هشدار جديد درباره کمبود گاز با افزايش برودت هوا

گروه اقتصادي- حسين قباديان: زمستان در همه جا سخت است؛ چه اروپا، چه آمريکا و چه ايران. اما آنچه زمستان را قرار بود براي اروپايي‌ها سخت کند کمبود گاز وارداتي اين قاره در فصل زمستان به دليل بحران اوکراين بود که اين اتفاق نيفتاد.
به گزارش مردم سالاری آنلاین،با وجود نگراني‌هاي قبلي، ذخيره سازي گاز در اروپا و تنوع بخشي به کشورهاي فروشنده گاز به اروپا، موجب شده زمستان در اروپا لااقل تا امروز به اندازه ايران سخت نباشد! هرچند به دليل برخورداري ايران از ذخاير غني گاز، و عدم بهره مندي اروپا از اين ذخاير، کلا قياس ايران و اروپا کار صحيحي نيست.در ايران مسئولان با چنگ و دندان تلاش مي کنند تا گاز بخش خانگي قطع نشود. در اين مسير برخي استانها همچون گيلان و کرمان در پنجشنبه گذشته تعطيل شدند و احتمال استمرار اين تعطيلي در پنجشنبه‌هاي بعدي در اين استانها و استانهاي ديگر وجود دارد.
محمدرضا جولايي، مدير ديسپچينگ شرکت ملي گاز ايران (مدير راهبري شبکه گاز کشور) نيز گفته بود: پيش‌بيني‌ مي‌شود ميزان مصرف تا اواخر هفته جاري به 650 ميليون مترمکعب در روز برسد. با توجه به محدوديت‌هاي اعمال‌شده در صنايع و نيروگاه‌ها درخصوص مصرف گاز و نيز با توجه به اين‌که تنها منبع تأمين افزايش مصرف گاز در بخش‌هاي خانگي و تجاري، اعمال محدوديت در بخش نيروگاهي و صنايع است، از تمامي هم‌وطنان عزيز مي‌خواهيم تا با رعايت الگوي مصرف بهينه، ما را در گازرساني به ديگر بخش‌ها نيز ياري کنند.
از سوي ديگر، تحويل گاز به صنايع مختلف، از فولاد و سيمان گرفته تا نيروگاهها و پتروشيمي‌ها، کمتر شده تا از اين طريق، کمبود گاز براي بخش خانگي جبران شود. اما قطع گاز اين بخشها آسيبهاي بعضا جبران ناپذيري وارد مي کند.پيش از اين رئيس مرکز کنترل گاز شرکت ملي گاز با اشاره به افزايش محدوديت‌هاي گازرساني به صنايع و نيروگاه‌ها اعلام کرده بود: ميزان محدوديت‌هاي شرکت گاز متفاوت است، در صنايع سيمان حدود 70 درصد، در صنايع پتروشيمي حدود 35 درصد و در صنايع فولاد حدود 50 درصد نسبت به فصل تابستان محدوديت اعمال کرديم.انجمن توليدکنندگان فولاد ايران طي نامه اي به  مديرعامل شرکت ملي گاز از «قطعي و محديت گاز واحد‌هاي فولادي بدون هماهنگي قبلي و علي‌رغم قول‌هاي مساعد آن نهاد دولتي» گلايه کرده و خواستار رفع اين محدوديت‌ها شده است. فولاد خراسان يکي از مجتمع‌هايي است که با قطع گاز مواجه شده و لبافي رئيس دبيرخانه شوراي گفت‌وگوي دولت و بخش خصوصي خراسان رضوي گفته: قطع گاز اين صنعت در يک ماه بيش از 1000 ميليارد تومان ضرر توليد ايجاد مي‌کند.وحيد يعقوبي، معاون اجرايي انجمن توليدکنندگان فولاد کشور نيز در اين‌باره گفت: شايد يکي از تفاوت‌هاي ماهوي ميان صنعت فولاد با ديگر صنايعي که گاز آن‌ها قطع شده يا با محدوديت شديد مواجه شده‌اند اين است که در صنعت فولاد نمي‌توان از منابع جايگزين استفاده کرد، فناوري بسياري از واحد‌هاي صنعتي توليد فولاد کشور بر اساس احياي مستقيم است، بنابراين تنها سوختي که مي‌تواند مورد استفاده قرار گيرد گاز است و مثلاً مانند نيروگاه‌ها نمي‌توانند از مازوت استفاده کنند، تنها چند واحد مانند ذوب آهن اصفهان به دليل تفاوت فناوري مورد استفاده از اين قاعده مستثني هستند.وي افزود: متاسفانه قريب دو سه سالي است که وضعيت گاز در کشور ما بدين شکل است، هر ساله با برودت هوا گاز ورودي صنايعي مانند فولاد با محدوديت مواجه مي‌شود، مصوبه شوراي عالي امنيت ملي نيز با توجه به اهميت مصرف‌کننده بخش خانگي، بحث قطع گاز را به اين سمت هدايت کرده است. واقعيت اين است که قطع گاز شرکت‌هاي توليدکننده فولاد، حتماً بر روي توليد ناخالص ملي تاثيرگذار خواهد بود، همچنين با توجه به نقش مهم صنعت فولاد در کل سبد صنعتي کشور، درآمد‌هاي ارزي و ميزان اشتغال نيز کاهش خواهد يافت، علاوه بر اين بحث تنظيم بازار محصولات فولادي نيز مطرح است. در اين چند هفته کمبود آهن اسفنجي بر روي قيمت‌ها تاثير گذار بوده است. به گفته وي در حال حاضر گاز ورودي واحد‌هاي فولادي مستقر در نيمه شمالي کشور مانند اردبيل، آذربايجان شرقي، گلستان و ديگر استان‌هاي شمالي و زنجان و کردستان، با محدوديت و يا محدوديت شديد مواجه شده است. مجتمع فولاد خراسان نيز که قريب 20 روز است با قطعي گاز مواجه شده است. حتي در استان خوزستان نيز که به منابع گازي کشور بسيار نزديک است، واحد‌هاي فولادي با محدوديت بالا مواجه هستند.اين درحاليست که به گفته مديرعامل شرکت فولاد مبارکه، صنعت فولاد فقط حدود 3 درصد گاز کشور را مصرف ميکند.صنايع پتروشيمي هم با محدوديت در تامين گاز مواجه شده‌اند.  سال گذشته عدم‌النفع پتروشيمي‌ها از قطع گاز يا اعمال محدوديت حدود 680 ميليون دلار بود و چنين وضعيتي در سال جاري نيز احتمالا تکرار خواهد شد. پتروشيمي‌ها تنها با مصرف هشت درصد گاز کشور نقش بالايي در توليد، صادرات و ارزآوري کشور دارند. سهم پتروشيمي‌ها از صادرات غيرنفتي در 6 ماه نخست 1401 برابر با 39.6 درصد بوده و 9.605 ميليارد دلار از 24.251 ميليارد دلار صادراتي غيرنفتي متعلق به پتروشيمي‌هاي کشور است که نقش مهمي در تامين ارز موردنياز کشور در شرايط تحريم دارد. اما قطع گاز مجتمع‌هاي پتروشيمي يا ايجاد محدوديت گازي براي آن‌ها، موجب بروز خلل، نه فقط براي آن‌ها بلکه در ارزآوري براي کشور مي‌شود. احمد مهدوي ابهري، دبيرکل انجمن صنفي کارفرمايي صنعت پتروشيمي ايران در رابطه با محدوديت‌هاي جديد پتروشيمي‌ها گفته: محدوديت ايجاد شده منجر به کاهش 30 درصدي توليد پتروشيمي‌هاي گازي شده است.گاز کارخانجات توليد سيمان و همچنين نيروگاهها هم با محدوديت مواجه شده و مصرف گازوئيل و مازوت در آنها جايگزين شده که نقش مهمي در افزايش آلودگي هوا دارد. حتي نيروگاههاي کوچک هم با مشکل کمبود گاز مواجه هستند. رئيس انجمن نيروگاه‌هاي توليد پراکنده اصفهان با بيان اينکه قطعي گاز نابودي نيروگاه‌هاي پراکنده را تسريع کرده است، گفت: اين نيروگاه‌ها پيش از اين نيز در ضرر بودند اما قطع گاز آب سردي بر آنها بوداما اين همه ماجرا نيست. با افزايش سرماي هوا در روزهاي آتي، مصرف گاز در بخش خانگي افزايش خواهد يافت. پيش‌بيني مي‌شود مصرف گاز طبيعي تا اواخر هفته جاري به 650 ميليون مترمکعب در روز برسد. به همين دليل نه تنها گاز استخرها هم قطع يا با محدوديت مواجه شده بلکه احتمال تعطيلي جايگاههاي سي ان جي هم افزايش يافته است! رييس اتحاديه جايگاه داران سي ان جي با بيان اينکه سهم صنعت از مصرف گاز کشور حدود 3 درصد است گفت: شرکت گاز طي ابلاغيه اي اعلام کرده که به دليل کمبود و کسري توليد گاز جايگاه سي ان جي را از اين هفته قطع خواهد شد.در مجموع به نظر مي رسد عدم افزايش توليد گاز در کشور به دليل عدم سرمايه گذاري کافي در ميادين گازي به دليل تحريم، و همچنين مصرف بالاي گاز در کشور به دليل عدم نگرش جدي به قوانين بهينه سازي مصرف انرژي، همراه با تداوم گازرساني با وجود کمبود منابع گازي به نقاط مختلف کشور، دست به دست هم داده تا ايران با وجود در اختيار داشتن دومين ذخاير غني گاز جهان همچنان در تامين گاز خود در زمستان با چالش مواجه باشد.