امام حسین (ع) نیت قیام نداشت بلکه هدفش اصلاح تفکر بود

ویژه برنامه محرم انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی با سخنرانی دکتر ناصر مهدوی استاد دانشگاه و دین پژوه چهارشنبه شب و پنجشنبه شب برگزار شد.
به گزارش پایگاه خبری فریادگر، ناصر مهدوی با تاکید بر اینکه خداوند به دنبال عشق در انسان است، گفت:خداوند بنده خود را دوست دارد اما از جایی به بعد عملکرد انسان باعث می شود که نسبت به او بی تفاوت شود. سخن گفتن از قیامت در قرآن برای انذار انسان و به نوعی شیوه و آیات تربیتی است تا در برابر سرکشی انسان ها ایستادگی شود. خداوند در سوره آل عمران می فرماید عذاب انسان زمانی است که هیچ توجهی به انسان نشود. ممکن است مال و مکنت فراوان هم به فرد داده شود اما وجدان خفته آدمی بیدار نمی شود تا در نهایت عذاب الهی فرا می رسد.
وی تصریح کرد: قانون آفرینش این است که با ملک و مال، آدمی را آزمون نمی کنند بلکه این خداوند است که به انسان توجه و انذار نمی کند. درواقع به او همه چیز می دهد ،جز درد تغییر رفتار. و اینجاست که فرد شیوه های غلط خود را تا جایی تکرار می کند تا درنهایت می میرد. این دین پژوه با اشاره به رویه برخی افراد در حذف و دور شدن از آموزه های اسلامی تاکید کرد:امیدوارم هیچ کس به این مرحله نرسد زیرا در این صورت بحران های اجتماعی شکل می گیرد.
مهدوی با بیان اینکه توجه به دین در فضاهای دانشگاهی بیشتر شده و این، موجب خرسندی است، گفت: کسانی که از خرد بالا برخوردار هستند، می دانند این دنیا جای اصلاح است نه انقلاب. درحالی که دنیا از نقص و بحران پر شده اصلاح گری روش خردمندانه ای است همان طور که هیچ پیغمبری نیامده بود تا جامعه خود را زیر و رو کند و آن را از نو بسازد. پیامبر اسلام(ص) با اینکه در عصر جاهلیت مبعوث شد اما اعتقادات مردم را به یک باره از بین نبرد بلکه به تدریج زهر عقاید آنها را بیرون ریخت و به هویت آنها محتوایی جدید داد.
وی با بیان اینکه انقلاب برخاسته از شور است،خاطر نشان کرد: وقتی تفکر عاقلانه وجود دارد انسان به سمت اصلاح می رود.
این استاد دانشگاه نقصان در عالم هستی را ویژگی جدایی ناپذیر آن خواند و گفت: هر جا که بروید درون تهی بودن و نقصان را می بینید و این عقل است که اقتضا می کند فرد در برابر مسائل بنشیند و آن را حل کند. ویژگی هایی از جمله زدودن، تاختن و تهدید با روح حرکت پیامبران معارض بوده است و این درحالی است که مخالفان پیامبران آنها را تهدید کرده و بستر فشار را برای آنان فراهم می کنند و پیامبران از خود بردباری نشان می دهند. قرآن حضرت ابراهیم(ص) را صالح می خواند و صالح به این معناست که فردی با عقل، شیوه های اخلاقی و تدریجی مشکلات را حل می کند نه با فشار و تهدید.
مهدوی دگرگونی تفکر، بلوغ اخلاقی و انسانی را لازمه شکسته شدن بت ها خواند و گفت: این مسیر خردمندانه و اصلاح طلبانه است. شعور وقتی بالا برود انسان ها داوطلبانه برده جباران و بت ها نمی شوند.
وی با بیان این مقدمه، تصریح کرد: عاشورا نیز راوی همین واقعیت است. معتقدم امام حسین(ع) در عاشورا نیت قیام نداشت بلکه هدفش اصلاح تفکر مردم خفته بود که داوطلبانه بردگی جباری مانند یزید را پذیرفته اند. امام(ع) آمده بود تا تحولی ایجاد کند و مردم به بلوغ اخلاقی و عقلانی برسند و رسما اعلام می کند من برای اصلاح امت جدم می روم.
این دین پژوه با بیان اینکه خوشبختانه نسل امروز ما با سرعت به سوی تقویت بنیان های عقلانی به پیش می رود و به سمت بلوغ عقلانی می رود، گفت: بشر امروزی می داند هیچکس مالک حقیقت نیست و آرمان های بدون روش پذیرفته نیست. نمی توان برای این اتفاق دیوار گذاشت و این تنها راه علاج ماست تا از این نابالغی به درآییم و با دین و با همه چیز رفتار مصلحانه کنیم نه اینکه مایوس شویم. سوء استفاده برخی از دین و تلقی های ناصواب از آن را کنار بزنیم و ردای سوء استفاده از دین را از تن دیگران درآوریم. وی در ادامه با بیان یک روایت از روز عاشورا،خاطر نشان کرد: روایت است که غروب عاشورا امام حسین(ع) لبخندی زد و با تعجب از او دلیل خوشحالیش را پرسیدند، امام حسین در پاسخ گفت درست است مظلوم واقع شدم اما از اینکه ردای پیغمبر را از تن جباری همچون یزید درآوردم خوشحالم.
مهدوی یادآور شد: بدترین نوع انتقام از سوء استفاده گران دین این است که به آنها بی اعتنایی کنند. اینکه روایت عاشورا به دانشگاه ها کشیده شده باعث ترس عده ای شده و خوشبختی ما این است که از این هویت دست نمی کشیم. اگر اصلاح تفکر دینی در جامعه دینی ما صورت نگیرد امکان رسیدن به زندگی دموکراتیک کار سختی است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه امام حسین(ع) به دنبال کشته شدن در عاشورا نبود، خاطر نشان کرد: حسین (ع) یک مصلح بود که در گفت و گوهایش از بی عدالتی و ظلم می نالد و هرگز بخاطر ستاندن قدرت و خلافت قیام نکرد. حقیقت این است که آدم دیندار نمی تواند زیر سایه ظلم زندگی کند زیرا در فضای استبدادی اخلاق و اندیشه رشد نمی کند و امام حسین برای بیداری امت و اصلاح امور قیام کرد.
وی با بیان اینکه بزرگان ما به دنبال عدالت برای تامین حقوق انسان ها بودند، گفت: آنها به دنبال تامین حریم شخصی، حرمت و آزادی انسان ها بودند تا انسان ها وسیله ای برای کامجویی صاحبان سلطه نباشند زیرا به هیچ عنوان نمی توان قیم انسان ها بود. در سراسر نهج البلاغه امام علی(ع) می گوید اگر مردم جمع نشوند و رای ندهند امامت را تشکیل نمی دهد و مرتب این توصیه را به حاکمان خودش می کند. معروف ترین این هشدارها به مالک است وقتی می گوید بگذار مردم بی ترس در برابر تو سخن بگویند. او به مردم می گوید در احوال من نظارت کنید. امام حسین(ع) نیز می دانست مردم زمانه اش در خواب غفلت بودند؛ او درد عدالت داشت و از این رو قیام کرد.
وی خاطرنشان کرد: امام علی(ع) با تمام بزرگی خود دو جا می شکند؛ یک جا بعد از شهادت حضرت زهرا(س) و دیگری از دست مردم خفته زمانه خود که حاضر به تاوان دادن و هزینه کردن نبودند؛ آنها به گفته حضرت امیر(ع) بلوغ عقلی نرسیده بودند و ضعف خرد داشتند درحالی که پیکرهای فربهی داشتند. امام (ع) در وصف آنها می گوید ظاهر دین را دارند اما بی محتوا و از درون خاموش هستند و به راحتی و برای متاعی دنیا را به هم می زنند. امام حسین(ع) نیز آگاه است در چنین جهانی به وجود می آید و وقتی این مردم در خواب عمیق هستند امام حسین(ع) به دنبال نهضت و جهاد نبود. او می دانست تا مردم تصمیم نگیرند، بیدار نشوند و زنجیر حقارت را از گردن خود درنیاورند سیستم ظلم از بین نمی رود. بزرگترین مصیبت ما خفتگی مردم است، آدم نباید داوطلبانه سرنوشت خود را به دست جباران بسپارند.
مهدوی ادامه داد: عقل، ابزاری برای درست زندگی کردن است. جهان به میل ما نیست و ما هم مسلط به این واقعیت نیستیم، جزء کوچکی از آن هستیم. امام حسین(ع) به دنبال زندگی با درجه بالایی بود و چون شعور بالا داشت، سقف زندگی که انتظار داشت بالا بود و میدانست اگر دنیا را هم به انسان بدهند اما او آزاد نباشد زندگی پر از نکبت خواهد شد. کسی که در این دنیا با هر سازی برقصد در آخرت نمی تواند سربلند باشد. هرکس قبل از هر چیز انسان است و باید پاسخگوی خداوند باشد و مسئول است. اما حسین(ع) می دانست خوب بودن سخت است اما این راه را رفت چراکه می دانست کسی که اینجا فراخر نباشد در آن دنیا هم فاخر نخواهد بود. 
این دین پژوه در دومین شب سخنرانی خود گفت: هزینه بزرگ بودن یک انسان فرزانه این است که محدود و تهدید شود. انسان بزرگ از وابستگی های تحقیر آمیز می گذرد.
مهدوی با بیان اینکه پیامبران، ائمه و بزرگان، جرات و جسارت چون و چرا کردن دارند و ادعاها را با دلایل می سنجند، گفت: این ویژگی تنها امید انسان برای رسیدن به سعادت است و وقتی این اتفاق در درون انسان اتفاق نیافتد ولو آدم های بزرگ در حکومت باشند انسان به مشکل می خورد.
وی با تاکید بر اینکه مردم زیر سایه ظلم نمی توانند به سمت فرهنگ بروند، گفت: آدم های بزرگ در برابر ظلم ایستادگی می کنند. آنها انسان ها را تنها به پیراستن دل دعوت نمی کنند و می دانند اگر همه چیز زیر سایه جبر باشد لطمه های جدی به فرهنگ وارد می شود. آنها نقد قدرت می کردند و می کوشیدند انسان ها را به درجات والا برسانند.
در ادامه این استاد دانشگاه افزود: امام حسین(ع) نیز چنین شخصیتی داشت. او با یزید و با هر حیله و پیشنهادی بیعت نکرد و معتقد بود عقل کامل برای حکومت کردن ندارد. وی افشاگری می کرد تا مردم برانگیخته شوند. وی به دنبال اصلاح بود چراکه شرط عقل برای حسین(ع) است. وقتی این روند به موج انقلاب تبدیل می شود هیجان و احساس دخیل می شود و تلاش ها بی ثمر می گردد. روح امام حسین (ع) به گونه ای تربیت شده که این موضوع را یافته است.
مهدوی با تاکید بر اینکه معنا از درون انسان می جوشد، گفت: آدم ها اینگونه هستند که به زندگی معنا می بخشند. آدم ها به هر چه انس پیدا کنند به آنها معنا می دهند که این موضوع به شخصیت آدمی بستگی دارد. خدا امری عینی است که درک خداوند بستگی به رشد وتعلق انسان دارد. امام حسین(ع) شخصیت ژرفی دارد که به چیزی غیر از آنچه مردم به آن دلبسته بودند دلبسته بود. خدای امام حسین (ع) خدای رئوف و بخشنده است. در دعای عرفه خدای او، خدای ظالم کش و جنگجو نیست بلکه خدایی است که به آدمی نزدیک است و گره گشاست. او فرمان نمی دهد و آدمی را خرد نمی کند و وعده های عذاب نمی دهد. خدای امام حسین آدمی را به زندگی صلح آمیز دعوت می کند. درحقیقت وقتی آدمی عاقل تر است بیشتر مورد محبت خداوند است.
وی خاطرنشان کرد: کاری که امام حسین(ع) می کند و در شخصیت علی(ع) است این است که خداوند به آنها دل گرمی می دهد. آخرین تقاضای امام(ع) در شب عاشورا و قبل از شهادت این است که بگذارید با خدا سخن بگویم. او این کار را می کند تا عشق خود به خدا را نشان دهد. او این گونه آموزش دیده که خداوند به او موهیت، عزت و صبوری داده تا اهل علم باشد نه جهل و دعوا. کسی شراب معرفت را نوشیده که با این منطق باشد. روح والا در حاشیه های کوچک همه چیز را به خود نمی گیرد. جاه و جلال برای این انسان ها کوچک و اعتبار است. بی
این دین پژوه با بیان اینکه ممکن است فرزانه ترین انسان ها را محدود کنیم تا پست و مقام خود را حفظ کنیم، تصریح کرد: اینها هزینه بزرگ بودن یک انسان فرزانه است که محدود و تهدید شود. انسان بزرگ از وابستگی های تحقیر آمیز می گذرد. امام حسین(ع) معتقد بود خداوند او را فرهیخته دوست دارد و به همین دلیل با هر پیشنهادی برای بیعت با یزید مخالفت کرد. وی می گفت: "من جوری تربیت شده ام که با بی عدالتی و سرکردگی با جباران نمی توانم سازگار باشم. پدرم به من آموزش داده مبادا به کمتر از آسمان سر فرود آورم." خداوند انسان را فاخر و کریم دوست دارد. او سعادت را با عزت و آزادی می خواست.
وی عقل و انسان را مقدم بر ایمان و عقیده خواند و گفت:امامان نیز همانند پیامبران در وهله اول آدم ها را آدم می دانستند و از منظر ائمه و پیامبران انسانیت آدم ها بر عقیده آنها مقدم است. امام علی(ع) در این راستا میفرماید:" هیچ کس وابسته آفریده نشده است." این عقیده است که باید عقل را تامین کند تا حق را بیابد. عقیده ای که هر کاری را جرم بداند، با آن مخالفت کند و در حریم خصوصی مردم دخالت کند، حقانیت ندارد. برای امام علی(ع) و امام حسین(ع) انسان مهم است آنها انسان را هدف می دانند نه ابزار.
مهدوی با بیان اینکه تلقی های غیراخلاقی از دین، عقیده را فراتر از انسان قرار می دهد، گفت: عقیده برای کمک به شکوفایی و کم کردن رنج انسان آمده است و امام حسین(ع) نیز به دنبال بستری برای شکوفایی انسان است. دیگری برای حسین(ع) مهم است. او می داند که آرامش، حقوق، اندیشه و عقل دیگری را نمی توان نادیده گرفت.
وی در پایان یادآور شد: اگر بخواهیم امام حسین(ع) را تعریف کنیم در ابتدا باید او را دارای خدایی محبوب بدانیم وهمچنین او انسانی عزیز و آزادی خواه است که رنج دیگران را رنج خودش می داند.