مترو روی ریل فرسودگی 

متروی تهران – کرج، ۲۳ سال پس از افتتاح، روز چهارشنبه شاهد جدی ترین حادثه خود بود؛ برخورد دو قطار با یکدیگر! در این حادثه دو قطار مترو تهران‌ -کرج ساعت ۷ و ۸ دقیقه صبح در ایستگاه چیتگر با هم برخورد کردند.

پس از حادثه تعدادی از درها تخریب شد و مسافران قادر به خروج نبودند که آتش نشانان وارد عملیات شده و موفق شدند ۱۸ نفر از مسافران را به بیرون منتقل کنند. سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران گفت: برخورد این دو قطار مترو منجر به شعله وری و اتش سوزی نشد و آتش نشانان پس از خارج کردن مسافران و انتقال آنان به محل امن به این عملیات پایان دادند.
سخنگوی اورژانس هم تعداد مصدومان حادثه برخورد دو قطار را ۲۲ نفر اعلام کرد و گفت که این حادثه تلفات جانی نداشته است. حال یک نفر وخیم گزارش شد و نیمی از مصدومان به صورت سرپایی مداوا شدند. 
آزادی قائم مقام عملیات شرکت بهره‌برداری مترو تهران با تشریح جزییات حادثه گفت: اتفاقی که در ایستگاه چیتگر رخ داده است برخورد قطار تندرو با قطار کندرو بوده است که قطار کندرو در مسیر قطار تندرو آمده است. آزادی اضافه کرد: قطار کندرو در همه ایستگاه‌ها توقف می‌کنند اما قطار تندرو تنها در سه ایستگاه توقف دارد و سریع عبور می‌کند که در حادثه صبح امروز در مسیر تندرو، قطار کندرو وارد شده و از بغل برخورد می‌کنند.
مطهر محمدخانی رئیس مرکز ارتباطات شهرداری تهران نیز در حساب توییتر خود نوشت: "حادثه آن طور که دقایق ابتدایی خبر در برخی شبکه‌های اجتماعی منتشر شد به صورت شاخ به شاخ نبوده بلکه دو قطار از بغل با یکدیگر برخورد داشتند." 
حادثه موجب توقف حرکت قطارهای مترو شد و به همین دلیل روابط عمومی شرکت بهره برداری مترو در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: "به علت حادثه پیش آمده در خط ۵، خدمات رسانی مترو بین ایستگاه گلشهر و ایستگاه وردآورد در هر دو مسیر در حال انجام است و در محدوده وردآورد تا تهران (صادقیه) در هر دو مسیر رفت و برگشت حرکت قطار انجام نمی‌شود. تا پایان عملیات جمع آوری سانحه و بازگشت سرویس دهی خط ۵ متروی تهران به حالت عادی، هماهنگی های لازم با شرکت واحد اتوبوسرانی انجام شده تا نسبت به جابجایی شهروندان و مسافران در این مسیر اقدام کنند و در حال حاضر اتوبوس های این شرکت در طول مسیر در حالت خدمت رسانی می باشند."
در زمان بروز حادثه هم مشکلاتی در جابجایی مسافران مانده در محل ایجاد شد. خبرگزاری رکنا گزارش داد: مدیران شهری تهران و کرج از ارسال 70 دستگاه اتوبوس و 100 دستگاه ون برای جابه‌جایی مسافران تهران و کرج خبر داده بودند که از میان 100 دستگاه ون ارسالی به محل حادثه، 50 دستگاه ون از سمت تهران و 50 دستگاه ون از سمت کرج به محل حادثه مترو تهران کرج اعزام شده اند. در این میان اما اطلاعات ارسالی از شهروندان به رکنا از این حکایت دارد که ون های ارسالی از تهران، به صورت رایگان اقدام به جابه‌جایی مسافران می کنند، اما ون های ارسالی از کرج از مسافران پول می گیرند. این در حالی است که به گفته مسئولان مدیریت شهری، قرار بود جابه‌جایی مسافران بین تهران و کرج به صورت رایگان انجام شود، اما ظاهرا ون های اعزامی از سمت کرج تا 5 هزار تومان از مسافران پول می گیرند.

مسئولان شهری چه گفتند؟ 
شهردار تهران در حاشیه بازدید خود از محل حادثه گفت: ناوگان مترو در بخش تجهیزات دچار کمبودهایی است که باید در راستای تقویت حمل و نقل ریلی اقداماتی انجام شود. علیرضا زاکانی گفت: علت اصلی این حادثه در کمیسیون سوانح بررسی و اعلام خواهد شد اما آنچه که مشخص است این است که ناوگان مترو در بخش تجهیزاتی دچار کمبودهایی است و باید در این زمینه اقدامات جدی صورت بگیرد.

همچنین مدیرعامل شرکت بهره برداری مترو تهران و حومه ضمن عذرخواهی از مسافران گفت: اورهال و یکپارچه سازی هر چه سریعتر مراکز فرمان در اولیت کاری این شرکت قرار دارد. مهدی شایسته اصل اظهار داشت: از همه شهروندان که دچار مصدومیت شدند و همچنین عزیزانی که با تأخیر در برنامه کاری خود مواجه شدند پوزش می‌طلبیم. وی ادامه داد: این اتفاق بیشتر از گذشته ضرورت بروزرسانی و اورهال سیستم‌های سیگنالینگ و یکپارچه‌سازی مراکز فرمان تمامی خطوط را اثبات کرد، انجام این موضوعات با قید اولویت در دستور کار شرکت بهره‌برداری مترو تهران و حومه قرار خواهد گرفت. شایسته اصل در ادامه با تأکید بر آنکه جبران نواقص و کوتاهی‌های گذشته نیازمند اقدامات جهادی است، تأکید کرد: از همکارانم می خواهم با تلاش و فعالیت جهادی و شبانه‌روزی، کم کاری های گذشتگان را جبران کرده تا دیگر شاهد حوادث این چنین نباشیم.

سید جعفر تشکری هاشمی رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران نیز در گفت‌وگو با ایلنا در پاسخ به سوالی درباره تکرار حوادث مترو تهران در ماه‌های گذشته و افزایش نگرانی از بروز چنین حوادثی گفت: وقتی اتفاقی رخ می‌دهد، حتما باید توسط کمیته تخصصی بررسی شود و عللی که باعث بروز این حادثه شده و همچنین عللی که مقدمه‌ای بر بروز این حادثه بودند، شناسایی شوند و دلایل کارشناسی احصا شود.  نمی‌شود چون حادثه‌ای داشتیم فکر کنیم حوادث الزما مثل هم هستند. باید بررسی‌های دقیق صورت گیرد. یا علت در حوزه فنی است و یا عامل انسانی علت بروز حادثه بوده است و در هر دو مورد دقیق باید بررسی شود. 

تشکری هاشمی تاکید کرد: چه عامل فنی و چه عامل انسانی علت بروز حادثه بوده باشد قابل گذشت نیست و  کمیسیون عمران و حمل و نقل با جدیت این مساله را به عنوان یک موضوع بسیار مهم پیگیری خواهد کرد و نتیجه را به مردم اطلاع خواهیم داد. 

رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در پاسخ به این سوال که فرسودگی مترو تجهیزات در بروز این حوادث چه میزان اثرگذار است، گفت: فرسودگی حتما در مترو تهران اتفاق افتاده، چرا که قطعات را به موقع تامین نکردند و همینطور تعمیرات به تاخیر افتاده است. اما اینکه آیا علت این حادثه فرسودگی بوده یا نه باید حتما بررسی دقیق شود. 

تشکری هاشمی تاکید کرد: اینکه فکر کنیم تامین قطعات یدکی و تجهیزات مترو تهران نیاز به بودجه دارد امر پیچیده‌ای نیست و دولت و شهرداری باید امکانات لازم را داشته باشند تا این سامانه بسیار گران قیمت برای مردم بسیار ایمن و ارزشمند باشد تا به این حال و روز نیفتد.

خط 5 مترو از آغاز تا امروز 
خط 5مترو نخستین خط متروی تهران بود که در اسفند سال 1377 افتتاح شد. خط پنج که خط برون‌شهری است به طول ۶۷٫۵ کیلومتر با ۱۳ ایستگاه از ایستگاه صادقیه واقع در ضلع جنوب غربی فلکه دوم صادقیه تا ایستگاه هشتگرد واقع در شهر جدید هشتگرد قرار دارد که بخش پایانی آن هنوز راه اندازی نشده است. در واقع محدوده عملکردی پروژه شامل 90 کیلومتر خط راه‌آهن (45 کیلومتر دو خطه)، 11 ایستگاه، 70 سوزن و خطوط فرعی پایانه‌های صادقیه و مهرشهر است. 
قدیمی بودن این خط نسبت به خطوط دیگر مترو موجب شد فاز اول بهسازی خط ۵، از دی ماه ۱۳۹۵ در دستور کار قرار گیرد و در مجموع دو فاز عملیات بهسازی که حدود سه سال به طول انجامید، اقدامات زیر ساختی و فنی بسیاری از جمله تعویض ریل، تعویض تراورس بتنی، تعویض ادوات، تامین و نصب عایق شیمیایی، جمع آوری بالاست آلوده مجاور خط، عایق بندی سقف گالری اتمسفر و گلشهر و ... انجام گرفت. در مهرماه سال 98 هم عملیات جمع آوری خط قدیم، نصب سوزن، بالاست ریزی و رلواژ انجام شد و خط 5 مترو با تراورس بتنی بهسازی شد تا امکان افزایش سرعت قطارها از 80 تا 120 کیلومتر در ساعت فراهم شد.
هنوز مشخص نیست آیا نوسازی های دیگری هم باید در خط پنج مترو انجام می گرفت یا خیر و اصلا دلیل حادثه روز چهارشنبه خط پنج مترو چیست. اما آنچه مشخص است این است که ازدحام بالا در واگن ها و حجم بالای تردد از طریق مترو، متناسب با اقدامات انجام شده برای نگهداری خطوط و واگن ها نیست و نخستین حادثه جدی خط پنج مترو که قدیمی ترین خط مترو است ممکن است در خطوط دیگر مترو نیز تکرار شود.
گزارش: سعید تهرانی