درخواست ایران از اروپا برای شفاف‌سازی در مورد برجام منهای آمریکا

رایزنی‌های دیپلماتیک برای حفظ توافق هسته‌ای افزایش یافته است. جان کری، وزیر امور خارجه سابق آمریکا، در لندن انتقادات تندی را متوجه ترامپ ساخته است و فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، به واشنگتن رفته است تا با معاون ترامپ و چندین سناتور و نماینده ارشد در آمریکا دیدار کند. در عین حال، مجید تخت روانچی در کنفرانسی در لندن از اروپا خواسته است تا در مورد نحوه واکنش‌اش به خروج احتمالی آمریکا از برجام، شفاف‌سازی کند.
به گزارش مردم‌سالاری آنلاین، مجید تخت روانچی، معاون وزیر امور خارجه کشورمان امروز (سه‌شنبه) در کنفرانسی در پاریس گفته است که اروپا باید در مورد این که در صورت خروج احتمالی آمریکا و اعمال تحریم‌های جدید چه واکنشی از خود نشان خواهد داد، شفاف‌سازی کند. اظهارات تخت‌روانچی بخشی از چارچوب دیپلماسی برجامی ایران است که طبق آن ایران حضور خود در «برجامِ منهای آمریکا» را به نحوه واکنش کشورهای اروپایی و حمایت قاطع آن‌ها از توافق هسته‌ای منوط کرده است.
در همین حال، مقامات اروپایی هنوز نسبت به تداوم حضور آمریکا در برجام قطع امید نکرده‌اند و فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در سفری دو روزه به پایتخت آمریکا رفته تا در غیاب ترامپ، با «مایک پنس» معاون رئیس جمهور آمریکا و تنی چند از نمایندگان ارشد کنگره آمریکا دیدار کند. توافق هسته‌ای یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که موگرینی بر سر آن با آمریکایی مذاکره می‌کند. ترامپ برای تور آسیایی 11 روز خود در آسیا به سر می‌برد و موگرینی که یکی از سرسخت‌ترین مدافعان اروپایی توافق هسته‌ای است، سعی می‌کند تا کنگره آمریکا را ترغیب کند تا به خروج دولت ترامپ از توافق هسته‌ای تن ندهد.
ترامپ کنگره را تحت فشار قرار داده تا با تصویب طرحی محدودیت‌های اعمال شده علیه ایران را افزایش داده و زمینه را برای تجدیدنظر در برجام فراهم سازد. اروپایی‌ها تاکنون بارها اعلام کرده‌اند که برجام یک توافق بین‌المللی است و آمریکا به تنهایی نمی‌تواند فروپاشی این توافق را رقم بزند. با این حال، مقامات اروپایی تاکنون نقشه راه خود را در پاسخ به خروج احتمالی آمریکا از برجام، تشریح نکرده‌اند و این امر یکی از دلایل فشار ایران به اتحادیه اروپا برای شفاف‌سازی در مورد واکنش و برنامه عملی‌اش در قبال «برجامِ منهای آمریکا» بوده است.
مقامات سابق دولت اوباما نیز رایزنی‌های خود با اروپایی‌ها برای حفظ برجام را افزایش داده‌اند. جان کری، وزیر امور خارجه سابق آمریکا، در یک سخنرانی در اندیشکده «چَتَم هاوس» در لندن گفته است که نظر ترامپ در مورد برجام تاکنون به هیچ‌وجه بر واقعیات مبتنی نبوده است. وی در مورد این که ترامپ ایران را به نقض «روح برجام» متهم می‌کند، گفته است که «چیزی به نام روح برجام وجود ندارد» و برجام توافقی است که تنها بر «مسائل هسته‌ای» تمرکز کرده است. وی گفته است که برجام در حال «عمل کردن» است و ترامپ را در حوزه استراتژی برجامی‌اش متهم کرده که ارتباطش با واقعیت قطع است. کری همچنین در سخنرانی‌اش از این موضوع پرده برداشته که بنیامین نتانیاهو از دولت اوباما درخواست داشته که تأسیسات هسته‌ای ایران را بمباران کند.
در همین حال، یوکیو آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مصاحبه با فاینانشال تایمز گفته است که در مورد نقش سایت‌های نظامی ایران در برنامه نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی «بیش از حد اغراق» شده است. وی گفته است که بازرسان آژانس تاکنون از تمام سایت‌هایی که نیاز بوده است بازرسی کرده‌اند و این بازرسی‌ها شامل مراکز نظامی نیز بوده است. یوکیو آمانو نیز این هفته در راستای تلاش‌های دیپلماتیک برای حفظ برجام با فدریکا موگرینی دیدار می‌کند.
آخرین تحولات دیپلماتیک در اروپا نشانه‌ای از این که نظر اروپایی‌ها به سمت دولت ترامپ چرخش کرده باشد، به دست نمی‌دهد. اروپایی‌ها همچنان صراحتاً از گفتن این نکته ابایی ندارند که موضع برجامی آن‌ها، تفاوت آشکار با مواضع دولت ترامپ دارد. با این حال، تلاش‌ها و منابع دیپلماتیک اروپا بیشتر صرف این شده است که آمریکا را از خروج از برجام برحذر دارد و در هفته‌های اخیر، برای رسیدن به این هدف، مسیر رایزنی با کنگره آمریکا انتخاب شده است. در مقابل، اروپا چندان در این مورد که در صورت خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های جدید، چه خواهد کرد، شفاف‌سازی نکرده و این امر باعث شده تا درخواست شفاف‌سازی از اروپایی‌ها به کانون جدید دیپلماسی هسته‌ای ایران تبدیل شود. سخنان مجید تخت روانچی در پاریس را باید در چنین بستری تحلیل کرد. فاز جدید دیپلماسی هسته‌ای ایران تنها شامل تمرکز بر ماندن اروپا در برجام نیست؛ بلکه ایران اصرار دارد اروپا، چگونگی پاسخ خود در قابل خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های جدید را به صورت شفاف تبیین نماید.