ایران‌پلاست؛ نمایشگاه یک صنعتِ ضدتحریم

سیزدهمین نمایشگاه ایران‌پلاست امروز در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران آغاز به کار کرد. این رویداد مهم، عرصه نمایش یکی از مزیت‌های اقتصاد ایران است که هم می‌تواند رشد اقتصادی و اشتغالزایی قابل توجهی به همراه داشته باشد و هم در مقابل تحریم‌ها، «بازدارندگی اقتصادی» ایجاد کند. ذخایر عظیم گازی ایران اگر به‌صورت تنگاتنگ با صنعت پتروشیمی، پلیمر و پلاستیک گره بخورد، یک جهش بزرگ اقتصادی برای کشور رقم خواهد خورد. چرا صنعت پتروشیمی و صنایع تکمیلی آن برای ایران اهمیت حیاتی دارند؟ ایران‌پلاست، واجد کدام ظرفیت‌ها است؟
به گزارش مردم سالاری آنلاین، سیزدهمین نمایشگاه بین‌المللی ایران‌پلاست، امروز (یکشنبه ۳۱ خرداد) توسط بیژن زنگنه، وزیر نفت، رضا رحمانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت و جمعی از مدیران صنعت پتروشیمی گشایش یافت. در ایران‌پلاستِ امسال، ۵۷۰ شرکت داخلی و ۳۵ شرکت خارجی و همچنین ۱۲ هیأت از ۱۰ کشور خارجی حضور دارند.
ایران‌پلاستِ سیزدهم در اوج تحریم‌ها و چیزی که دولت ترامپ آن را «کارزار فشار حداکثری» می‌خواند، برگزار می‌شود. این دوره از نمایشگاه ایران‌پلاست، نمایش بخشی از قدرت اقتصادی ایران است که علی‌رغم این‌که در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار گرفت، اما تحریم‌ها بر آن کمترین اثر را گذاشتند. از صادرات غیرنفتی کشور، بیشترین میزان مربوط به صنعت پتروشیمی است و ارزش صادرات محصولات پتروشیمی ایران در حال حاضر چیزی در حدود ۱۲ میلیارد دلار در سال است. بیژن زنگنه، وزیر نفت، امروز در مراسم افتتاح ایران‌پلاست گفت که «پتروشیمی، خط مقدم جنگ اقتصادی است و بالاترین نقش را در بازگرداندن ارز در چرخه اقتصادی کشور داشته است؛ عمده ارز پتروشیمی‌ها نیز به سامانه نیما داده شده و مابقی صرف اجرای طرح‌های نیمه تمام شده است».
در واقع، با توجه به تعدد محصولات پتروشیمی تولیدشده توسط ایران و تنوع مشتریان، صنعت پتروشیمی غیرقابل تحریم است و توسعه این صنعت، به معنای توسعه صنعتی است که می‌تواند به‌معنای واقعی کلمه بازدارندگی اقتصادی برای کشور ایجاد کند. از این حیث، توسعه پتروشیمی از طریق تقویتِ بازدارندگی اقتصادی، به‌عنوان یک مؤلفه در امنیت ملی کشور، ایفای نقش می‌کند.
از این گذشته، توسعه پتروشیمی کمک می‌کند تا رشد اقتصادی در کشور افزایش یافته و این رشد با اشتغالزایی پایدار تلفیق شود. بر اساس گزارش‌های شرکت بریتیش پترولیوم، ایران، پس از روسیه، دارنده بزرگ‌ترین ذخایر گازی در دنیا است و بیش از ۱۷ درصد ذخایر گازی دنیا در ایران واقع شده است. این ذخایر گازی عظیم پشتوانه‌ای است تا خوراک گازی در پتروشیمی‌ها به محصولات پتروشیمی (نظیر پلی‌اتیلن، پلی‌پروپیلن و پلی استایرن) و سپس در صنایع تکمیلی به پلاستیک‌های مصرفی و پلاستیک‌های پیشرفته که در صنایعی نظیر خودروسازی کاربرد دارند، تبدیل شود. تکمیل این زنجیره، از بخش بالادستی صنعت پتروشیمی تا بخش میان‌دستی و بالاخره پایین‌دستی، کمک خواهد کرد تا گاز طبیعی در کشور به محصولاتی که ارزش‌افزوده بسیار بالایی دارند، تبدیل شود.
ایران می‌تواند این ظرفیت طبیعی عظیم را با ظرفیت نیروی انسانی ماهر، تحصیل‌کرده و متخصص تلفیق کند و با بهره‌گیری از موقعیت جغرافیایی خود به یکی از بزرگ‌ترین قطب‌های صنعت پتروشیمی و پلاستیک در دنیا تبدیل شود. نمایشگاه ایران‌پلاست امسال، بخشی از این ظرفیت‌ها را به نمایش می‌گذارد؛ اما نکته مهم‌تر این است که این نمایشگاه همزمان می‌تواند منعکس‌کننده سیمایی از ایران آینده باشد. اگر از تمام این مؤلفه‌ها به خوبی استفاده شود، صنعت پتروشیمی و پلاستیک، در سال‌های ایران به سکوی پرش اقتصاد ایران، تبدیل خواهند شد.
تنها ۲۷ طرح پتروشیمی در ایران تا سال ۱۴۰۰ به بهره‌برداری خواهد رسید. برنامه ایران این است که تا سال ۱۴۰۴ شمسی، ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی ۱۳۰ میلیون تن برساند که ارزشی معادل ۳۷ میلیارد دلار در سال خواهد داشت. در کنار این، تقویت صنایع پایین‌دستی پتروشیمی و سیاست‌گذاری برای حمایت از این صنایع، کمک خواهد کرد تا محصولات با ارزش‌افزوده بیشتر در کشور ایجاد شود و مشاغلی پایدار و با دستمزدهای خوب، برای عده‌ای از جوانان تحصیل‌کرده ایجاد شود. به نظر می‌رسد، در این مقطع، صنایع تکمیلی پتروشیمی به حمایت‌های بیشتری نیاز داشته باشند تا شاهد شکل‌گیری یک توسعه متوازن و همه‌جانبه در صنعت پتروشیمی کشور باشیم.
 
تاریخچه ایران‌پلاست و اهمیت آن
نخستین دوره ایران پلاست در آذر ۱۳۸۱ و با حضور ۷۱ شرکت خارجی و ۲۲۳ شرکت داخلی برگزار شد. در آن سال‌ها با محوریت شرکت ملی صنایع پتروشیمی، صنعت پتروشیمی کشور رشد قابل توجهی را تجربه کرده بود و نیاز بود که یک نمایشگاه به‌طور اختصاصی در حوزه صنایع پایین‌دستی پتروشیمی برگزار شود.
از سال ۱۳۸۱ تاکنون نمایشگاه ایران‌پلاست به‌صورت سالانه و در برخی مقاطع، هر دو سال یکبار، برگزار شده است. در سال‌هایی که زنجیر تحریم‌ها بر دست و پای اقتصاد ایران نبوده، نمایشگاه ایران‌پلاست با حضور پرتعداد شرکت‌های خارجی برگزار شده است. به‌عنوان مثال، در یازدهمین دوره نمایشگاه ایران‌پلاست در سال ۱۳۹۶، ۵۲۴ شرکت خارجی در این نمایشگاه حضور یافتند. در آن سال، آلمان با ۶۵ شرکت، ایتالیا با ۴۹ شرکت، اتریش با ۱۹ شرکت و فرانسه با ۱۵ شرکت بالاترین مشارکت را در بین کشورهای اروپایی در ایران‌پلاستِ یازدهم داشتند.
در ایران‌پلاستِ سیزدهم، تکیه بیشتر بر ظرفیت‌هایی است که صنعت پتروشیمی و پلیمر برای اقتصاد ایران ایجاد می‌کند و البته همزمان بر همکاری با همسایگان ایران نیز تأکید شده است. امسال، هیأت‌هایی از کشورهایی نظیر عراق، افغانستان، ترکیه، آذربایجان، پاکستان، ویتنام، ارمنستان و هند از نمایشگاه ایران‌پلاست بازدید می‌کنند. همکاری اقتصادی در بخش پتروشیمی با این کشورها در شرایط سخت تحریم می‌تواند برای ایران، نتایج مثبتی به همراه داشته باشد.
علاوه بر این، کنفرانس اکوپلاس امسال همزمان با روز پایانی سیزدهمین نمایشگاه بین‌المللی ایران‌پلاست (سوم مهرماه) در حالی برگزار می‌شود که از وزیران نفت و انرژی ۱۱ کشور از کشورهای آسیای میانه و کشورهای همسایه برای بازدید از نمایشگاه و همچنین حضور در این کنفرانس به منظور افزایش همکاری‌ها و معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی ایران دعوت شده است.
در کل، ایران عزم خود را جزم کرده است تا جایگاه خود را در صنعت پتروشیمی دنیا تقویت کند. صنعت پتروشیمی و پلاستیک، یکی از کانون‌های رشد در اقتصاد دنیا در سالیان آتی خواهد بود و ایران‌پلاست فرصتی است تا ظرفیت‌های ایران در این حوزه را به نمایش بگذارد. تقاضا برای پلاستیک در سال‌های آتی حداقل ۱.۵ تا ۲ برابر رشد اقتصاد جهان، رشد خواهد داشت. خودروهای برقی که پیش‌بینی می‌شود به سرعت مصرف گازوئیل و بنزین را کاهش دهند، مصرف محصولات تولیدی در صنعت پتروشیمی را افزایش خواهند داد و این امر صنعت پلیمر و پلاستیک را به یکی از صنایع مهم در اقتصاد جهان تبدیل کرده است. از این حیث، نمایشگاه ایران‌پلاست، یکی از مهم‌ترین نمایشگاه‌های بین‌المللی است که در کشور برگزار می‌شود.         

گفت‌وگو با مصطفی کواکبیان، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، در مورد اهمیت صنعت پتروشیمی و نمایشگاه ایران‌پلاست را از اینجا بخوانید: تسهیل سرمایه گذاری خارجی با دیپلماسی انرژی