تبدیل نمایندگان به ماشین امضا

بر اساس دستور کار منتشر شده مجلس شورای اسلامی قرار است این هفته دو فوریت طرحی به رای نمایندگان گذاشته شود که اگرچه ظاهرا موضوع چندان مهمی نیست اما صاحب نظران معتقدند اتفاقا نکته مهم و ویژه ای در آن وجود دارد که بی توجهی به آن می تواند رای نمایندگان مجلس را در بررسی و تغییر لایحه بودجه بی اثر کند و آنها را به ماشین امضای هر آنچه در «کمیسیون تلفیق» مورد تائید قرار گرفته تبدیل کند.
طی دو هفته ای که از ارائه لایحه بودجه از سوی دولت به مجلس می گذرد، افراد مختلفی اعم از نمایندگان مستقل مجلس، کارشناسان و صاحب نظران اقتصادی نسبت به عواقب نامطلوب تصمیمات دولت درباره بودجه هشدار داده اند؛ موضوعاتی از قبیل افزایش 10 درصدی حقوق کارمندان، افزایش بی رویه مالیات، حذف ارز تدریجی، میزان یارانه نقدی، افزایش عجیب و بیش از اندازه بودجه نهادهای خاص و ... موضوعاتی بوده کهدر طی این مدت مورد انتقاد قرار گرفته و حتی بعضی نمایندگان عنوان کرده اند که به این موارد رای نخواهند داد؛ اما در مقابل به نظر می رسد عده ای سعی دارند با تغییر ماده 182 قانون آیین نامه داخلی مجلس، آن هم با طرحی دوفوریتی نمایندگان را در این باره خلع سلاح کنند و بودجه را بر اساس توافقی که بخشی از مجلس با دولت کرده، بدون دخالت همه نمایندگان به تصویب برسانند!
بر اساس گزارش کمیسیون آیین نامه داخلی مجلس، طرح اصلاح ماده 182 آیین نامه داخلی مجلس که به این کمیسیون ارجاع شده بود، باحضور برخی از طراحان، نمایندگان و کارشناسان مورد بحث و بررسی قرار گرفته و در جلسه چهارشنبه 24 آذرماه به تصویب رسیده است، و بر اساس دستور کار منتشر شده احتمالا یکشنبه در دستور کار مجلس قرار می گیرد.  نکته مهم در خصوص این طرح این است که در ماده 182 عبارت «لایحه بودجه به صورت دو شوری رسیدگی می شود» به جای قانون قبلی جایگزین شده است. این نکته باعث می شود که در صورت تصویب این طرح در صحن علنی مجلس و با توجه به دو فوریت آن ، بررسی بودجه 1401 دو شوری شود؛ به این ترتیب به استناد ماده 150 همین قانون، نمایندگان مجلس بعد از گزارش کمیسیون تلفیق نمی توانند پیشنهادی در خصوص این لایحه بدهند و هر چه کمیسیون تلفیق مصوب کند، صحن باید بدون چون و چرا رای بدهد!
ماده 150 آیین نامه داخلی مجلس تصریح کرده است: در شور دوم در باره اصل مواد مذاکره به عمل نمی‌آید مگر آنکه در گزارش کمیسیون مواد جدیدی اضافه شده باشد یا به تشخیص هیات‌ رئیسه در بعضی مواد تغییرات اساسی داده شده باشد. در این صورت مخالف و موافق از بین ثبت ‌نام ‌کنندگان در لوح یا دستگاه الکترونیک به قید قرعه تعیین می ‌شوند، که هر یک می ‌توانند به مدت پنج دقیقه صحبت کنند و در صورت لزوم سخنگوی کمیسیون و نماینده دولت نیز صحبت می‌کنند و آنگاه نسبت به ماده یا مواد مورد نظر رای‌ گیری می‌ شود.
با این وصف باید منتظر ماند و دید آیا جریانی که تا به حال سعی کرده بعضی اختیارات نمایندگان مجلس را از آنها بگیرد و متاسفانه در مواردی چون اصل هشتاد و پنجی کردن طرح محدود سازی اینترنت، موفق به این کار شده، این بار هم می تواند با رای نمایندگان، آنها را در زمان تصویب لایحه پرحاشیه بودجه 1401 تبدیل به ماشین امضای توافق دولت و کمیسیون تلفیق کند، یا نمایندگان می توانند از حق خود دفاع کنند و به این طرح که برای تصویب آسان و بدون حاشیه لایحه بودجه طراحی شده، رای نخواهند داد؟