گروه دیپلماسی-علی ودایع: نشست هفتگی سخنگوی دستگاه دیپلماسی طبق روال همیشگی دوشنبههای وزارت امورخارجه با حضور خبرنگاران داخلی و خارجی برگزار شد.بقائی ضمن تکذیب دریافت پیام مشخص از سمت آمریکا درباره از سرگیری مذاکرات گفت: بدون تردید، ایران در هیچ مذاکرهای حاضر نخواهد شد که بهصورت یکجانبه از حقوق مسلم خود چشمپوشی کند.اگر طرفهای مقابل به واقعگرایی و واقعنگری دست یابند، میتوان گفت شرایط برای گفتوگوی معنادار فراهم خواهد شد. اما در شرایط فعلی، چنین فضایی وجود ندارد.
«اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت امورخارجه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه در چند روز اخیر اخباری در مورد مذاکرات مطرح شده در حال حاضر آخرین اخبار در ارتباط با مذاکرات ایران و آمریکا چیست؟ گفت: به نظرم یک مقداری به صورت دقیق، اظهار نظرهای مطرح شده در این زمینه مطالعه نشده است. وی با بیان اینکه «در جریان سفر اخیر آقای روانچی به عمان همانطور که آقای عراقچی مطرح کردند هیچ پیامی از طرف آمریکا منتقل نشده است» گفت: البته همانطور که پیش از این نیز گفتهام واسطههای مختلف برای نزدیک کردن نظرات و دیدگاهها بین ۲ طرف تلاش میکنند و این امر رایج و متعارفی است.البته باید به این موضوع توجه داشت که این تلاشها به معنای شروع فرایند مذاکراتی بین ایران و آمریکا نیست.
مسئولیت آمریکا
در تهاجم به ایران
وی همچنین در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر این که مقامات آمریکایی بارها به تاثیرات حمله به تاسیسات اتمی ایران اشاره کردهاند و از آن به عنوان یک اقدام اثرگذار یاد کردهاند، اظهار کرد: هر بار طرفهای آمریکایی به این قانونشکنی آشکار اعتراف کردهاند در واقع مسئولیت خود را در برابر یک قانونشکنی آشکار به شکلی سنگینتر کردهاند و قطعاً حمله به یک کشور دیگر افتخاری ندارد. ادعای آنها مبنی بر اینکه حمله به تاسیسات هستهای ایران، مقدمه اتفاقات دیگر بود، نادرست و بیاساس است و این اظهارات برای خشنودی صهیونیستها گفته میشود.
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به این سوال که ایران و آمریکا باید به چه نقطهای برسند که شرایط برای مذاکره فراهم شود، خاطرنشان کرد: در هر تحلیلی راجع به این موضوع، باید به این نکته توجه شود که ایران در حین مذاکره دیپلماتیک با چراغ سبز آمریکا از سوی رژیم صهیونیستی مورد حمله قرار گرفت و این موضوع را ایرانیان هیچگاه نمیتوانند فراموش کنند. آمریکاییها نشان دادهاند که به لوازم یک مذاکره مبتنی بر منافع متقابل پایبند نیستند و ما زمانی میتوانیم در مورد حصول شرایط برای انجام مذاکره معقول بین ایران و آمریکا صحبت کنیم که هر دو طرف به موضوع منافع متقابل توجه داشته باشند و نگرانیهای طرفین را مورد توجه قرار دهند، در حالی که آمریکاییها در عمل نشان دادهاند که میخواهند یکسویه عمل کنند. این دیگر مذاکره نیست، بلکه دیکته کردن است و قطعا چنین روندی در مورد ایران جواب نمیدهد.
ترکیب احتمالی درباره مذاکرات احتمالی
وی در واکنش به گمانهزنیها درباره شروط جدید در مذاکرات میان تهران و واشنگتن و تر کیب احتمالی تیم ایرانی در مذاکرات آتی، تأکید کرد: هر زمان که مذاکرات آغاز شود، تصمیمگیری درباره ترکیب گروه مذاکرهکننده نیز در دستور کار قرار خواهد گرفت.شرایط و موضوعات مرتبط با مذاکره روشن است و نیازی به تکرار آنها نیست. حقوق و منافع ملت ایران باید محترم شمرده شود و طرفهای مقابل باید بپذیرند که جمهوری اسلامی ایران بر اساس اصول مسلم حقوق بینالملل و معاهده منع اشاعه، از حقوقی غیرقابل انکار برخوردار است. بدون تردید، ایران در هیچ مذاکرهای حاضر نخواهد شد که بهصورت یکجانبه از حقوق مسلم خود چشمپوشی کند. اگر طرفهای مقابل به واقعگرایی و واقعنگری دست یابند، میتوان گفت شرایط برای گفتوگوی معنادار فراهم خواهد شد. اما در شرایط فعلی، چنین فضایی وجود ندارد.
تعهد ایران به NPT
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران با تأکید بر «ماهیت صلحآمیز برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران» در پاسخ به سوالی در مورد صحبتهای اخیر گروسی در ارتباط با فعالیتهای هستهای ایران اظهار کرد: این امر کاملاً واضح است که برنامه هستهای ایران همواره صلحآمیز بوده و هیچ نشانهای از انحراف به سمت فعالیتهای نظامی در آن وجود نداشته است.این واقعیت باید مبنای عملکرد آژانس بینالمللی انرژی اتمی قرار گیرد و این نهاد موظف است در چارچوب وظایف تخصصی و فنی خود به آن پایبند باشد. وی با انتقاد از برخی مواضع اخیر، تصریح کرد: آژانس باید از بیان گزارههایی که صرفاً تکرار ادعاها و گمانهزنیهای بیپایه طرفهایی است که بهدنبال جنگافروزی و بهانهسازی علیه برنامه هستهای ایران هستند، خودداری کند.
وی در ادامه این نشست خبری در پاسخ به سوال دیگری در ارتباط با روابط ایران و آژانس و مواضع بعضا متناقض رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در مورد برنامه هستهای ایران و همچنین روند حضور بازرسان آژانس در ایران گفت: اظهار نظرهای متناقض و خارج از چارچوب صلاحیتهای آژانس، حتما کمکی به روند همکاریهای ما با این نهاد نمیکند. در مورد نحوه همکاریها، تکلیف کاملاً روشن است؛ ما همچنان عضو معاهده منع اشاعه هستیم و به موافقتنامه پادمان متعهدیم. همزمان، قانون مصوب مجلس مسیر همکاری را مشخص کرده است؛ هر بازرسی که آژانس بخواهد انجام دهد، بر اساس شیوهنامه و رویههای قانونی انجام میشود و شورای عالی امنیت ملی تصمیمگیری کرده و مجوزهای لازم را صادر میکند.هفته گذشته نیز اشاره کردم که بازرسی از برخی تأسیسات هستهای، مانند نیروگاه بوشهر برای سوختگذاری و رآکتور تحقیقاتی تهران که تولیدکننده حجم زیادی از رادیوداروهای مصرفی بیماران کشور است، امری متعارف و لازم است. تا جایی که اطلاع دارم، روند بازرسی از این ۲ سایت حداقل در حال انجام است.
واکنش ایران
به مداخله آمریکا در عراق
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سوال خبرنگار الجزیره مبنی بر اینکه بر اساس برخی از اخبار در روزهای اخیر شاهد بیان تهدیداتی از سوی آمریکا در ارتباط با عراق و گروههای عراقی بودهایم و اینکه آمریکا از دولت عراق خواسته است که اجازه ندهد در تحولاتی که ممکن است در آینده در منطقه رخ دهد گروههای عراقی شیعه نزدیک به ایران دخالتی نداشته باشند آیا در جریان سفر چندی پیش مشاور امنیت ملی عراق به ایران در این ارتباط صحبتی شده است و گفتوگوهایی بین ایران و عراق در مورد این تهدیدها صورت گرفته است، خاطرنشان کرد: به صورت طبیعی ما در هر گفتوگویی که با کشورهای همسایه از جمله عراق داشته باشیم در خصوص امنیت منطقه و مباحث مربوط به امنیت ۲ کشور گفتوگو و رایزنی میکنیم. این موضعگیریها و تهدیدات مقامات آمریکایی را مداخله در امور داخلی عراق میدانیم به خصوص با توجه به این که اکنون در آستانه برگزاری انتخابات پارلمانی در عراق هستیم و به نظر میرسد که این اظهارات و تهدیدها در راستای اثرگذاری بر این موضوع است.
بقائی افزود: اینگونه اظهارات و دخالتها مغایر با حاکمیت ملی و اصل استقلال عراق است و نشانه مداخلهگری آمریکا در امور دیگر کشورهاست. اینگونه التهابزاییها در عزم مردم عراق برای انتخاب آن چه که شایسته و به نفع مردم عراق است ، تاثیر نخواهد داشت و مردم عراق به هر آن چه را که به نفع مردم این کشور است عمل خواهند کرد.
نارضایتی ایران
از عملکرد طالبان
بقائی در پاسخ به سوال دیگری در خصوص برنامههای دستگاه دیپلماسی کشور برای تأمین حقآبه استانهای شرقی از رودخانههای هیرمند و هریرود در سال آبی جدید در حالی که سال گذشته این سهم تنها ۱۶ درصد محقق شده، همچنین عدم تحقق سهم آبی خراسان و کلانشهر مشهد از هریرود و تأثیر نبود یک رژیم حقوقی مدون و توافق شده بین ۲ کشور در مورد این رودخانه، با تأکید بر اینکه «ما نسبت به عملکرد افغانستان در زمینه حقآبهها ناراضی هستیم»، گفت: ما از هر فرصتی استفاده کردهایم تا مقامات ذیربط در افغانستان را مجاب کنیم به تعهدات خود هم طبق معاهده هیرمند که مشخص است و هم هریرود عمل کنند. سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان افزود: نبود معاهده در مورد هریرود به این معنا نیست که مقرراتی در این زمینه و سهم ایران از این رودخانه وجود ندارد.بر اساس عرف بینالملل در مورد رودخانههای مشترک، کشور بالادست، یعنی افغانستان تعهداتی در مورد سهم و حق کشور ما از این رودخانه دارد که باید به آن عمل کند.اخیرا شنیدیم بند سلما برای کشت پاییزه باز شده و امیدواریم جریان آب به بند سد دوستی برسد.
بقائی همچنین با اشاره به سفر اخیر «کاظم غریبآبادی» معاون حقوقی و امور بینالملل وزارت امور خارجه به کشور افغانستان و مذاکراتش با مقامات حکومت سرپرستی افغانستان گفت: این سفری مهم بود و در جریان آن درباره سه موضوع مهم مذاکرات جدی صورت گرفت که یکی از آنها موضوع حقآبهها و اجرای توافقات صورت گرفته در این زمینه بود.در این مذاکرات و دیدارها تفاهم شد در مدت کوتاهی کمیتههای فنی مرتبط با مسئله حقآبه از سوی ۲ کشور تشکیل شده و نشستهایی برای بررسی وضعیت موجود و اجرای توافقات داشته باشند.در جریان این سفر خیلی فنی و مشخص نکات مد نظر ما به طرفهای افغانستانی بیان شده و امیدواریم از قبل این مراودات بتوانیم حقآبه ایران را از ۲ رودخانه تأمین کنیم.