماسی با پادشاهی سعودی بوده است.