اتمام پروژه‌های پالایشی، در انتظار تدبیر و در هاله‌ای از ابهام

 گروه اقتصادی: نخستین کشتی حامل نفت سنگین در روز سفر سیدابراهیم رئیسی به جزیره قشم، در اسکله نفتی حرا در قشم پهلو گرفت تا نشان دهد افتتاحیه پالایشگاه نفت سنگین قشم که رئیس جمهور و وزیر نفت در آن شرکت کرده بودند، افتتاحیه ای واقعی از یکی از پروژه های پالایشی بود که روند اتمام آن در چند ماه گذشته سرعت گرفت و در آخرین روز هفته گذشته با دریافت نفت خام از میدان نفتی سروش و نوروز به مرحله تولید رسید. با این حال، همزمان با پهلوگیری کشتی در قشم، روز شنبه مشاور جلیل سالاری، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی در توئیتی، برای تخریب دستاورد پالایشی کشور که در به ثمر رسیدن آن به عنوان متولی صنعت پالایش کشور هیچ نقشی نداشت، آغاز بهره‌برداری پالایشگاه قشم توسط رییس‌جمهور را نمایشی توصیف کرد و برخلاف اظهارات چند ماه قبل رییس خود آغاز بهره‌برداری از پالایشگاه آبادان را نیز قریب الوقوع ندانسته و آن را به سال ۱۴۰۲ حواله داد؛ تاخیری که در صورت وقوع، کشور را از کسب درآمدی هنگفت در دوران تحریم محروم می‌سازد.
 
‎نمایشی خواندن افتتاح پروژه ای  که رئیس جمهور و وزیر نفت در آن حضور داشتند، آن هم از سوی یکی از نزدیک‌ترین مشاوران معاون وزیر نفت، بسیار عجیب و غیرمنتظره بود و به همین دلیل فردی که برای تخریب میزان پیشرفت پروژه ها در دولت قبل، توئیت زده بود احتمالا با تذکر معاون وزیر مواجه و مجبور به حذف این توئیت شد. اما آنچه در این میان قابل انکار نیست این است که در حال حاضر پروژه‌های پالایشی بسیاری در کشور آماده بهره‌برداری و تولید ثروت در دوران تحریم است که در صورت عدم تدبیر لازم و سیاسی‌کاری از جانب متولیان صنعت پالایش کشور می‌تواند دولت و ملت را از مزایای آن محروم کرده و کشور را در راه مبارزه با تحریم‌های ظالمانه تضعیف کند.
 
‎ نخستین دستاورد، پروژه ای بود که جمعه با حضور رییس‌جمهور و جواد اوجی وزیر نفت افتتاح شد. پالایشگاه ۳۵ هزار بشکه ای نفت خام فوق سنگین پاسارگاد قشم و نیز اسکله نفتی حراء قشم به ظرفیت ۱۵ میلیون تن در سال که با حضور رئیسی، رییس جمهوری وارد مدار تولید شده و به بهره برداری رسمی رسید، در دو فاز مختلف با محصول مشابه از جمله قیر به عنوان محصول اصلی، نفتا، گاروییل و نفت سفید بعنوان محصولات فرعی ساخته شده است. این پالایشگاه نفت خام سنگین را از میادین سروش و نوروز دریافت و تولید حداکثری از این میادین در دوران تحریم را تضمین می‌کند.
 
‎ این نخستین پروژه پالایشی است که در دولت قبلی کلید خورد و در دولت جدید به بهره برداری رسید اما تنها پروژه نیست و به زودی باید شاهد افتتاح دو پروژه دیگر هم در اصفهان و آبادان باشیم.
 
‎آمارها نشان می دهد ظرفیت پالایشگاه‌های کشور در هشت سال گذشته از ۱.۸ میلیون بشکه به ۲.۳ میلیون بشکه در روز رسیده که نشان‌دهنده افزایشی ۲۷ درصدی است. حالا با پروژه های جدید می توان این ظرفیت را باز هم افزایش داد و البته بار این افزایش ظرفیت پالایشی کشور بر دوش شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی است. شرکتی که مدیرعامل آن از منتقدان سرسخت وزارت نفت در دوره گذشته بود و حالا باید عملکرد او را در این آزمون مورد سنجش قرار داد.
 
‎دو پروژه دیگری که در حوزه پالایش نفت در مراحل پایانی قرار دارند و باید به زودی افتتاح شوند، یکی در اصفهان است و دیگری در آبادان.
‎پیشرفت فاز دوم پالایشگاه آبادان به حدی رضایتبخش بوده که جلیل سالاری معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی گفته: امیدواریم بخش اول این پروژه را تا پایان سال به بهره برداری برسانیم و بخش دیگر آن در سه ماهه اول سال آینده انجام شود و به موازات این موضوع، فاز بعدی پروژه نیز تکمیل شود. او ۲۷ آبان ماه در سفر به آبادان در یک نشست خبری، گفت: با توجه به توافقی که با پیمانکار طرح شده است، ۵-۶ ماه پروژه زودتر از برنامه زمان بندی، به مرحله عملیاتی و تولید خواهد رسید؛از نظر ظرفیت نیروی انسانی حدود یک هزار نفر به این مجموعه افزوده شده است.
‎پروژه پالایشی دیگری که در آستانه افتتاح قرار دارد، طرح بهبود فرآیند و کیفیت گازوئیل پالایشگاه اصفهان با سرمایه‌گذاری ۵۴۰ میلیون یورو و ۳۷ هزار میلیارد ریال، با هدف افزایش ۱۰ برابری ظرفیت تولید گازوییل یورو ۵ و کاهش یک‌هزار برابری غلظت گوگرد است که در هقته های گذشته، وارد مرحله پیش‌راه‌اندازی شده است. این طرح که با هدف حذف ترکیبات سولفوری از سوخت تولیدی برنامه ریزی شده بود، قرار است میزان گوگرد در 100 هزار بشکه در روز گازوئیل تولیدی این پالایشگاه را از ۱۰ هزار پی.پی‌.ام به ۵۰ پی.پی.ام برساند و از لحاظ زیست محیطی تاثیر فراوانی دارد. همچنین با افزایش کیفیت گازوئیل تولیدی، حجم تولید گازوئیل یورو ۵ در این پالایشگاه از ۲ تا سه میلیون لیتر در روز به ۱۸ تا ۲۰ میلیون لیتر افزایش خواهد یافت.
‎طرح جامع بهبود فرآیند و بهینه سازی شرکت پالایش نفت اصفهان دارای ۵ پروژه است که در مجموع هزینه های این پنج بسته ۵ هزار میلیارد ریال و ۲۵۳۷ میلیون یورو برآورد شده است که بخشی از آن افتتاح شده و بخشی نیز طی ماهها و سالهای آینده به بهره برداری می رسد.
 
‎گفتنی است تا روزهای پایانی مدیریت سابق شرکت ملی پالایش و پخش عملیات نصب تمام تجهیزات این ۲ پروژه به پایان رسیده و خبرنگاران در بازدید میدانی، آن را از نزدیک دیدند. این موضوع حتی به تایید مدیرعامل فعلی شرکت ملی پالایش و پخش نیز رسید اما اکنون پس از گذشت چند ماه هیچ دورنمایی از زمان افتتاح این دو پروژه مهم ارائه نمی‌شود و حتی اظهارات مشاور مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش به نوعی می تواند اعتراف به ناتوانی مدیران جدید شرکت در اتمام به موقع این دو پروژه اقتصادی مهم باشد و این سوال را در ذهن متبادر می‌کند، مدیرانی که در اتمام پروژه‌های در آستانه افتتاح و عمل به وعده‌های خود در روزهای ابتدایی مدیریت ناتوان هستند، چگونه قادر خواهند بود طی چهار سال ظرفیت پالایشی کشور را پنجاه درصد افزایش دهند و پروژه‌های جدید صنعت پالایش و انتقال را به سرانجام برسانند؟