آسیب‌های کرونا به اقتصاد ایران

ویروس کرونا که در میانه شدیدترین تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران، دامن‌گیر کشور شده، علاوه بر تهدید سلامت جامعه، تبعات اقتصادی نیز داشته است. علی ربیعی، سخنگوی دولت، امروز گفته است که بسته شدن مرزهای ما با همسایگان‌مان، به دلیل خطر شیوع کرونا، برای اقتصاد کشور «زیان‌بار» بوده است. اعمال محدودیت از طرف کشورهای همسایه برای واردات کالاها از ایران، تنها یکی از تبعات اقتصادی شیوع ویروس کرونا در کشور است. این ویروس، تبعات اقتصادی بیشتری به همراه داشته که مردم‌سالاری آنلاین، در این گزارش آن‌ها را بررسی می‌کند.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، یکی از تبعات غیرقابل‌انکار شیوع ویروس کرونا در ایران، التهابات جاری در بازار ارز و طلا است. همزمانی شیوع ویروس کرونا در ایران با ورود مجدد به لیست سیاه FATF باعث شد تا این التهابات، عمیق‌تر و طولانی‌تر نیز شود. در حال حاضر (دوشنبه دوازدهم اسفند)، هر دلار آمریکا در معاملات نقدی بازار آزاد، در کانال ۱۵ هزار و ۷۰۰ تومانی معامله می‌شود و قیمت سکه بهار آزادی نیز شش میلیون تومان است.
بعد از شدت گرفتن تحریم‌های خصمانه دولت آمریکا علیه ایران، یکی از مبادی ورود ارز به کشور، افزایش تجارت با کشورهای همسایه، خصوصاً عراق، افغانستان و ترکیه بوده است. شیوع کرونا در ایران باعث شد تا تعدادی از همسایگان ایران، محدودیت‌هایی برای ورود مسافر و محموله‌های صادراتی از ایران ایجاد کنند. علی‌رغم رایزنی‌های صورت‌گرفته هنوز این محدودیت‌ها به‌کلی برطرف نشده و یکی از تبعات این محدودیت‌ها، اخلال در روند ورود ارز حاصل از صادرات غیرنفتی به کشور و افزایش قیمت ارز بوده است. در کنار این، تبعات روانی شیوع کرونا نیز در افزایش نرخ ارز بی‌تأثیر نبوده است.
به گفته روح‌الله لطیفی، سخنگوی گمرک ایران،  ترکیه یک قرنطینه صحرایی در آن سوی مرز بازرگان راه انداخته است که می‌تواند حدود ۱۰۰ نفر را پذیرش کند. تاکنون تمام راننده‌هایی که از ایران به ترکیه رفته‌اند، در این بیمارستان صحرایی قرنطینه شده‌اند، و به دلیل زمان دو هفته‌ای قرنطینه، ورود کالا از ایران به ترکیه کند شده است. به همین شکل، در مرز سومار در استان کرمانشاه، ۱۵۰۰ کامیون متوقف شده و گمرک این مرز تنها ظرفیت تخلیه و بارگیری ۱۰۰ تا ۱۵۰ کامیون را دارد. این بدان معناست که این ۱۵۰۰ کامیون حدود دو هفته در مرز معطل خواهند ماند و گمرک ایران از بازرگانان خواسته که محموله‌های خود را به مرز سومار نفرستند. مسئولان عراقی برای تخلیه و بارگیری کالا در مرز سومار شرط گذاشته‌اند و گفته‌اند که بارگیری باید در گمرک عراق صورت گیرد. این امر روند صادرات به عراق را کند کرده است.
علی ربیعی، سخنگوی دولت، امروز در مورد تأثیر شیوع کرونا بر مبادلات تجاری ایران گفته است: «بسته شدن مرزهای ما با همسایگان‌مان برای اقتصاد کشور زیان‌بار بوده، اما یکی از اولین تصمیمات ستاد مبارزه با کرونا، فعال شدن همزمان وزارت امور خارجه و وزارت بهداشت برای این موضوع بود که در همین راستا هیئت‌هایی از ایران با عراق، ترکیه، امارات و افغانستان مذاکراتی انجام دادند. هم‌اکنون گمرکات عراق باز شده است و بر اساس یک پروتکل به تفاهم رسیده‌ایم. در این زمینه ایزولاسیون کالاها و رعایت تمام مسائل بهداشتی برای آسوده خاطر بودن مصرف‌کنندگان انجام می‌شود».
در واقع، شیوع کرونا هزینه‌های بازرگانان ایرانی که با کشورهای همسایه کار می‌کنند را افزایش داده و بر قیمت ارز در داخل کشور نیز تأثیر گذاشته است. اگر محدودیت‌های تجاری ایجادشده توسط کشورهای همسایه زودتر برطرف شود، از التهاب در بازار ارز نیز کاسته خواهد شد.
 
تأثیرات اقتصادی فراگیر شیوع کرونا
اما شیوع کرونا، در کنار التهابات ارزی، تأثیرات اقتصادی فراگیری داشته است. برخی از کسب‌وکارها، نظیر سالن‌های سینما، کنسرت، تئاتر و حتی هتل‌ها در برخی استان‌های کشور، به کلی تعطیل شده‌اند. تعطیلی این کسب‌وکارها، ضرر بسیاری برای صاحبان آن‌ها به همراه داشته است.
برخی از کسب‌وکارها، نظیر رستوران‌ها، آژانس‌ها، کافی‌شاپ‌ها، آب‌میوه‌فروشی‌ها و غیره نیز بعد از شیوع کرونا، وضع‌شان کساد شده است. مشتریان این کسب‌وکارها به شدت کاهش یافته و آن‌ها بخش بزرگی از فروش‌شان را از دست داده‌اند. صنعت گردشگری کشور نیز به سبب شیوع کرونا آسیب بسیاری دیده است. رئیس اتحادیه هتل‌ها و هتل آپارتمان‌ها گفته است به خاطر کرونا، ۹۸ درصد فعالیت صنف هتل‌داران کاهش یافته و تقریبا همه هتل‌ها به حالت تعطیل در آمده است.
شیوع کرونا مصرف اقلام بهداشتی را به شدت افزایش داده اما درست در فصل خرید عید، کاسبی بسیاری از اصناف نظیر فروشندگان لباس را کساد کرده است.
هنوز برآورد دقیقی در این مورد که کرونا چه میزان به اقتصاد کشور ضربه زده است، صورت نگرفته است. چیزی که قطعی است این است که اگر بحران کرونا طولانی شود، خسارت‌های ناشی از آن نیز به‌صورت تصاعدی افزایش خواهد یافت و حتی برخی از کسب‌وکارهای خُرد را به تعطیلی خواهد کشاند. تنها در ۲۴ ساعت منتهی به ظهر روز دوشنبه ۱۲ اسفند، تعداد مبتلایان به کرونا در کشور، ۵۳ درصد افزایش یافته و به ۱۵۰۱ نفر رسیده است. باید امیدوار بود که بعد از سپری شدن این هفته که گفته شده پیک شیوع ویروس کرونا در ایران است، شیوع این ویروس در کشور فروکش کند و روند نزولی به خود بگیرد تا تبعات اقتصادی آن، بیش از این به کشور و مردم لطمه نزند.