همدلی و همیاری میان ویرانه ها

یکشنبه 21 آبان ماه 1396 یکی از بزرگ ترین زلزله های خاورمیانه در مرز ایران و عراق طی تنها 30 ثانیه به وقوع پیوست و تخریب های وسیعی را در مناطق ازگله و سرپل ذهاب و نواحی پیرامون آن برجای گذاشت. به گزارش مردم سالاری انلاین، از زمان وقوع این زلزله و با انتشار اخبار و تصاویر آن در شبکه های مجازی بسیاری از مردم از سراسر ایران تصمیم گرفتند با حداقل داشته های خود قدمی برای کمک به زلزله زدگان بردارند و از راههای دور و نزدیک خود را به نواحی زلزله زده رساندند و هر کسی با دست خود سعی کرد بر زخمی مرهم بگذارد.
 
اولین مراحل امدادرسانی به زلزله زدگان و آسیب دیدگان، از آخرین ساعات شامگاه یکشنبه با حضور نیروهای ارتش آغاز شد: نیروهای ارتش در سطح تمام روستاها و شهرهای زلزله زده به رغم تاریکی مطلق ناشی از قطعی برق و شرایط بسیار سخت در کنار مردم حضور پیدا کردند. با این همه وسعت فعالیت های امدادی با رسیدن داوطلبان و فعالین مدنی به روستاهای تخریب شده محقق شد
انتقال بسیاری از مجروحان از میان ویرانه ها در برخی روستاها از ساعات ابتدایی پس از زلزله آغاز شد، اما با توجه به عدم آمادگی مراکز پزشکی و نبود درمانگاه در برخی از روستاها، خارج کردن سانحه دیدگان از زیر آوار تا پایان دوشنبه به طول انجامید که باعث جان باختن برخی از سانحه دیدگان شد.
 تا شامگاه دوشنبه و طی روزهای بعد، تعدادی از مجروحین که وضعیت نامساعدی داشتند و امکان درمان سرپایی آنها در میان مخروبه وسیع ساختمان ها وجود نداشت، به تدریج به بیمارستان ها و مراکز درمانی شهرهای دیگر اعزام شدند. بیش از 300 نفر از مجروحان توسط پرسنل ارتش به پادگان ابوذر منتقل شدند و سایرین با هلیکوپتر و هواپیما به مراکز درمانی شهرهای دیگر منتقل می شدند.
 
 روز های سخت بعد از زلزله
 
قطعی برق، قطعی آب، سرمای شدید و حجم انبوه ویرانی ها در بسیاری از روستاهای اطراف سرپل ذهاب نظیر کوییک و تپانی که به طور کامل دچار تخریب شده بودند، به ویژه طی سه روز نخست و تا چهارشنبه،  شرایط بسیار سخت و بغرنجی را برای مردم این نواحی رقم زده بود. آثار روحی و روانی این شب سخت در روزهای پس از زلزله بسیار مشهود بود و از جمله در چهره معصوم کودکانی که در میان بهت و اندوه خانواده خود میان آوار زلزله بسر می بردند. با این همه، حضور منظم فعالین مدنی و اعضای انجمن های مردمی که از اقصی نقاط کردستان و استان های دیگر به سمت مناطق زلزله زده آمدند و با خود کمک های بسیاری آوردند تا حدی شرایط بغرنج روزهای نخست را برای مردم دشت ذهاب قابل تحمل تر کرد.
حضور اعضای انجمن ها از صبح دوشنبه از تمامی مسیرهای ارتباطی منتهی به سرپل ذهاب، تپه رشت، دالاهو و باویسی تا قصر شیرین و نواحی دیگر آغاز شد: به تدریج فعالین NGO ها و داوطلبان هلال احمر که از اقصی نقاط کشور به سمت مناطق زلزله زده حرکت کرده بودند، وارد روستاها و نواحی زلزله زده شدند و از بین فعالین مدنی، کسانی که تخصص پزشکی داشتند، با محموله کمک های اولیه و در حد توان خود در تمام روستاهای تخریب شده سعی کردند سانحه دیدگانی را که امکان معالجه در محل داشتند، درمان کنند.
به رغم تلاش وسیع و خستگی ناپذیر ارتش و لجستیک منظم نیروهای ارتش با استفاده از توان هوانیروز در بیشتر روستاهای تخریب شده، نبود چادر و شرایط حداقلی اسکان برای مردم، وضعیت را بغرنج تر از تصور اولیه نشان می داد. فعالین داوطلب در پست های تلگرامی و توییتری خود سعی می کردند از تمام کشور کمک ها را جذب و سازمان دهی کنند. مسیرهای دسترسی به روستاهای اطراف سرپل ذهاب بسته بود و خبرهای متفاوتی از کمک های مردمی که در راه بود، به گوش می رسید.
فعالیت پرسنل ارتش و همچنین سپاه و همکاری و همدلی آنها با زلزله زدگان بسیار چشمگیر بود و نیروهای نظامی با نهایت احترام و همدلی به اعضاء خانواده قربانیان کمک می کردند تا اعضاء مرحوم خانواده خود را از زیر آوار خارج و تشییع کنند. با این همه نبود حداقلی ترین امکان استراحت برای خانواده های آسیب دیده و داغدار بسیار وخیم بود و با سردتر شدن دمای هوا، وضعیت تا حدی بدتر شد.
نیاز به چادر برای اسکان زلزله زدگان در بسیاری از روستاها یک نیاز جدی و اضطراری بود؛ نیازی که به رغم تلاش وسیع پرسنل ارتش و هلال احمر به تعداد وسیع زلزله زدگان جوابگو نبود و از دوشنبه شب، شرایط برای مردم سخت تر از زمان زلزله به نظر می رسید.
طی روزهای نخست توزیع چادرهای هلال احمر نمی توانست پاسخگوی تعداد وسیع مردمی باشد که خانه و سرپناه خود را از دست داده بودند؛ برخی از خانواده ها به کمک اقوام خود که از مسیرهای دور و نزدیک توانسته بودند از چادرهایی که بلکه اقوام شان برای آنها آورده بودند، استفاده کنند.
طی یک هفته گذشته کمک انجمن های مردمی و خودجوش در قالب انتقال غذا، بسته های آب معدنی، پتو، بسته کمک های اولیه و لوازم بهداشتی بوده و تعدادی از فعالین مدنی هم به تدریج و پس از ساعت ها تلاش مستمر توانستند با خرید چادرهای اسکان موقت در شهرهای دور و انتقال آن به روستاها و نواحی زلزله زده به منظور اسکان موقت زلزله زدگان قدم هایی بردارند. در این بین، زمزمه خبرهای ناخوشایندی از سرنوشت برخی محموله های چادر اسکان موقت نه فقط روحیه زلزله زدگان بلکه حتی روحیه امدادگران را هم تحت تاثیر قرار می داد.
بدین ترتیب در بیشتر روستاهای تخریب شده تا آخرین روزهای هفته قبل طول کشید تا حداقلی ترین اسکان مورد نیاز زلزله زده ها به تدریج از سراسر کشور به روستاها و نواحی تخریب شده میان دشت ذهاب تا ازگله برسد.  با اهدای چادر و لوازم مردمی که خانه آنها تخریب شده بود، زلزله زدگان روستاهای تخریب شده طی روزهای گذشته توانستند به سختی و بعضا بصورت فشرده در چادرهای ناکافی، نخستین شب های بعد از زلزله را سپری کنند. بسیاری از مردم هم ناگزیر شدند با روشن کردن آتش و با استراحت های بسیار کوتاه روزهای بعد از زلزله را سپری کنند.
 
 
همیاری میان ویرانه ها
 
در بسیاری روستاها انجمن ها و نهادهای مدنی به تلاش های خود با جدیت ادامه می دهند و سعی می کنند در تمام روستاهای تخریب شده در کنار آسیب دیدگان حضور فعال داشته باشند.
وضعیت روحی نامساعد بسیاری از خانواده ها از دوشنبه تا آخرین روزهای هفته ادامه داشت و به همین دلیل، بسیاری از امدادگران هلال احمر و نیروهای ارتش سعی می کردند با همدلی و همدردی آنها را از شوک شدید حادثه خارج کنند. با این وجود برخی از خانواده ها تا حدی تحت تاثیر قرار گرفته بودند که حتی تلاشی برای دریافت غذا و دارو نداشتند و داوطلبان انجمن ها و همین طور هلال احمر به نوبت غذا و مایحتاج ضروری را میان آوارگان و زلزله زدگانی که بسیاری از آنها حتی سرپناهی هم نداشتند، تقسیم می کردند.
به رغم تلاش و تمرکز تیم های پزشکی که بصورت داوطلبانه در کنار مردم روستاهای زلزله زده حضور دارند، تا پنجشنبه بسیاری از کودکان و فرزندان خانواده ها در روستاهای زلزله زده اطراف ازگله دچار سرماخوردگی و سرمازدگی شده اند. با این وجود، هنوز علایمی از بیماری های عفونی شدید در میان زلزله زدگان ثبت نشده است.
در میان روستاهای سرپل ذهاب، روستای تپانی در بخش مرکزی سرپل ذهاب بیشترین تخریب را متحمل شده و متاسفانه به رغم وقوع زلزله در ساعات ابتدایی شب، بسیاری از خانواده های ساکن این روستاها بخاطر تخریب سریع و شدید خانه ها در زمره قربانیان و داغداران زلزله قرار گرفته بودند.
تعداد سوانح و تلفات کمتری در روستای گردنو مشاهده می شد که بیشتر ابنیه آن شامل کارگاههای عمرانی بود و بخاطر ساعت وقوع زلزله، افراد کمتری از تخریب ابنیه این روستا مصدوم شده بودند. در نزدیکی گردنو، روستای امام عباس اما تلفات زیادی را ثبت کرده و بسیاری از اهالی این روستا هنوز هم در زمزه داغداران زلزله قرار گرفته اند.
در نواحی نظیر اسلام آباد غرب که شاید در مقایسه با روستاهای دیگر بتوان گفت شرایط کمی بهتر است، مردم از غروب آفتاب در کنار خرابه خانه های خود آتش روشن می کنند تا از سرما در امان باشند. با این همه هر شب دمای هوا رو به کاهش است و شرایط برای زلزله زدگان در تمامی مناطق تدریجا سخت تر می شود. بسیاری از آنها امیدوارند طی روزهای آینده با استقرار کانکس های مناسب بتوانند از گزند سرما و بارش های احتمالی باران و برف در امان باشند. با این همه، بسیاری از آنها می گویند که انتظار داشتند مسئولین جدی تر و پررنگ تر میان آنها حضور پیدا کنند که این انتظار آنها برآورده نشده است.
روستاهایی نظیر امام عباس، تپانی، کوییک، قلعه واری، میرکی، ناوخ دره و میرآباد بیشترین تخریب ها را شاهد بودند و به یک معنا با خاک یکسان شده بودند. بیشتر این روستاها در مسیر میان ازگله تا ثلاث باباجانی و همین طور در مسیر ازگله تا دشت ذهاب قرار گرفته بودند. تمامی مسیر از دوشنبه تا پایان هفته مملو از ماشین های حامل کمک های مردمی بود و ازدحام ماشین ها در مسیر به گونه ای بود که تا اواخر هفته حتی تردد در مسیر را دشوار می کرد. کمک های مردمی که در مقایسه با حضور دستگاههای رسمی بسیار پررنگ تر بوده همچنان ادامه دارد و در پایان هفته گذشته، حضور برخی هنرمندان و ورزشکاران همراه با مبالغی که از آحاد جامعه برای کمک به زلزله زدگان در اختیار دارند، امید بیشتری به زلزله زده ها داده است.
 متوسط دمای هوا از پایان هفته و جمعه رو به کاهش گذاشته و پیش بینی هواشناسی از احتمال آغاز بارش برف و باران در مناطق وسیعی از استان کرمانشاه، ممکن است طی روزهای آینده شرایط امدادرسانی به آسیب دیدگان و به ویژه کسانی که نیاز به سرپناه دارند را سخت تر کند.
اصلی ترین مساله در پایان هفته اول مساله تامین کانکس برای اسکان مطمئن تر خانواده هاست و همین طور حداقلی از امکانات که امکان ادامه تحصیل برای فرزند خانواده های زلزله زده را فراهم کند. دشت ذهاب هنوز چشم انتظار مهربانی و حضور همه مردم ایران است.
گزارش : ناهید عسگری