گروه اقتصادی- شهرام صدوقی: ۲۳ استان و ۴۳ شهر دارای تنش آبی هستند و حجم مخازن سدهای تهران با ۲۱۷ میلیون مترمکعب تراز منفی نسبت به سال قبل مواجه است.
به گزارش مردم سالاری، سخنگوی صنعت آب در نشستی خبری با اشاره به وضعیت منابع آبی کشور، اظهار کرد: وضعیت منابع آبی مطلوب نیست، ۲۱ میلیارد تومان برای پروژه‌های بحرانی اعتبار مورد نیاز است و باید گفت که پروژه‌های تامین پاسخگو نیستند. عیسی بزرگ‌زاده نسبت به تداوم شرایط نگران‌کننده آبی در بسیاری از استان‌های کشور هشدار داد و گفت: بر اساس داده‌های جمع‌آوری‌شده تا تاریخ ۱۶ خرداد ۱۴۰۴، میانگین بارش کشور ۱۴۳ میلی‌متر بوده است که این میزان نسبت به میانگین بلندمدت حدود ۳۹ درصد و نسبت به سال گذشته که ۲۳۹ میلی‌متر بارش ثبت شده بود، حدود ۴۰ درصد کاهش داشته است.وی افزود: در زمستان امسال اگرچه بارش‌ها در اسفند بهبود نسبی یافت، اما به‌دلیل از دست رفتن بخش اعظم فصل زمستان، جبران کاهش بارش‌ها ممکن نبود. همان‌گونه که پیش‌بینی‌ها نیز نشان می‌داد، حتی بارش‌های نرمال در بهار نیز نتوانستند عقب‌ماندگی زمستان را جبران کنند.وی با اشاره به مقایسه وضعیت ذخیره آب مخازن سدهای پنجگانه تهران، گفت: در روز هفدهم خردادماه حجم مخازن سدهای تهران ۴۵۵ میلیارد مترمکعب بوده که نسبت به سال قبل ۲۱۷ میلیون مترمکعب کاهش یافته است.وی افزود: میزان پرشدگی سدهای پنجگانه تهران ۲۴ درصد تخمین زده شده است و باید پذیرفت که شرایط منابع آبی در تهران مطلوب نیست.وی با اشاره به شرایط نگران‌کننده برخی سدهای کلیدی کشور بیان کرد: مجموع ۱۳ سد مرتبط با دریاچه ارومیه نسبت به سال گذشته ۳۸ درصد کاهش ذخیره دارند. در تهران نیز شرایط سدهای امیرکبیر، لار، طالقان، لتیان و ماملو مطلوب نیست؛ سد امیرکبیر ۵۱ درصد عقب‌ماندگی و سد لار تنها ۸ درصد پرشدگی دارد.بزرگ‌زاده افزود: سد طالقان با وجود اینکه تا پیش از این شرایط نسبتاً بهتری داشت، اکنون از سال قبل نیز عقب‌تر است. سدهای لتیان و ماملو نیز به‌طور میانگین ۳۴ درصد کاهش و ۲۵ درصد پرشدگی دارند.
کدام استان‌ها
شرایط بحرانی‌تری دارند؟
سخنگوی صنعت آب با بیان اینکه تهران، مشهد و اصفهان به‌عنوان سه شهر بزرگ کشور به‌طور ویژه نیازمند توجه در سیاست‌گذاری‌های مصرف آب هستند، گفت: خراسان رضوی، خوزستان، فارس، کرمان، بوشهر، زنجان، سمنان، سیستان و بلوچستان، استان مرکزی و تبریز نیز از جمله مناطقی‌اند که باید در مدیریت منابع آبی‌شان بازنگری و برنامه‌ریزی جدی صورت گیرد.وی با اشاره به ورودی آب به سدهای کشور گفت: از ابتدای سال آبی جاری (اول مهر ۱۴۰۳)، حدود ۲۱ میلیارد مترمکعب ورودی به سدهای کشور ثبت شده است که این عدد در سال گذشته بیش از ۳۶ میلیارد مترمکعب بود، به‌عبارتی ۴۲ درصد کاهش داشته‌ایم. سخنگوی صنعت آب کشور ادامه داد: در سال جاری خروجی سدها حدود ۱۹ میلیارد مترمکعب مدیریت شد که در مقایسه با ۲۳ میلیارد مترمکعب سال قبل، کاهش داشته است. این موضوع باعث شده ذخایر فعلی سدها به ۲۶ میلیارد مترمکعب برسد، در حالی که این رقم در سال گذشته ۳۵ میلیارد مترمکعب بود؛ یعنی حدود ۲۵ درصد عقب‌ماندگی داریم. میانگین پرشدگی مخازن نیز حدود ۵۱ درصد است.سخنگوی صنعت آب با اشاره به تناقض میان بحران آب تهران و روند ساخت‌وساز در این شهر، به نبود هماهنگی بین نهادها انتقاد کرد و گفت: واقعیت این است که تهران دیگر ظرفیت تأمین آب جدید را ندارد.
منابع آبی فعلی تهران شامل آب‌های سطحی و آب‌های زیرزمینی در وضعیت شکننده‌ای قرار دارند، با این حال شهرک‌سازی و مهاجرت به تهران ادامه دارد. این تناقض ناشی از عدم عدالت فضایی در توزیع فرصت‌ها و اشتغال است.وی با اشاره به رشد سالانه ۲.۵ درصدی جمعیت در تهران و برخی شهرک‌های اطراف آن مانند پرند، بومهن، رودهن و پردیس، افزود: ما نمی‌توانیم به ساکنان این مناطق آب ندهیم. ولی مسئول کنترل مهاجرت یا توزیع فضایی جمعیت، وزارت نیرو نیست. این مسئله نیازمند سیاستگذاری کلان و بین‌بخشی است. تا زمانی که در شهرهای کوچک فرصت شغلی و رفاه فراهم نشود، جمعیت به تهران مهاجرت می‌کند و ما نیز مجبور به تأمین آب برای آن‌ها هستیم.بزرگ‌زاده با انتقاد از برخی گزارش‌ها و توییت‌ها که بحران آب تهران را انکار می‌کنند، تأکید کرد: گفتن اینکه تهران مشکل آب ندارد، سازنده نیست. رسانه‌ها تاکنون به خوبی واقعیت‌ها را منعکس کرده‌اند و ما نیز از پوشش مسئولانه آن‌ها تشکر می‌کنیم. اگر توانسته‌ایم پنجمین سال خشکسالی را تا حدی مدیریت کنیم، قطعاً نقش رسانه‌ها در آگاه‌سازی مردم بی‌تأثیر نبوده است.وی با بیان اینکه آب تهران تنها شامل مناطق ۲۲ گانه نیست، بلکه منطقه وسیعی از قزوین تا اسلامشهر را در بر می‌گیرد، اظهار کرد: تأمین پایدار آب در این مناطق مستلزم تصمیمات کلان در حوزه عدالت فضایی و آمایش سرزمین است.
ما در وزارت نیرو موظف به اطلاع‌رسانی شفاف هستیم، ولی مدیریت نهایی این شرایط به همکاری سایر نهادها نیز نیاز دارد.در ادامه نشست، بزرگ‌زاده درباره نحوه برخورد با مشترکان پرمصرف اظهار کرد: ما در وزارت نیرو ابزارهای مکانیکی برای محروم‌سازی دائمی‌کسی از آب را در اختیار نداریم، اما می‌توانیم با قطع موقت آب (مثلاً ۱۲ ساعته یا بیشتر) یا با ابزارهای تعرفه‌ای، رفتار مصرفی پرمصرف‌ها را کنترل کنیم. البته معمولاً این مشترکان از دهک‌های بالای جامعه هستند که استخر و جکوزی دارند و ممکن است افزایش تعرفه‌ها تأثیر زیادی بر مصرفشان نگذارد.وی در خصوص مدیریت مصرف آب در مجتمع‌های مسکونی، گفت: در این زمینه کنترل‌های موثری نداریم و راهی جز همکاری مدیران ساختمان‌ها برای اطلاع‌رسانی و مدیریت مصرف وجود ندارد. امیدواریم در آینده بتوانیم ابزارهای موثرتری برای کنترل مصارف مشاع ایجاد کنیم.سخنگوی صنعت آب در خصوص حق آبه ایران از هیرمند گفت: متأسفانه همچنان دریافت حق‌آبه با آنچه در معاهده ۱۳۵۱ تأکید شده فاصله معناداری دارد، در سال آبی جاری تنها ۱۱۹ میلیون مترمکعب ورودی آب از هیرمند داشتیم که حتی با ملاحظه خشکسالی نیز، این رقم می‌توانست به مراتب بیشتر باشد.