تحریم المپیک چین، بازهم سیاست یک بام و دو هوا!

در حالی که کمتر از دو ماه به آغاز مسابقات المپیک زمستانی چین باقی مانده، ایالات متحده آمریکا، کانادا، انگلیس و استرالیا اعلام کرده‌اند که هیچ هیات دیپلماتیکی از سوی این کشورها برای بازی‌های المپیک زمستانی پکن اعزام نخواهد شد. تحریم دیپلماتیکی که اصلی‌ترین بهانه آن، نقض حقوق بشر توسط دولت چین به ویژه در ماجرای اویغورها در استان سین کیانگ است. البته دولت آمریکا بنا بر اعلام رسمی مقامات این کشور، قصد تحریم کامل المپیک زمستانی پکن را ندارد و تنها به عدم حضور دیپلماتیک در این رقابت‌ها بسنده کرده است. در همین رابطه، جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید در کنفرانس خبری اعلام کرد: «قهرمانان تیم آمریکا از حمایت کامل ما برخوردار هستند. ما به طور 100 درصد پشت آنها هستیم و آنها را از خانه تشویق می‌کنیم اما در هیاهوی بازی‌ها حضور نداریم ... همانطور که رئیس جمهور به "شی جین‌پینگ" (رئیس جمهور چین) گفته بود، دفاع از حقوق بشر در دی‌ان‌ای آمریکایی‌ها قرار دارد. ما تعهدی اساسی به پیشبرد حقوق بشر داشته و به اتخاذ اقدامات مختلف برای پیشبرد حقوق بشر در چین و فراتر از آن ادامه خواهیم داد».[1]
تصمیمی که فارغ از مخالفت‌های بین‌المللی، چندان باب میل مخالفین دولت بایدن نیز نبوده است. چرا که بسیاری از چهره‌های شاخص حزب جمهوری‌خواه از مدت‌ها قبل خواستار تحریم کامل این رقابت‌ها شده بودند و عدم حضور صرفاً دیپلماتیک در این رقابت‌ها را نوعی اقدامِ نمادین از جانب دولت بایدن می‌دانند. در همین رابطه، مایک پمپئو، وزیر خارجه سابق آمریکا در صفحه توئیتر خود نوشت: «به مدت 9 ماه است که من خواهان بایکوت کامل المپیک زمستانی پکن هستم. ما قطعاً باید این بازی‌ها را تحریم کنیم و یک پیام شفاف (برای دولت چین) بفرستیم. ایالات متحده نباید به یک کشور نابینا و بی‌تفاوت در برابر نقض ادامه‌دار حقوق بشر، شامل موضوع نسل‌کشی، توسط حزب کومنیست چین تبدیل بشود.»[2]
حال فارغ از تمامی اختلافات سیاسی داخلی در ایالات متحده، دولت آمریکا باید به این سوال پاسخ دهد که چرا 14 سال قبل و در زمان المپیک تابستانی 2008 پکن، این رقابت‌ها را تحریم نکرده بود؟ مگر در آن زمان نیز رسانه‌های آمریکا و مقامات این کشور مدعی نقض حقوق بشر و نبود آزادی بیان در چین نبودند؟ سوالی که شاید پاسخ اصلی آن، قدرت سیاسی و اقتصادی امروز چینی‌ها باشد. کشوری که چند هفته قبل و به گزارش بلومبرگ، پیشتاز خلق ثروت در جهان شد[3] و پیش بینی‌ها نشان می‌دهد در سال 2028 میلادی، با عبور از ایالات متحده، به اقتصاد اول دنیا تبدیل خواهد شد.[4] در زمینه نظامی نیز چینی‌ها این روزها با رشد چشمگیر خود، به تهدید بزرگی برای آمریکایی‌ها در قاره آسیا تبدیل شده‌اند. و در چنین شرایطی، دولت آمریکا از هر فرصتی برای مهار و ضربه زدن به چین که تبدیل به تهدیدی برای رهبری جهانی‌اش شده، استفاده خواهد کرد. ولو به قیمت تمسک به عادت همیشگی، یعنی سیاست یک بام و دو هوا!
همچنین نسبت به 14 سال قبل و زمان المپیک تابستانی 2008 میلادی، نگاه شهروندان آمریکایی به چین تغییر کرده و آمریکایی‌ها این روزها چین را خطری بزرگ برای ایالات متحده در سراسر دنیا می‌دانند. به طوری که مطابق افکارسنجی اخیر یک موسسه آمریکایی، 52 درصد مردم آمریکا چین را به عنوان بزرگترین تهدید کشورشان در دنیا معرفی کرده‌اند.[5] رقمی که فقط رشد 15 درصدی نسبت به سال گذشته و رشد 30 درصدی نسبت به 3 سال قبل داشته و به خوبی بیانگر تغییر دیدگاه آمریکایی‌ها طی سالیان اخیر است. تحریم دیپلماتیک المپیک پکن، جلوگیری از حمله نظامی چین به تایوان و موضوعاتی از این قبیل، فرصت مناسبِ دولت بایدن برای به دست آوردن مجدد اعتماد افکار عمومی و ایجاد یک دستاورد در حوزه سیاست خارجی است. اعتمادی که پس از خروج فاجعه بار ارتش آمریکا از افغانستان به طور کلی خدشه‌دار شده و دولت فعلی آمریکا نیاز به احیای آن دارد.
در پایان؛ مسابقات المپیک زمستانی پکن با حضور حداکثری نمایندگان سیاسی بسیاری از کشورها در ماه فوریه آغاز خواهد شد. حتی طی هفته‌های اخیر زمزمه‌هایی از حضور مقامات بلند پایه‌ی برخی کشورها همچون ولادیمیر پوتین نیز در افتتاحیه این المپیک شنیده می‌شود. در این میان، ایالات متحده و برخی متحدانش با تحریم دیپلماتیک این رقابت‌ها، در تلاشند تا المپیک پکن را فاقد مشروعیت کنند. تلاشی که شاید برای آمریکایی‌ها استفاده داخلی داشته باشد و کمی به ترمیم وجهه بایدن در داخل آمریکا کمک کند، اما استاندارد دوگانه آمریکایی‌ها آن هم در موضوعاتی چون حقوق بشر، مدت‌هاست که در عرصه جهانی نخ نما شده است!
*پژوهشگر مسائل آمریکا