راز رکوردشکنی‌های پیاپی بورس تهران چیست؟

ویروس کرونا همزمان با سرایت از چین به برخی دیگر از کشورها، باعث ریزش بازار بورس در اکثر نقاط دنیا و همچنین کاهش قیمت نفت، فلزات و بسیاری دیگر از کالاها شد. برای ایران اما وضعیت فرق می‌کند؛ گرچه زمستان است اما مثل این‌که برای بورس تهران، بهاری بهتر از این وجود ندارد: شاخص کل بورس تهران از ابتدای بهمن ماه تاکنون دائم در حال افزایش بوده و در روز سه‌شنبه هشتم بهمن، این شاخص قله تاریخی بی‌سابقه ۴۲۷ هزار واحدی را فتح کرد. راز جهش خیره‌کننده بورس تهران چیست؟ چرا بازار سهام، این روزها حتی به‌طور موقت نیز وارد فازِ اصلاحی نشد؟
به گزارش مردم سالاری آنلاین، شاخص کل بورس تهران امروز (سه‌شنبه ۸ بهمن) ۶۴۷۱ واحد رشد کرد و به ارتفاع ۴۲۷ هزار و ۱۳۹ واحد رسید. این بالاترین، ارتفاعی است که تاکنون شاخص کل بورس وارد آن شده است؛ البته اگر اوضاع به همین روال باشد، خیلی زود بازار بورس تهران رکوردهای جدیدی ثبت خواهد کرد.
اگر رشد شاخص کل بورس تهران را ملاک قرار دهیم، بازدهی بورس تهران از ابتدای سال جاری تاکنون، ۱۳۹ درصد بوده است. این میزان از بازدهی یک عدد رویایی محسوب می‌شود.
بی‌گمان راز جهش بی‌سابقه بورس تهران را باید در قدرت نقدینگی سرگردانی جُست که این بار بازار بورس را برای مانور خود انتخاب کرده است. ارزش کل معاملات بورس و فرابورس امروز بیش از ۵۶۰۰ میلیارد تومان بوده است. ارزش معاملات خرد بورس در روزهای اخیر حتی نسبت به یک ماه پیش نیز رشد چشمگیری داشته است.
در واقع، آنچنان نقدینگی عظیمی در حال سرازیر شدن به سمت بازار بورس است که حتی در شرایط نامساعد بازارهای جهانی (به دلیل سرایت ویروس مرموز کرونا) هم به بازار اجازه اصلاح نمی‌دهد. به جرأت می‌توان در بازار بورس تهران در روزهای اخیر هر میزانی از عرضه سهام، خریدار پرقدرت داشته است. زور خریداران بر فروشندگان سهام چربیده و این عامل باعث شده است تا بازار بورس تهران به‌طور پیوسته از ابتدای بهمن صعودی باشد.
شکی نیست که در بسیاری از نمادهای بورسی، قیمت فراتر از معیارهای ارزندگی ذاتیِ سهام، بالا رفته است. اما حتی در این نمادها نیز نقدینگی اجازه اصلاح جدی و عمیق نمی‌دهد. یک معیار برای سنجش تب و تابِ سرمایه‌گذاری در بورس، تعداد شرکت‌کنندگان در عرضه‌های اولیه است. روز سه‌شنبه هشتم بهمن، عرضه اولیه نماد «فروی» برگزار شد و حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار کد بورسی در این عرضه اولیه شرکت کردند. این یک رکورد جدید در تاریخ بازار سهام در ایران محسوب می‌شود. برای مقایسه کافی است بدانید که  در پاییز سال گذشته، تعداد افرادی که اقدام به خرید سهام شرکت‌ها در عرضه اولیه می‌کردند، چیزی در حدود ۲۰۰ هزار نفر بود!
 
مسیر پیش روی بورس تهران
با این میزان نقدینگی که به سمت بازار بورس تهران سرازیر شده است و اعداد بالاتر از پنج هزار میلیارد تومان را برای ارزش کل معاملات روزانه بورس و فرابورس، به نُرم تبدیل کرده است، ثبت رکوردهای جدید برای شاخص کل بورس اصلاً عجیب نیست.
بازار بورس تهران به‌طور سنتی به ریزش شدید قیمت کالاها در بازارهای جهانی واکنش نشان می‌داد. اما پس از تهدید جهانی ویروس کرونا، شاهد چنین واکنشی نبودیم و بورس تهران، راه خود را به کلی از بورس‌های شناخته‌شده دنیا جدا کرد. این رویداد جدید را فقط با قدرت پول در بازار بورس تهران می‌توان توضیح داد.
اگر کمی طولانی‌مدت‌تر به روند حرکتی بورس تهران نگاه کنیم، پی می‌بریم که اگرچه شتابِ رشد بورس تهران عجیب و خیره‌کننده است، اما رشد کلی آن به هیچ‌وجه عجیب نیست و منطق اقتصادی دارد. بورس در حال به‌روزرسانی تورمیِ ارزش بازار شرکت‌ها است. تورم شکل گرفته در نتیجه جهش نرخ ارز، قیمت هر چیز از تجیهزات گرفته تا زمین شرکت‌ها را به شدت افزایش داده و با یک فاز تأخیر، این تورم در حال منعکس شدن در تابلوی معاملات بورس است. محرک رشد اخیر بورس، صرفاً میزان سودآوری شرکت‌های بورسی نیست، بلکه این ارزشِ بازارِ شرکت‌ها است که در حال نزدیک شدن به ارزش جایگزینی آن‌ها است.
سال‌ها است که حجم بالایی از نقدینگی (بیش از ۲۰۰۰ هزار میلیارد تومان) در کشور تولید شده است؛ نقدینگیِ سرگردانِ موجود در این حجم بالای نقدینگی، به سمت هر بازاری که سرازیر شود، قیمت‌های آن را به شدت متحول می‌کند. در حال حاضر، بازار بورس به جولانگاه بخشی از این نقدینگی سرگردان تبدیل شده است و تا زمانی که این نقدینگی سرگردان از بازار بورس روی برنگردانده، همچنان روند این بازار صعودی خواهد بود و اصلاح‌های احتمالی نیز مقطعی و کوتاه‌مدت خواهد بود.    

گزارش:فاطمه کواکبیان