وزیر زن برای آموزش و پرورش

در روزهای گذشته، خبرهایی منتشر شده که گویا قرار است دو سه نفر از کسانی که برای پست وزارت در دولت دوازدهم به مجلس معرفی می شوند زن باشند. یکی از وزراتخانه هایی هم که از آن نام برده می شود آموزش و پرورش است. 
شماری از فرهنگیان و کنشگران رسانه ای و مدنی نیز، در فضای مجازی، پویش[کمپین] استقبال از این تصمیم را راه اندازی کرده اند. با نگاهی به نزدیک به چهل سال مدیریت مردان بر وزارتخانه آموزش و پرورش – از انقلاب تاکنون- و به ویژه وضعیت نابسامان آن، روشن می شود که بهبود امر آموزش در ایران، لزوما از رهگذر مرد بودن وزیر نمی گذرد و اصولا این کار از سطح توانایی های یک وزیر فراتر است و برای بهسازی آن نیازمند به یک تصمیم هماهنگ و جدی میان همه بخش های حکومت؛ به ویژه دولت و مجلس، هستیم. به سخن دیگر، وزیر آموزش و پرورش چه زن باشد و چه مرد، اگر می خواهد حتی موفقیتی نسبی به دست آورد باید دست کم از سوی هیات دولت، پشتیبانی شود. اما گزینش یک زن توانمند برای ریاست بر وزارت خانه آموزش و پرورش می تواند پیامدهای مثبتی داشته باشد. آموزش و پرورش نهادی بسیار گسترده است که نزدیک به 60 درصد از نیروهای آموزشی آن، زن هستند و نیمی از دانش آموزان آن نیز دختر. یک زن توانمند به عنوان وزیر، می تواند بر میزان خودباوری زنان و دختران کشور بیفزاید و برای آنان همچون یک نقش- مدل رفتار کند. آموزش و پرورش یک نهاد فرهنگ ساز است و می تواند و می باید در فرهنگ سازی پیشرو باشد. پرپیداست که یکی از نیرومندترین عامل های جلوگیری از زنان در مشارکت های سیاسی و به ویژه در به دست آوردن پست های بالای سیاسی، برخی اندیشه های نادرست سنتی و مشکلات فرهنگی است. یک وزیر زن توانمند برای آموزش و پرورش می تواند در برابر این فرهنگ و اندیشه های نادرست، یک مثال نقض به شمار آید و از آنجا که آموزش و پرورش، گسترده ترین وزارتخانه است تاثیر این نمونه عینی و میزان فرهنگ سازی آن بیش از هر نهاد دیگری هم می باشد. وزیر زن، هم بر دختران دانش آموز و خودباوری آنان می تواند نقش مثبت بگذارد و هم بر پسران دانش آموز- با سست کردن فرهنگ مردسالار چیره بر ذهنیت بسیاری از آنان. آموزش البته گستره ای که سخت با اخلاق و انسانیت و عدالت همبسته است. و می دانیم که آموزش و یادگیری اخلاق و انصاف، بیش از گفته و سخن با عمل انجام می پذیرد. انصاف، حکم می کند که پس از 40 سال که از انقلاب می گذرد- با حدود 60 درصد کارکنان آموزشی زن- دست کم یک وزیر این نهاد، از میان زنان باشد. بی گمان این کار به روح انصاف و برابری و عدالت نزدیک تر است و اثر فرهنگی و آموزشی خود را بر آموزش خواهد گذاشت.
اما یک نکته مهم در این میان این است که جامعه مدنی فرهنگیان و به ویژه زنان پیشرو جامعه و گستره آموزش، نباید بپندارند که گزینش یک زن برای ریاست بر وزارتخانه آموزش و پرورش، به خودی خود می تواند بر بهبود وضعیت آموزش و بهبود وضعیت حقوقی زنان جامعه، اثر بسیار بگذارد. این رخداد باید همراه با کنشگری آنان باشد. امکانات سیاست می تواند در بهبود وضعیت، یاری رسان باشد اما تنها سازه های پیشرفت و بهبود نیستند. پشتیبانی سنجشگرانه و کنشگرانه فرهنگیان و به ویژه زنان پیشرو، می تواند بر کامیابی این تجربه بیفزاید. فرهنگیان و جامعه مدنی آنان، همچنین با پشتیبانی از گزینش وزیر زن و با پشتیبانی سنشجگرانه و کنشگرانه از وزیر زن، می توانند به جامعه این پیام را بدهند که همه کنش های صنفی خود را در بهبود وضعیت معیشتی خویش خلاصه نمی کنند و به سیاست و فرهنگ جامعه نیز توجه دارند. در هدف پنجم سند 2030 می خوانیم : "تضمین مشارکت کامل و موثر زنان و در اختیار قرار دادن فرصت های برابر(با مردان) برای انتصاب به مسئولیت های بسیار بالا درهمه سطوح تصمیم گیری در حوزه های سیاسی، اقتصادی و همچنین در زندگی عمومی." گرچه درباره این سند برخی نگرانی ها به میان آمده است اما این بند سند بی گمان از مواردی است که باید مورد توجه بخش پیشرو جامعه فرهنگیان قرار گیرد و در راستای تحقق آن بکوشند.
*عضو کانون صنفی معلمان استان تهران