مدیریت کشور باید دانش بنیان شود

سال جدید با شعار سال تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین از سوی رهبری نامگذاری شده است. این شعار تاکید بر تولیدی که دانش بنیان است و اهمیت تولید علم و دسترسی به تکنولوژی های نوین را برجسته میسازد. بر همین اساس مدیران اجرایی و مسئولین در گام اول در سال جدید با دعوت از شرکتهای دانش بنیان و نخبگان علمی در راستای تحقق اهداف شعار سال تشکیل جلسه داده و تلاش دارند این نامگذاری همانند سنوات گذشته  فقط به سربرگ مکاتبات اداری منتهی نشود و  در عمل نیز محقق گردد. بهترین شیوه برای تحقق این شعار و گشایش افق های جدید در کشور ایران ای  است که شعار تولید دانش بنیان با مشارکت همه گروهها و مردم محقق شود و فقط به حوزه دولت و تعدادی شرکت دانش بنیان محدود نشود و دعوت و مشارکت از همه ایرانیان در اقصی نقاط جهان امری ضروری و لازم است. از سویی دیگر خارج شدن از شرایط تحریم و انزوای سیاسی و گشایش در بن بست سیاسی و ارتباط با دنیا و تبادل دانش و علم با جهانیان قطعا به چنین حرکتی، سرعت می بخشد.  
نکته اول در  خصوص شعار سال این است که  اگر چه در ظاهر این عبارت به تولید دانش در صنعت و علوم فنی مهندسی یا علوم پزشکی اشاره دارد ولی در لایه های بالاتر باید برای بسط این ایده و دانش بنیان شدن در همه حوزه ها تلاش کرد و در علوم انسانی نیز از تولید دانش و بکارگیری دانش های نوین  در حوزه اقتصاد تا فرهنگ  و سیاست بهره مند شد. چنانچه کشورهای توسعه یافته در همه زمینه ها با تکیه بر دانش و پژوهش و تحقیق به توسعه و تعالی رسیده اند و کارآمدی در همه حوزه ها جایگاه مطلوبی دارد. در این نظام ها  مواردی همچون میزان فساد و انحراف یا هدر رفت انرژی، اتلاف وقت و نیروی انسانی در فرآیند اداره کشور به سبب دانش بنیان شدن و محاسبه و نظارت و رصد دائمی امور کاهش یافته است و دانش و علوم جای سلایق و علایق و شخص محوری را گرفته است. در مقابل نظام های سیاسی استبدادی و دیکتاتوری چه از نوع مدرن و توتالیتر آن و چه از نوع سنتی و پادشاهی بصورت تک بعدی از دانش نوین فقط در علوم و فنون و صنعت و پزشکی بهره میگیرند و در علوم انسانی و علوم اجتماعی و  جهت رشد و اعتلای افراد جامعه یا مدیریت سیاسی چنین عقیده ای وجود ندارد.
نکته اساسی در این موضوع که کشور ما از گذشته دور تاکنون از آن بسیار رنج می برد عدم  بهره گیری از دانش در نظام حکمرانی و مدیریت کشور است. دانش بنیان شدن و علمی شدن حکومتداری، هم از طریق استفاده از تکنولوژیهای سخت افزاری و نرم افزارهای مدیریتی و سیستم های نوین گردآوری و تحلیل داده ها در حوزه سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی امکان تسهیل امور را مهیا میکند و هم از بکارگیری نوآوری و پژوهش  متخصصان در حوزه علوم انسانی میتوان بهره مند شد. تجربه مدیریت پاندمی کرونا در کشور ما مثال بارز بهره گیری از دانش در عرصه مدیریت حوزه عمومی است. چنانچه در ابتدای شیوع ویروس در چند شهر از حدس و گمان و تقدیرگرایی کاسته می شد و به تجویزهای متخصصین و علم پزشکی اعتنا میکردیم شمار کشته شدگان و سطح خسارت شیوع ویروس بشدت کاهش می یافت.
کشور ما سرزمین بحرانهاست و در دوره معاصر همیشه با بحرانهای مختلفی روبه رو بوده است و هزینه های سنگینی به سبب عدم دور اندیشی و فقدان  مدیریت علمی و استراتژیکی متحمل شده ایم. لذا در خصوص شعار سال و افزایش تولید بر اساس تولید دانش مسئله مهم تر مدیریت دانش بنیان و علمی است. مدیریت سنتی، تفکر کهنه و روابط خویشاوند سالار همه دستاورد های دانش بنیان پژوهشگران ما را بر باد خواهد داد و ما را به جایی نمی رساند. امروزه برای انتخاب و انتصاب مدیران اجرایی و تصمیم گیران بنگاههای اقتصادی باید به میزان سواد و تولید علم و میزان انتشار مقاله و کتاب آنان در حوزه تخصصی مراجعه کرد و علمی ترین فرد را درجایگاه شایسته خود قرار داد. چنانچه رویه ای بر اساس ارزش های علمی و  دانش محور بر همه امور تسری یابد هم فرار نخبگان کاهش می یابد و هم امید و اعتماد مردم به نهادها و حاکمیت افزایش می یابد.