گروه بینالملل - علی ودایع: چین به موازات روسیه برای غرب شاخ و شانه میکشد.پکن دیروز شاهد بی سابقه ترین رژه ارتش چین با حضور رهبران سازمان همکاریهای شانگهای بود ؛ اتفاقی که رسما مرزبندیهای جدید تقابل شرق و غرب را به نمایش میگذارد.
رژه نظامی بزرگ برای جشن هشتادمین سالگرد پیروزی در جنگ مقاومت خلق چین علیه تجاوز ژاپن و جنگ جهانی دوم در میدان «تیانآنمن» در قلب پکن برگزار شد. پیش از ظهر دیروز، جنگندههای چینی بر فراز پکن به پرواز درآمدند و تانکهای چینی با حضور 40 هزار نیروی نظامی از مقابل دیدگان چندین تن از سران جهان رژه رفتند. «شی جینپینگ» رئیسجمهور چین سخنرانی کوتاهی افتتاحیه را ایراد کرد و از کهنهسربازان جنگ قدردانی کرد و به سهم چین در صلح جهانی اشاره کرد. حضور شی در میدان تیانآنمن برای سخنرانی و دیدن رژه در لباس خاص حزب کمونیست، یادآور حضور مائو تسه تونگ در این مکان در سال ۱۹۴۹ بود زمانیکه وی در کنار دیگر رهبران حزب تاسیس جمهوری خلق چین را اعلام کرد.
روزنامه نیویورک تایمز مینویسد؛ این رژه محور یک کمپین گستردهتر توسط حزب کمونیست برای دامن زدن به احساسات ملیگرایانه و ضد ژاپنی است. این حزب فیلمهایی با موضوع وحشیگری ارتش امپراتوری ژاپن را به نمایش گذاشته که سینماهای سراسر کشور را مملو از تماشاگر کرده است. این روزنامه همچنین مدعی شد که با زنده کردن خاطرات آسیبهای دوران جنگ، حزب کمونیست راهی برای جلب حمایت داخلی در مواجهه با رکود اقتصادی طولانی مدت و تنشها با آمریکا دارد. این رویداد همچنین باعث ایجاد اصطکاک با ژاپن شده است. هفته گذشته، پکن به دلیل گزارشهایی مبنی بر درخواست ژاپن از دولتهای اروپایی و آسیایی برای عدم شرکت در رژه، به توکیو اعتراض کرد.
تصویری از تغییر
ژئوپولتیک جهانی
«ولادیمیر پوتین» رئیسجمهور روسیه و «کیم جونگ اون» رهبر کرهشمالی، در این رژه که حدود ۷۰ دقیقه ادامه داشت، شرکت کردند. خبرنگار ریانووستی گزارش داد که پوتین و کیم جونگ اون در حالی که به سمت جایگاه رژه در پکن میرفتند، گفتوگوی کوتاهی با شی جینپینگ داشتند.
رهبرانی از 26کشور مختلف از جمله ایران، صربستان، اسلواکی، پاکستان و میانمار در رژه میدان تیان آن من حضور داشتند.رئیسجمهوری چین در سخنان خودش تاکید کرد که پکن «غیر قابل توقف» شده و در برابر فشارها و زورگوییهای خارجی «هرگز مرعوب نخواهد شد.» شی در سخنرانی خود همچنین گفت: «تاریخ به ما هشدار میدهد که بشریت با هم اوج میگیرد و با هم سقوط میکند. ملت چین هرگز از زورگوییها نمیهراسد و همواره با عزم راسخ به پیش میرود.»
روزنامه گاردین با توجه به انتشار تصاویر مراسم رژه ارتش چین که امروز ۳ سپتامبر در پکن برگزار شد، جایگاه رهبران چین، کره شمالی و روسیه در کنار هم و جلوتر از روسای دولتهایی که به این مراسم دعوت شده بودند را بیسابقه و در نتیجه تغییرات در چشمانداز ژئوپولتیک جهانی توصیف کرد. این تصویری است که اگر چند سال پیش منتشر میشد، میگفتند عکسی است که کسی بدجنسی کرده و آن را با فتوشاپ ساخته است؛ روسای جمهور روسیه و چین را «کیم جونگ اون» رهبر کشوری طرد شده همراهی میکند .
اما تغییرات قابل توجه در چشمانداز ژئوپولتیک جهانی-حمله روسیه به اوکراین و پیروزی دوباره «دونالد ترامپ» در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا-به این منجر شد که «شی جینپینگ» رئیسجمهور چین،«ولادیمیر پوتین» رئیسجمهور روسیه و «کیم جونگ اون» رهبر کره شمالی کنار هم قرار بگیرند. بسیاری از ناظران این تغییر را ترسیم دوباره موازنه جهانی قدرت خواندهاند.
در حالی که شی و پوتین شراکت «نامحدودی» را اعلام کردهاند، تحلیلگران معتقدند پکن از تداوم جنگ روسیه در اوکراین و حمایت مستقیم کره شمالی از آن برآشفته است. شی تلاش میکند توازنی در اتحاد خود با دو کشور برقرار کند و در عین حال، از تحریمهای بیشتر آمریکا و دیگر متحدان اوکراین در امان بماند.
در این میان، احتمال دارد ظاهر امر رویدادهای دیروز توجه ترامپ و دیگر رهبران غربی را به خود جلب کند. رئیسجمهور آمریکا با وجود دعوت نشدن، گفته بود که رخدادهای پایتخت چین را دنبال میکند. او سپس واکنش تند نسبت به تهدید از سوی شرق نشان داد.
تسلیحات فوق مدرن چینی
چینیها علاوه بر نمایش نیروها و یگانهای رزمی ارتش ، تسلیحات فوق مدرن خود را به رخ جهان کشیدند . به روایت رسانههای غربی، این رژه علاوه بر گرامیداشت کهنهسربازان چینی، پیامی روشن از پیشرفت نظامی و بازدارندگی چین به مخاطبان جهانی، بهویژه آمریکا و متحدانش، ارسال کرد.طبق گزارش آسوشیتدپرس، برجستهترین تجهیزات در این رژه شامل موارد زیر بود:
موشکهای فراصوت طراحیشده برای منهدم کردن کشتیها در دریا، که نگرانی ویژهای برای نیروی دریایی ایالات متحده ایجاد میکنند که از مقر ناوگان هفتم خود در ژاپن، در اقیانوس آرام غربی را گشتزنی میکند.
شهپادهایی (UUV) از جمله «اِیجیایکس۰۰۲» (AJX002)، یک شناور بلند، سیاه و لولهای شکل که شبیه زیردریایی با پروانه عقب است.
موشک بالستیک قارهپیما (ICBM) «دیاف-۶۱» (61-DF) قادر به حمل کلاهک هستهای برای اهداف دوردست.
موشک هسته ای مخوف پکن بیش از سایر تسلیحات مورد توجه قرار گرفت. نوع جدید موشک هستهای استراتژیک قارهپیمای «دی. اف-۵سی» با سوخت مایع رونمایی شد. این موشک برد تخمینی بیش از ۲۰ هزار کیلومتر دارد و از مزایای نفوذ دفاعی و دقت برخوردار است. موشک هستهای استراتژیک قارهپیما دی. اف-۵سی با سوخت مایع، فناوریها و تجربیات را در طول توسعه موشکهای سری دی. اف قبلی چین، از جمله مزایای تکنولوژیکی موشکهای سری دی. اف-۵ و دی. اف-۴۱ ادغام کرده است. این موشک ارزشهای استراتژیک قابل توجهی را ارائه میدهد.
پیام بازدارندگی سخت
«رویترز» گزارش داد که چین با بزرگترین رژه نظامی تاریخ خود در روز چهارشنبه، پیام جامع بازدارندگی خود را ارسال کرد؛ پیامی که با نمایش موشکهای هستهای ارتقایافته با بُرد تقریباً جهانی، لیزرهای دفاع هوایی، تسلیحات فراصوت و پهپادهای دریایی که میتوانند در آبهای نزدیک این کشور حضور گسترده داشته باشند، همراه بود. رئیسجمهوری چین هنگام نظارت بر رژه نیروهای مسلح کشورش، به چندین مخاطب مختلف توجه داشت: آمریکا و متحدانش، همسایگان چین، بهعلاوه قدرتهای منطقهای هند و روسیه و کشورهایی که به احتمال زیاد قصد خرید فناوری چینی را دارند.
جیمز چار (James Char) پژوهشگر دفاعی چین در مدرسه مطالعات بینالملل «اس. راجاراتنام» (S. Rajaratnam) در سنگاپور، اظهار داشت که این طیف گسترده تسلیحات جدیدی که به نمایش درآمده است، نشان میدهد که ارتش چین مصمم است در هر درگیری احتمالی با آمریکا بتواند بر آبهای نزدیک خود کنترل داشته باشد.
او افزود: «ترکیب پهپادهای [دریایی چین] و همچنین موشکهایی که در اختیار دارند، منطقهای ایجاد خواهد کرد که در صورت وقوع هرگونه حادثه غیر مترقبه، نیروی دریایی خارجی حتی نمیتواند برای مداخله، وارد آن شود.»
بهطور مشخص، پهپادهای جدید به شکل اَژدَر و مجموعهای از تسلیحات فراصوت که قابل شلیک از زمین، دریا و هوا هستند، تهدیدی جدی برای آمریکا و متحدانش خواهند بود؛ به ویژه زمانیکه با تعداد فزاینده موشکهای بالستیک میانبرد «دیاف-۲۶» (26-DF) همراه شوند که میتوانند کشتیها و پایگاههایی مانند «گوام» ایالات متحده را هدف قرار دهند.
شاخ و شانه کشیدن شرق و غرب برای یکدیگر روی معادلات روابط بین الملل سنگینی میکند.حرفی از کمونیسم و تقابل با امپریالیسم نیست اما ماجرا همان دعوای قدیمی شرق و غرب برای منافع است. پالسهای رژه میدان تیان آن من در حضور رهبران متحدین شرقی و تمرکز روی حضور پوتین و اون در کنار شی نشان دهنده یک صف بندی سخت است.