تاثير مستقيم افزايش نرخ ارز بر قيمت‌ کالاهاي مصرفي

گروه اقتصادي – شهرام صدوقي: رکوردشکني‌ها‌ در بازار ارز طي چند روزگذشته ادامه دار هست و همين موضوع نگراني بزرگي را براي شروع گراني‌ها‌ي بيشتر در بازار کالاهاي مصرفي مردم ايجاد کرده است.
به گزارش مردم سالاری آنلاین،قيمت روغن بعنوان پر مصرف ترين کالاي اساسي، که بخش عمده آن از خارج کشور تهيه ميشود ، در يکسال گذشته نزديک به 4 برابر شده است و اين نرخ بالاترين تورم به ثبت رسيده در ميان تمامي‌کالا‌ها‌ي خوراکي محسوب مي‌شود. برخي مهمترين دليل افزايش نرخ دلار را تامين کسري بودجه مي‌دانند . تورم نقطه به نقطه در مهر ماه 48.6 درصد برآورد شده، به بيان ساده تر خانوار ايراني براي تهيه يک سبد مشخصي از کالا و خدمات در مهر سال جاري حدود يک و نيم برابر بيشتر از مهر سال گذشته براي تهيه همين سبد هزينه کرده اند.در اين ميان اخباري مهمي‌از سوي مقامات دولتي مطرح مي‌شود . مخبر، معاون اول رييس جمهوري گفته است: امروز نفت را به‌خوبي مي‌فروشيم و جابه‌جايي پول به نحو مطلوب انجام و هزينه‌هاي جاري کشور بدون استقراض و روش‌هايي که منجر به تورم شود تأمين مي‌شود. امروز با وجود تصويري که از کشورمان نمايش داده مي‌شود، ايران در نقطه بسيار خوبي قرار گرفته و در اين مدت توانستيم گره‌هاي بسيار بزرگي را در فروش نفت، جابه‌جايي پول، تأمين کالاهاي اساسي و ساير موارد پشت سر بگذاريم.علي بهادري جهرمي، سخنگوي دولت نيز به‌تازگي با انتشار مطلبي در حساب کاربري خود در توئيتر نوشت: صادرات نفت ايران در ماه پيش رکورد چند سال اخير را شکست و پول فروش آن جايگزين خلق سرسام‌آور نقدينگي مي‌شود.ماجراي افزايش درامدهاي نفتي پيش از اين نيز از سوي وزير امور اقتصادي و دارايي و همچنين سازمان برنامه و بودجه اعلام شد است .برخي از معامله‌گران مي‌گويند يکي از مهمترين دلايل رشد قيمت دلار تيره‌تر شدن چشم‌انداز اقتصادي است چرا که فعلا اميدي به احياي برجام نيست و تحولات پيش رو در آمريکا نيز مي‌تواند بر اين امر اثر بگذارد. در عين حال برخي نيز از نااميدي نسبت به سياست‌هاي اقتصادي دولت سخن مي‌گويند . گفته مي‌شود بانک مرکزي نتوانسته است تاثير چنداني بر مهار قيمت ارز بر بازار بگذارد.گزارش‌هاي ميداني از بازار نشان مي‌دهد بخش مهمي‌از تقاضاي موجود در بازار براي خريد ارز فيزيکي يا اسکناس است چرا که در سامانه نيما عرضه همواره از تقاضا پيشي مي‌گيرد. بر اساس اين گزارش، رئيس مجمع عالي واردکنندگان در خصوص تاثير مستقيم افزايش قيمت ارز در بازار کالاهاي مصرفي مردم گفت: نگاه‌هاي اقتصادي و توليدکنندگان بست نشسته‌اند و فروش کالاهاي توليدي را تقريبا قطع کرده‌اند چراکه تصوير روشني از آينده ندارند و نمي‌دانند که چه خواهد شد.عليرضا مناقبي در گفت‌وگويي در پاسخ به اين پرسش که آيا نوسان‌هاي نرخ ارز در واردات کالاهاي اساسي تاثيري مي‌گذارد؟ گفت: تغيير نرخ ارز نه تنها بر روند واردات کالاهاي اساسي تاثير مي‌گذارد بلکه اقتصاد کشور را بي‌ثبات مي‌کند چراکه در شرايط فعلي فعالان اقتصادي ريسک خريد و فروش کالا را نمي‌پذيرند به همين دليل بنگاه‌هاي اقتصادي و توليدکنندگان بست نشسته‌اند و فروش کالاهاي توليدي را تقريبا قطع کرده‌اند چراکه تصوير روشني از آينده ندارند و نمي‌دانند که چه خواهد شد.اين فعال اقتصادي که با ايلنا گفت و گو ميکرد با اشاره به نابساماني نرخ ارز در دولت سيزدهم، گفت: در دولت‌هاي گذشته اگر برابري نرخ ريال با ارز عدد کوچکي تغيير مي‌کرد صداي اعتراض همه اعم از مردم و فعالان اقتصادي بلند مي‌شد که ارزش سرمايه‌هاي ملي کم شده است؛ اما نمي‌دانم چرا در يک سال و نيم گذشته که نرخ ارز حدود 30 درصد افزايش پيدا کرد صداي از کسي شنيده نمي‌شود؟ انگار که هيچ اتفاقي رخ نداده است و ما هيچ چيزي براي از دست دادن نداريم.
رئيس مجمع عالي واردکنندگان با بيان اينکه مسئولان درباره چرايي نوسان‌ نرخ ارز اظهارنظر نمي‌کنند، گفت: دلار نيمايي براي واردات کالاهاي اساسي در نظر گرفته مي‌شود به عنوان مثال ما با اين ارز يک کالاي اساسي مانند آرد را وارد و بعد از تبديل آن به کالاهاي نهايي مانند ماکاروني آن را صادر و اين ادعا را مطرح کنيم که عدد صادرات ما افرايش پيدا کرده است اما با اين کار در واقع شيره جان مردم را مي‌دهيم، چراکه صادرات با قيمت پايين انجام داده‌ايم و ضربه ديگري به اقتصاد کشور وارد مي‌کنيم.وي با انتقاد از شيوه فروش ارز به مردم، گفت: نمي‌دانم چه منطقي پشت اين موضوع است که با هر کد ملي به مردم ارز مي‌دهند؛ و از آنجايي‌که فاصله نرخ ارز در بازار آزاد زياد شده است مردم در مقابل صرافي‌ها صف کشيدند؛ من نمي‌دانم تيم اقتصادي دولت پيش خود چه فکر کرده است آيا درباره مسائل اساسي که مردم چه بايد بکنند روزه سکوت گرفته است؟مناقبي تاثير نوسان‌هاي نرخ ارز بر روند فعاليت توليدکنندگان را منفي توصيف کرد و گفت: توليدکنندگان بايد نقدينگي خود را چند برابر کنند به عنوان مثال اگر تا ديروز يک توليدکننده کالايي را 100 تومان خريداري مي‌کرد با افزايش 30 درصدي نرخ ارز بايد همان کالا را امروز 130 تومان خريداري کند يعني بايد 30 درصد نقدينگي مازاد نسبت به گذشته داشته باشد پيامد اين موضوع چيزي جز افزايش قيمت تمام شده کالاها نيست. توليدکننده بايد کالاي توليد شده را بفروشد اين در حاليست که مردم جيب‌هايشان براي خريد خالي است در حال حاضر بيش از 80 درصد مردم توانايي تامين ضروريات زندگي را دارند.
وي در پاسخ به اين پرسش که شما به عنوان فعال اقتصادي چه پيشنهادي براي کنترل نوسان‌هاي نرخ ارز به دولت پيشنهاد مي‌دهيد؟ اذهان کرد: دولت بايد دست لجاجت بردارد، به مردم اعتماد کند و کار آنها را به خود آنها واگذار کند. در حال حاضر اقتصاد کشور به دست عده‌اي خاص افتاده است و مردم از چرخه اقتصادي بيرون رانده شده‌اند. افرادي که امروز کار اقتصادي مي‌کنند جزو مردم هستند اما در دسته بنگاه‌هاي اقتصادي شناسنامه‌دار نيستند و همان دولتي کار اقتصادي را دنبال مي‌کنند.وي اقتصاد ايران را اقتصاد سياسي دانست و افزود: اگر نسنجيده حرف بزنيم و ارتباط و تعامل درستي با دنيا نداشته باشيم و براي همه چوب بلند کنيم و بخواهيم فراتر از مناسبات جهاني عمل کنيم؛ نتيجه اينکه مردم گرفتار براي پيشبرد امورات زندگي با دشواري زيادي دست و پنجه نرم مي‌کنند.وي ادامه داد: من نمي‌گوييم که حاکميت همه اعتقادات و باورهايش را کنار بگذارد اما بايد نحوه تعامل با دنيا را در نظر بگيرد؛ در اقتصاد چيزي غير ممکن نيست ما چندين سال است که تحريم هستيم و براي تامين مايحتاج خود و براي دور زدن تحريم‌ها بهاي اضافه پرداخت مي‌کنيم و دور زدن تحريم به معني پرداخت پول اضافه از جيب مردم است؛ تا زماني که رانت در کشور برقرار است اوضاع اقتصادي اصلاح شدني نيست.
رئيس مجمع عالي واردکنندگان در پاسخ به اين پرسش که فکر مي‌کنيد نرخ ارز همچنان رو به جلو باشد؟ گفت: اين روزها قدرت تحليل از همه گرفته شده است و نمي‌توان پيش بيني از آينده ارائه داد؛ اما اين گمانه که همچنان روند افزايشي باشد مطرح و غيرمحتمل نيست اما اين سخن من نبايد اينگونه معني شود که من در بوق مي‌زنم که قيمت ارز بالا برود.وي بالا رفتن نرخ ارز براي صادرات را مثبت ندانست و افزود: نوسان نرخ ارز جز اينکه به توليدکننده و آحاد مردم را گرفتار کند چه نتيجه‌اي دارد؟ نمي‌توان منافع عمومي‌را به خاطر منافع عده‌اي خاص تحت شعاع قرار بدهيم؛ همانگونه که کشور نياز به توليد و صادرات دارد به همان ميزان نيز نيازمند واردات است هيچ کشوري نمي‌تواند همه مايحتاج‌اش را خود توليد و صادر کند.اين فعال اقتصادي در پايان بيان کرد: اين ديدگاه که افزايش نرخ ارز باعث افزايش صادرات مي‌شود از پايه غلط است مگر تا به امروز اين کار را انجام شده است؟ وقتي ارز بالا برود قيمت تمام شده محصولات بالا مي‌رود و با افزايش قيمت تمام شده توان صادرات تقليل پيدا مي‌کند و توليدکننده توان توليد کالاي باکيفيت که براي صادرات مقبول باشد را از دست مي‌دهد اگر اقتصاد به ثبات نرسد همه متضرر مي‌شوند. دولت در ابتداي سال دست به يک جراحي اقتصادي زد و با عنوان اصلاح يارانه کالاهاي اساسي اقدام به حذف ارز ترجيحي کرد. همين امر باعث شد تا شاهد افزايش شديد قيمت الخصوص مواد غذايي باشيم، تا جايي که تورم ماهانه خوراکي‌ها‌ در خرداد ماه بالغ بر 25 درصد به ثبت رسيد.در بين اقلام خوراکي بيشترين تورم رقم خورده در يکسال گذشته به روغن تعلق دارد. تورم نقطه به نقطه اين کالا در مهر ماه امسال 289 درصد برآورد شده، به بيان ساده تر قيمت روغن طي يکسال گذشته نزديک به 4 برابر شده است. علاوه بر حذف ارز ترجيحي، جنگ روسيه و اوکراين نيز از دلايل گراني شديد اين کالا در يکسال گذشته است چرا که هر دو اين کشور‌ها‌ از تامين کنندگان اصلي دانه‌ها‌ي روغني جهان هستند. البته دو سه ماهي است که به شکل جزئي قيمت روغن کاهش ميابد. برنج ايراني ديگر کالاي اساسي مهمي‌است که در يکسال گذشته با تورم نقطه اي 138 درصدي افزايش قيمت شديدي را تجربه کرده، اين در حاليست که تورم برنج خارجي در همين بازه زماني 51 درصد براورد شده است. گوشت مرغ نيز با ثبت تورم نقطه به نقطه 121 درصدي از جمله مواد غذايي مهمي‌است که افزايش قيمت بالايي را تجربه کرده است. 
در مقابل مرغ گوشت قرمز در يکسال گذشته به نسبت تورم بالايي نداشته، تورم نقطه اي گوشت گوسفند حدود 32 درصد بوده است. با توجه به قيمت بالاي گوشت قرمز احتمالا سهم اين کالا از سبد تقاضا خانوار کمرنگ تر شده و همين کاهش تقاضا باعث گرديده تا گوشت قرمز افزايش قيمت کمتري را به نسبت مرغ که جانشين ارزان تر ان است داشته باشد. در ميان اقلام اساسي مهم که در سفره خانوار جايگاه بالايي دارند، افزايش قيمت چاي خارجي پايين بوده، تورم نقطه به نقطه اين کالا در مهر امسال 28.9 درصد به ثبت رسيده است.