شروع دوباره روابط ديپلماتيک ايران و عربستان 

گروه سياسي - فهيمه جهازيان: رسانه‌اي شدن ماجراي سفر علي شمخاني به چين و توافق با عربستان براي پايان تنش‌ها در روابط دو کشور، روز گذشته با توئيتي که نورنيوز رسانه نزديک به شوراي عالي امنيت ملي زد، آغاز شد . در اين توئيت آمده بود که «دريابان علي شمخاني دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران طي چند روز گذشته در يک کشور خارجي مشغول مذاکرات بسيار مهمي است. اعلام قريب‌الوقوع نتايج اين مذاکرات، تحولات قابل ملاحظه‌اي را رقم خواهد زد.»
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،اين موضوع از دو جنبه حائز اهميت بود. از جنبه ملي مدتهاست که مردم به دنبال گشايشي در روابط بين المللي ايران هستند و اميد به احياي برجام دارند تا براساس آن کمي از نابساماني‌هاي اقتصادي کشور کم شود. و از جنبه ديگر، نقش آفريني شمخاني در عرصه سياست بود. واقعيت اين است که مدتهاست که شايعاتي درباره برکناري او از دبيري شوراي عالي امنيت ملي شنيده مي‌شود و در اين رابطه حتي برکناري او از هيات مديره منطقه آزاد اروند که هفته گذشته اعلام شد، نيز نشانه اي از اين موضوع تلقي مي‌شد.
چند ساعت بعد از انتشار گسترده اين توئيت مشخص شد که مذاکرات شمخاني چه بوده و چه نتيجه اي داشته است. برخلاف برخي انتظارات اين مذاکرات ربطي به برجام نداشته و درباره مناسبات سياسي ايران و عربستان است؛ آن هم با نقش آفريني چين! انتشار بيانيه اي که روز جمعه در پکن منتشر شد، ماحصل سفر چند روزه شمخاني به چين در اين زمينه بود. 
در اين بيانيه سه جانبه اي که با امضاي «شمخاني» ، «مساعد بن‌محمد العيبان» وزير مشاور و عضو شوراي وزيران و مشاور امنيت ملي عربستان سعودي و «وانگ ئي» عضو دفتر سياسي کميته مرکزي حزب کمونيست و رئيس دفتر کميسيون مرکزي امور خارجي حزب و عضو شوراي دولتي جمهوري خلق چين صادر شد، آمده است: در پاسخ به ابتکار شايسته جناب شي جين‌پينگ رئيس جمهوري خلق چين در حمايت از گسترش روابط جمهوري اسلامي ايران و پادشاهي عربستان سعودي، بر اساس اصل حسن هم‌جواري و با توجه به توافق ايشان با سران دو کشور در ميزباني و حمايت از انجام گفتگو بين جمهوري اسلامي ايران و پادشاهي عربستان سعودي و همچنين تمايل دو کشور به حل و فصل اختلافات از طريق گفت‌وگو و ديپلماسي بر اساس پيوندهاي برادرانه و با تأکيد بر پاي‌بندي دو کشور به اصول و اهداف منشور سازمان ملل متحد و منشور سازمان همکاري اسلامي و اصول و رويه‌هاي بين‌المللي، هيأت‌هاي جمهوري اسلامي ايران به رياست امير دريابان علي شمخاني نماينده مقام معظم رهبري و دبير شوراي عالي امنيت ملي و پادشاهي عربستان سعودي به رياست مساعد بن محمد العيبان وزير مشاور و عضو شوراي وزيران و مشاور امنيت ملي از تاريخ 15 تا 19 اسفندماه 1401 خورشيدي برابر با 6 تا 10 مارس 2023 ميلادي در پکن با يکديگر ديدار و گفت‌ؤگو کردند.
اين بيانيه افزود: جمهوري اسلامي ايران و پادشاهي عربستان سعودي با سپاس و قدرداني از جمهوري عراق و سلطنت عمان به خاطر ميزباني گفت‌وگوهاي انجام شده بين دوطرف در سال‌هاي 1400 تا 1401 خورشيدي (2021 تا 2022 ميلادي) از رهبري و دولت جمهوري خلق چين براي ميزباني و حمايت از گفت‌وگوهاي انجام شده در اين کشور و تلاش براي به ثمر نشستن آن تشکر کردند.
اين بيانيه سه‌جانبه خاطرنشان شد: در نتيجه‌ گفت‌وگوهاي انجام شده، جمهوري اسلامي ايران و پادشاهي عربستان سعودي توافق کردند ظرف حداکثر دو ماه، روابط ديپلماتيک خود را از سر گرفته و سفارت‌خانه‌ها و نمايندگي‌ها را بازگشايي کنند.
اين بيانيه يادآور شد: وزراي امور خارجه دو کشور جهت اجراي اين تصميم و انجام تمهيدات لازم براي تبادل سفرا با يکديگر ملاقات مي‌کنند.
اين بيانيه سه‌جانبه عنوان کرد: دو کشور با تاکيد بر احترام به حاکميت و عدم دخالت در امور داخلي يکديگر در زمينه اجراي موافقت‌نامه همکاري‌هاي امنيتي امضا شده در تاريخ 1380.1.28خورشيدي برابر با 2001.4.17 ميلادي و نيز موافقت‌نامه عمومي همکاري‌هاي اقتصادي، بازرگاني، سرمايه‌گذاري، فني، علمي، فرهنگي، ورزشي و جوانان، امضا شده در تاريخ 1377.3.6 خورشيدي برابر با 1998.5.27 ميلادي توافق کردند.
اين بيانيه افزود: سه کشور اراده قاطع خود را جهت به‌کارگيري تمامي تلاش‌ها براي تقويت صلح و امنيت منطقه‌اي و بين‌المللي اعلام مي‌کند.
در حالي که در اين بيانيه صراحتا از ابتکار شايسته رئيس جمهور چين در توافق بين ايران و عربستان نام برده شده اما رسانه‌هاي دولتي سعي کردند اين موضوع را به سيد ابراهيم رئيسي رئيس جمهور ايران نسبت دهند. محمد جمشيدي معاون سياسي دفتررئيس جمهور در توييتر نوشت: سياست همسايگي آيت الله رئيسي بار ديگر جواب داد. در مذاکرات آقاي شي با ايشان در پکن، ابتکارهاي سازنده منطقه اي مطرح شد که اينک به ثمر نشسته است. ترکيب سياست همسايگي و اوراسياگرايي هم باعث تقويت همکاري‌هاي اقتصادي و هم گسترش ثبات و برادري و امنيت درون زا بدون مداخله خارجي مي‌شود.
سپهر خلجي رئيس شوراي اطلاع رساني دولت نيز در حساب کاربري خود در توييتر با استفاده از هشتگ «زبان دنيا» و «ديپلماسي همسايگي» نوشت: بن‌بست هفت ساله در روابط ايران و عربستان با توافق صورت گرفته با تدبير آيت‌الله رئيسي و نشست سه جانبه ايران، چين و عربستان در پکن گشوده شد. اين رويداد به‌دنبال سفر بهمن‌ماه آيت‌الله رئيسي به پکن و توافقات بعمل آمده با شي جين پينگ صورت گرفته است.
شمخاني هم از امضاي بيانيه مشترک سه‌جانبه ميان جمهوري اسلامي ايران، پادشاهي عربستان سعودي و جمهوري خلق گفت:: سفر بهمن‌ماه «آيت‌الله رئيسي» به چين و گفتگوي آقاي «شي جين پينگ»رئيس جمهور چين با رئيس جمهور کشورمان، بستر شکل‌گيري مذاکرات جديد و بسيار جدي ميان هيأت‌هاي ايران و عربستان سعودي را فراهم کرد.
واقعيت اين است که اين توافق با ابتکار هر کسي که شکل گرفته باشد، توافق ارزشمندي است اما در اين ميان رسانه‌هاي اصولگرا اصلا به روي خود نياوردند که چرا روابط دو کشور ايران و عربستان هفت سال است که به بن بست رسيده است؛ اين چيزي بود که ساعتي بعد از اعلام اين توافق از سوي يکي از رسانه‌هاي مرتبط با حسن روحاني به آن اشاره شد. 
در آن مطلب با اشاره به حمله به سفارت عربستان در تاريخ 13 دي ماه 1394 ( دو هفته قبل از اجراي برجام) به نقل از روحاني آمده بود: خدا نيامرزد آنهايي که نگذاشتند روابط بين ايران و برخي از همسايه‌ها به خوبي انجام بگيرد. کارهاي کودکانه و احمقانه انجام دادند، به مراکز ديپلماتيک حمله کردند . اگر اينها نبود امروز شرايط بهتري داشتيم. 
در آن زمان پس از پخش خبر اعدام شيخ نمر روحاني شيعه مخالف حکومت سعودي، معترضان در مشهد، به ساختمان کنسولگري عربستان حمله کرده و پرچم عربستان را از ساختمان کنسولگري اين کشور پايين کشيده و برخي از معترضان موادي آتش‌زا به ساختمان کنسولگري عربستان پرتاب کردند. در تهران نيز از ساعت 22 شب تجمع در برابر سفارت انجام شد که تعدادي از تجمع کنندگان وارد ساختمان سفارت شده، پرچم عربستان را به زير کشيده و پس از تخريب اموال داخل ساختمان بناي داخلي سفارت را به آتش کشيدند.
در آن زمان مرحوم‌هاشمي رفسنجاني با تقبيح حمله به کنسولگري و سفارت عربستان سعودي و با تأکيد بر ضرورت همراهي و همکاري همه کشورهاي اسلامي براي پايان دادن به جنگ و خون‌ريزي و تنش در جهان اسلام، گفت: هر پديده‌اي راه‌حلي منطقي و مناسب خود را طلب مي‌کند و حرکات افراطي و حمله به اماکن ديپلماسي و تخريب و خشونت، ادامه راه را سخت و بحران‌هاي منطقه‌اي را تشديد مي‌کند.