وضعیت بازارهای ارز، سکه و بورس در دوران تحریم کامل نفت

دولت ترامپ حساب ویژه‌ای روی ناآرام کردن بازارها در ایران باز کرده است. بازارهای ارز، سکه و بورس تاکنون چه واکنشی به تحریم کامل نفت ایران توسط آمریکا داشته‌اند و و وضعیت این بازارها در ماه‌های پیش رو چگونه خواهد بود؟
به گزارش مردم سالاری آنلاین، دولت ترامپ هر اقدام ضدایرانی خود را با تبلیغات رسانه‌ای فراوان توأم می‌کند تا با فضاسازی رسانه‌ای در اولین گام، بازارهای ارز و طلا در ایران ملتهب شوند. در واقع، کاخ سفید به دنبال آن است که نشان دهد در مقطع فعلی این دو بازار، شدیداً به فشارهای واشنگتن حساسیت دارند و این ترامپ و نئوکان‌های اطراف او هستند که سرنوشت نرخ‌ها را در این دو بازار تعیین می‌کنند. در روزهای اخیر، اما دو بازار ارز و طلا در ایران تقریباً با بی‌محلی از کنار عدم تمدید معافیت‌های تحریم نفت ایران گذشتند و انتظار واشنگتن خوشبختانه به واقعیت مبدل نشد.
وقتی مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، در روز دوشنبه هفته جاری اعلام کرد که آمریکا دیگر مجوزی برای واردات نفت ایران صادر نمی‌کند، قیمت سکه دلار در بازار آزاد افزایش یافت؛ با این حال، این افزایش قیمت جدی نبود و شکل یک جهش ناگهانی به خود نگرفت.
اقدام اخیر دولت ترامپ نتوانست باعث شود که سکه آستانه روانی ۵ میلیون تومانی و دلار آمریکا، آستانه روانی ۱۴ هزار تومانی را پشت سر بگذارد. در حال حاضر دلار آمریکا در بازار آزاد در کانال ۱۳ هزار و ۹۰۰ تومانی مبادله می‌شود. قیمت سکه بهار آزادی طرح جدید نیز (در حال حاضر، ساعت ۱۴ چهارم اردیبهشت) ۴ میلیون و ۸۶۵ هزار تومان است. قیمت‌ها نسبت به روز گذشته کاهش جزئی را تجربه می‌کند و این نشان‌دهنده آن است که اقدام اخیر دولت ترامپ نتوانسته باعث التهاب در دو بازار حساس ارز و سکه در ایران شود.
واکنش‌ها در بازار بورس نیز برخلاف انتظارات دولت ترامپ رقم خورد؛ روز گذشته (سه‌شنبه سوم اردیبهشت) شاخص کل بورس تهران ۱۴۶۵ واحد افت کرد و از ۲۰۴ هزار و ۳۲۲ واحد به ۲۰۲ هزار و ۸۵۷ واحد رسید. علی‌رغم کاهش شاخص کل بورس در روز گذشته، فشار فروش سهام چندان بالا نبود و ما بیشتر با اصلاح بازار بورس روبرو بودیم تا سقوط آن. امروز (چهارشنبه چهارم اردیبهشت) نیز شاخص کل بورس ۹۱۹ واحد افزایش یافت و به ۲۰۳ هزار و ۷۷۷ واحد رسید تا بخش قابل توجهی از نگرانی‌ها نسبت به تأثیرپذیری سرمایه‌گذاران بورس از اقدامات دولت آمریکا رفع شود.
در واقع، در سال جاری بازار بورس پربازده‌ترین بازار در میان بازارهای رقیب محسوب می‌شود و این بازار همچنان شاهد ورود حجم قابل توجهی از نقدینگی است. در بازار طلا و ارز، دیگر شاهد صف طویل خریداران مشتاق نیستیم و این باعث شده تا تقاضا در این دو بازار کاهش یابد. برخلاف دو بازار ارز و سکه، حتی در روزهای اصلاح بازار بورس نیز شاهد تقاضای خرید قابل توجه سهام بوده‌ایم. به‌نظر می‌رسد نقدینگی‌های خرد به‌طور هوشمند در حال مهاجرت به بازار سرمایه هستند؛ چرا که این انتظار به‌وجود آمده است که در ماه‌های پیش‌رو بازار بورس با رشد روبرو باشد.
رشد بازار بورس در هفته‌های اخیر به هیچ‌وجه از جنس رشد و رونق اقتصادی نیست؛ در واقع بازار بورس در حال به‌روزرسانیِ تورمیِ قیمت سهام شرکت‌ها است و این بازار در حال جبران عقب‌ماندگی قیمتیِ خود نسبت به بازارهای رقیب است. قیمت سهام شرکت‌ها در یک سال اخیر به اندازه تورم ایجادشده در بازارهای ارز و سکه، رشد نکرده است و این امر باعث شده تا نقدینگی‌های سرگردان، این‌بار بازار سرمایه را به‌عنوان هدف کوچ موقتی خود انتخاب کنند.
با توجه به افزایش قابل توجه نرخ ارز و سکه در سال ۹۷، انتظار می‌رود که در ماه‌های آینده نیز با جهش جدی نرخ ارز و سکه روبرو نباشیم. احتمالاً دلار آمریکا در چند ماه پیش رو در کانال ۱۳ و ۱۴ هزار تومانی تومانی در نوسان باشد و قیمت سکه نیز بین ۴ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان تا ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان، نوسان کند. این نوسان جزئی در بازار ارز و طلا، احتمالاً بخش بزرگ‌تری از سرمایه‌گذاران را مجاب خواهد کرد تا سرمایه‌های خود را به سمت بورس هدایت کنند. با این حال، اگر پارامترهای بنیادی اقتصادی در ماه‌های بعد تغییر کند و درآمد ارزی کشور، کاهش قابل توجه داشته باشد، بعید نیست که باز هم در آینده شاهد جهش نرخ ارز باشیم.
 
نگاه بانک مرکزی به نرخ ارز
عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی، بعد از لغو معافیت‌های تحریم نفت ایران در پستی اینستاگرامی گفت که برهم خوردن بازار ارز توهم بود.
همتی در یادداشت کوتاه اینستاگرامی خود نوشت: «توهم بر هم خوردن بازار ارز و ملتهب شدن آن که مدام از آن صحبت می‌شد با مدیریت بانک مرکزی و اشراف آن بر بازار ارز برای چندمین بار رفع گردید. صادرات غیرنفتی باید بیش از گذشته تشویق شود. بانک مرکزی سیاست‌های ارزی خود را در راستای تشویق بیشتر صادرکنندگان به برگرداندن ارز خود به چرخه اقتصاد تدوین خواهد کرد. همانگونه که قبلاً تاکید کردم امسال برای کشور سالی سرنوشت ساز است لذا بایستی سیاست‌های اقتصادی و نحوه اداره کشور بر اساس اداره مطلوب این جنگ اقتصادی و کاهش فشار به مردم طراحی و به اجرا درآید. بایستی همه دولت را در نیل به موفقیت یاری کنند».
رئیس کل بانک مرکزی به تلاش دولت آمریکا برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران نیز اشاره کرد و گفت: «صفر کردن صادرات نفت ایران توهم است، ولی هر مقدار کاهش در صادرات نفت و معادل ریالی درآمد دولت باید به فوریت از طریق کاهش هزینه‌ها و یا جبران آن از طریق سایر درآمدها و یارانه‌های پنهان جبران شود». مشخص نیست که آیا رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به جبران کاهش احتمالی درآمدهای دولت از طریق حذف یارانه‌های پنهان به‌صورت تلویحی به موضوع افزایش احتمالی قیمت سوخت در ماه‌های آینده اشاره دارد یا خیر؟