زلزله،تهران و بحران‌های انسان‌ساز

بدترین زمان برای فراموش کردن برنامه‌ریزی و بها دادن به اقدامات لازم و ضروری در هر امری، زمان انکار آن و غفلت است، و مهمترین وظیفه انسانی هر متخصصی یادآوری و پرداختن به آن در هر شرایطی برای حفظ مردم و منابع کشور است !
در شرایط فعلی کشور، نوشتن درباره زلزله و تبعات آن شاید از نظر خیلی‌ها کاری عبث باشد ولیکن از نظر اینجانب درست زمان دقت و توجه به این امر خطیر است. می‌بینیم که توجه نکردن به هشدارهای ساده و اولیه برخی اهل فن در زمان خود، چه عواقبی را در کشور و جامعه می‌تواند در پی داشته باشد. لذا دوران انکار، دوران نهایت غفلت می‌باشد و آن شرایط فعلی کشور در امر زلزله و مدیریت درست آن نیز است !
بحران‌های طبیعی مثل زلزله و بحران‌های انسان‌ساز مثل انفجارات عمدی یا اعتراضات و اغتشاشات و یا حرکت‌های مردمی عموما توامان (بحران‌های چند مولفه‌ای-multi hazard) رخ نمی‌دهند! البته در مکتوبات علمی چند مورد که حتی به سقوط دولت‌های محلی منجر شده است مثل موردی در مصر اشاره شده است! در ضمن باید دانست که در شهرهای بزرگ چندان تجربه‌ای تاریخی از وقوع زلزله‌های مهیب وجود ندارد تا شرایط و تبعات سیاسی آنها ارزیابی شود؟ عموما، بیشتر دو یا چند سانحه طبیعی مثل زلزله و بارندگی و سرما همراه با سیل و یا آتش‌سوزی، حوادثی از این قبیل بسیار در تاریخ مشاهده شده است که مسلما مشکلات امر مدیریت بحران آنها را در جوامع، رخداد توامان آنها مضاعف کرده است.
حال با توجه به شرایط کشور و لرزه خیزی شدید آن شاید بد نباشد به امر زلزله و تبعات احتمالی آن بعد از زلزله در پهنه‌های شهری مثل تهران کمی دقیقتر شویم و حسن استفاده را از شرایط کنونی برای مدیریت بحران شهرهای بزرگ کشور و برنامه‌ریزی در شرایط غیر بحرانی برای کاهش خطرات احتمالی بلایایی مثل زلزله از پیش بصورت جد مد نظر داشته باشیم و از غفلت دست برداریم.
فراهم کردن نظم و امنیت، جلوگیری از غارت و بزهکاری، امداد رسانی، مسایل درمانی و نجات ... در زمان یک زلزله برای شهری مثل تهران که بر اساس علم موجود، رخداد آن حتمی است و با احتمال تبدیل شدن بدون شک آن به خطرات چند مولفه‌ای! شایسته است با مولتی مولفه‌ای شدن حوادث و بحران‌ها، مسئولین شهر‌ها و بخصوص تهران موضوع زلزله تهران را از همیشه جدی تر و بصورت مولتی مولفه‌ای در نظر بگیرند. بدون تعصب، باید عرض کنم در امر برنامه مقابله با زلزله در کشور و حفظ جان و مال مردم بی بدیل مان و دارایی‌های ملی کشور عزیزمان تا به امروز بیشتر بازی و زیاد غفلت شده است.
زلزله بزرگ تهران بدون هیچ تردیدی رخ خواهد داد، و بزرگترین تلفات انسانی و تخریب شهری در تاریخ رخ خواهد داد (۳۰ سال است من این جمله را تکرار می‌کنم و هر روز به آن نزدیکتر می‌شویم) من با زبان الکن خود عامیانه عرض کردم، شما حکیمانه برداشت بفرمایید.
*استاد نمونه کشور در مهندسی سازه،زلزله و مدیریت بحران،بنیانگذار مقاوم‌سازی و مدیریت بحران در ایران