بیست‌وششمین نمایشگاه نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی، دیروز جمعه با شعار «نفت دانش‌بنیان، تولید ایرانی و صادرات جهانی» در محل دائمی‌نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران آغاز به‌کار کرد؛ نمایشگاهی که فقط در اسم، بین المللی است و خبری از حضور شرکتهای مهم بین المللی در آن نیست.

بیست‌وششمین نمایشگاه نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی، دیروز جمعه با شعار «نفت دانش‌بنیان، تولید ایرانی و صادرات جهانی» در محل دائمی‌نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران آغاز به‌کار کرد؛ نمایشگاهی که فقط در اسم، بین المللی است و خبری از حضور شرکتهای مهم بین المللی در آن نیست. هرچند مسئولان برگزاری نمایشگاه سعی کرده اند آمارهایی ارائه دهند تا نشانه بین‌المللی بودن آن باشد و از حضور ۴۴ شرکت خارجی از ۱۱ کشور جهان در نمایشگاه خبر داده اند، اما مقایسه ای کوچک بین نمایشگاه نفت تهران و نمایشگاههای مشابه در کشورهای منطقه خاورمیانه نشان می‌دهد فاصله زیادی بین نمایشگاه به اصطلاح بین‌المللی ما و نمایشگاه‌های بین‌المللی آنهاست؛ چراکه تقریبا هیچ شرکت صاحب نام نفتی بین‌المللی در نمایشگاه نفت تهران حضور ندارد و اندک شرکت‌های خارجی حاضر در نمایشگاه هم شرکتهای بزرگ و صاحب نامی‌نیستند. ضمن این که حضور ۴۴ شرکت خارجی در کنار ۱۲۰۰ شرکت داخلی، آمار چندان قابل اعتنایی نیست.افتتاح نمایشگاه با حضور محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی‌به مهمترین حاشیه روز نخست تبدیل شد. از یک طرف، این حضور به طنز تبدیل شد و برخی در شبکه‌های اجتماعی نوشتند که قالیباف به جای نمایشگاه نفت باید به نمایشگاه سیسمونی می‌رفت، و از سوی دیگر سخنان قالیباف نشان داد که هنوز درک دقیقی از مشکلات صنعت نفت ندارد و در تبیین مسائل صنعت نفت، به هر موضوعی پرداخت به جز مشکل اصلی یعنی تحریم و آنجا هم که به تحریم اشاره کرد، به موضوع دور زدن تحریم پرداخت و گفت: «فروش نفت ایران شامل تحریم شد، اما گاز دارای چنین محدودیتی نبود و گاز کشور در زمان تحریم به ترکیه و عراق رفت. اعداد و ارقام اینگونه نشان می‌دهد که ما در مجموع دارای بزرگ‌ترین ذخایر نفت و گاز جهان هستیم و هم‌اکنون فرصت جهاد تصمیم‌گیری است. تجارت انرژی کشور هم‌اکنون مبتنی بر نفت خام است و نه گاز، گاز طبیعی به دلایل مختلف از جمله دور زدن تحریم بسیار مهم است، بنابراین باید جهت‌گیری تغییر کند و این سوخت پاک مبنای تجارت قرار گیرد. برای دور زدن تحریم‌ها، ثبات در درآمدها و افزایش ارزش افزوده باید جهت‌گیری‌ها را اصلاح کنیم، همسو با این موضوع لازم است گاز را مبنای صادرات قرار دهیم که با ثبات‌تر از حوزه نفت است.»این سخنان قالیباف نشان می‌دهد او هنوز شناخت دقیقی از حوزه گاز ندارد. چرا که افزایش مصرف گاز در کشور، و همچنین کاهش سرعت اجرای پروژه‌های توسعه میادین گازی به دلیل تحریم و کمبود منابع مالی و تکنولوژیک موجب شده حتی در تامین گاز صادراتی به کشورهای ترکیه و عراق دچار مشکل شویم و هر دو کشور در صدد یافتن جایگزین‌های جدید برای گاز ایران هستند. بطوریکه عراق که از گاز ایران برای تامین سوخت نیروگاههای برق خود استفاده می‌کند با عربستان برای واردات برق به توافق رسیده است.از سوی دیگر میادین گازی کشور کم کم در حال مواجه شدن با افت فشار گاز هستند و در سالهای آینده نه تنها فاز جدیدی در پارس جنوبی برای تولید گاز وجود نخواهد داشت -به جز فاز 11 که شرایط مبهمی‌دارد – بلکه میزان تولید از فازهای موجود نیز کاهش خواهد یافت و تنها راهکار برای بهبود تراز گازی کشور، از یک سو افزایش تولید گاز و جلوگیری از افت تولید با جذب شرکتهای خارجی دارای فناوری و همچنین سرمایه کافی و از سوی دیگر مقابله با موضوع افزایش روزافزون مصرف گاز در کشور است که هیچ گام اساسی حتی از سوی مجلس در حوزه نظارت برای آن برداشته نشده است. سایر سخنان قالیباف هم در مراسم افتتاحیه حاوی کلیاتی همیشگی بود که دردی از صنعت نفت دوا نمی‌کرد چراکه مشکل صنعت نفت در شرایط کنونی تحریم است و هر آنچه به جز آن مطرح شود، دادن نشانی‌های غلط برای درجا زدن است و به همین دلیل هم وقتی رییس مجلس می‌گوید «مجلس شورای اسلامی‌با افتخار به‌عنوان تسهیل‌گر و تنظیم‌گر برای تحول در صنعت نفت اقدام و خدمت خواهد کرد و از هیچ کمکی دریغ نخواهد کرد» یک کلی گویی است چراکه سابقه عملکرد مجلس نشان می‌دهد حداقل در همین حوزه گاز که مورد تاکید قالیباف قرار گرفته نه تنها نظارت مناسبی از سوی مجلس برای اجرای قوانین در حوزه بهینه سازی صورت نگرفته بلکه غالبا نمایندگان مجلس به دلیل اعمال فشار به دولتها برای گازرسانی به نقاط دورافتاده، خود به عاملی برای افزایش مصرف تبدیل شده‌اند.
در مورد مشکل تحریم هم که مجلس با دولت همسو است و هیچکدام تحریم را مشکل نمی‌دانند بنابراین نمی‌توان از آنها انتظار برداشته شدن گامی‌در جهت بهبود وضعیت داشت!سخنان جواد اوجی وزیر نفت نیز در مراسم افتتاحیه، غالبا تاکید بر عنوان نمایشگاه و عنوان سال، یعنی شرکتهای دانش بنیان بود. اوجی البته به نیاز مهم صنعت نفت یعنی سرمایه‌گذاری هم پرداخت و گفت: «با توجه به نیاز سنگین صنعت نفت به سرمایه‌گذاری، ما از تمامی‌سرمایه‌گذاران کشورهای همسو در بخش‌های مختلف صنعت نفت ایران استقبال می‌کنیم.» این که وزیر نفت برای جذب سرمایه گذاری، شرط گذاشته و نه همه کشورها، بلکه کشورهای همسو را دعوت به سرمایه گذاری کرده نشان می‌دهد او متوجه شده در شرایط تحریم، امکان جذب سرمایه گذاری خارجی از شرکتهای معتبر بین المللی وجود ندارد. اما توضیح نداده که آیا صرفا امضای چند قرارداد و تفاهمنامه کلی با کشورهایی همچون ونزوئلا می‌تواند گرهی از مشکلات صنعت نفت در حوزه تامین مالی و جذب فناوری باز کند؟!وزیر نفت البته مواردی هم در سخنرانی خود مطرح کرده که بهتر است آنها را به خاطر بسپاریم. او با اشاره به اینکه در ۹ ماه نخست استقرار دولت سیزدهم این وزارتخانه موفق شده است با بهره‌گیری از توان هلدینگ‌های بزرگ نفتی و پتروشیمی، ظرفیت مالی بانک‌ها همچنین مذاکره با شرکت‌های معتبر بین‌المللی بیش از ۵۰ قرارداد و تفاهم‌نامه به ارزش بیش از ۱۶ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار امضا کند، گفت: اولویت این پروژه‌ها شامل توسعه میدان‌های مشترک نفت و گاز، جمع‌آوری گازهای مشعل، توسعه زنجیره ارزش پالایشگاهی و نیز بهره‌گیری از توان شرکت‌های دانش‌بنیان و سازندگان داخلی بوده است. اوجی با تأکید بر اینکه بر اساس سیاست‌های اصولی و کلان دولت، اولویت ما تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام خواهد بود، افزود: همسو با این موضوع تلاشمان این است ۴۸ طرح کلان و اولویت‌دارِ نیمه‌تمام در صنعت نفت را تا پایان امسال با سرمایه‌گذاری ۱۳ میلیارد دلار تکمیل و به بهره‌برداری برسانیم و در همین سال عملیات اجرایی ۲۵ طرح عظیم با سرمایه‌گذاری ۳۰ میلیارد دلار را آغاز کنیم.شاید تنها نکته مثبت مراسم افتتاحیه،سخنرانی محمد حامل دبیرکل مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی‌ئی‌سی‌اف) بود که در سخنان خود نیاز صنعت گاز به سرمایه‌گذاری تا سال ۲۰۵۰ را حدود ۸ تریلیون دلار بیان کرد و گفت: گاز طبیعی برای کشورهای در حال توسعه، سوختی برای حرکت به سوی توسعه پایدار است.دبیرکل مجمع کشورهای صادرکننده گاز با بیان اینکه گاز طبیعی به‌عنوان سوخت هیدروکربنی دارای سریع‌ترین رشد فزاینده در جهان شناخته شده است که ۲۶ درصد در دهه گذشته افزایش داشته و آینده روشن‌تری دارد، گفت: تازه‌ترین نسخه چشم‌انداز جهانی گاز تهیه‌شده از سوی جی‌ئی‌سی‌اف نشانگر آن است که گاز تا سال ۲۰۵۰ با سهم ۲۷ درصدی به سوخت شماره یک در ترکیب انرژی اولیه جهانی تبدیل خواهد شد و همراه با انرژی‌های تجدیدپذیر، بستر تولید برق را تشکیل خواهد داد.برگزاری نشستهای تخصصی در حاشیه برگزاری نمایشگاه و همچنین کنفرانس‌های خبری مدیران صنعت نفت، از جمله اتفاقات مثبت نمایشگاه است که همه ساله تکرار می‌شود. بیست‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی ‌تا ۲۶ اردیبهشت‌ماه هر روز از ساعت ۹ تا ۱۷ دایر است.