گروه اجتماعی – سید مجید حسینی: وعده‌های مسئولان گاهی چنان عجیب است که بیشتر به بازی شبیه است؛ نوعی بازی با اعداد! این موضوع در دولت فعلی، قبل از تشکیل دولت و در زمان تبلیغات ریاست جمهوری آغاز شد. وعده ساخت 4 میلیون مسکن، وعده ایجاد سالیانه یک میلیون شغل، داشتن برنامه 7000 صفحه ای، حل مشکل بورس در 3 روز و ... . این اعداد بزرگ و کوچک که فقط برای جلب توجه گفته می‌شد مشکلی شد که بعد از شروع به کار دولت به پرو پای دولتمردان پیچید و بارها از سوی رسانه‌ها و مردم در فضای واقعی و مجازی درباره آن وعده‌ها و اجرا نشدنش توضیح خواستند. در ماه‌های اخیر ادعا می‌شد که در سال جاری یک میلیون شغل ایجاد شده است، در حالی که این موضوع هیچ نمودی ندارد و به نظر می‌آید که فقط آمارسازی است، داستان سالیانه یک میلیون مسکن هم تقریبا منتفی شده است. معاون اول رئیس جمهور چندی پیش اعلام کرد که مسکن را باید مردم بسازند، نه دولت! و وزیر جدید مسکن هم در جلسه رای اعتماد خود از عدم امکان تحقق آن سخن گفت. وعده حل مشکل بورس در سه روز هم آنقدر فضایی بود که وعده دهنده اش، دیگر حرفی از آن نمی‌زند و مشغول ریاست بر بنیاد شهید است!
با این همه گویی دولتمردان از این تجربهخ تلخ عبرت نمی‌گیرند و همچنین به بازی با اعداد در وعده‌ها ادامه می‌دهند. جدیدترین وعده با اعداد ماورایی، وعده ای است که در آستانه «روز درختکاری» امسال داده شد؛ اینکه دولت در طول چهار سال یک میلیارد درخت خواهد کاشت!
اولین اشکال این وعده این است که دولتمردان اصلا توجه ندارند که یک سال و نیم از طول دوره دولت تمام شده و دو سال و نیم باقی مانده است! کسانی که تصمیم گرفته اند بعد از یک سال و نیم چنین مطلبی را اعلام کنند کاش لااقل حساب می‌کردند که در طول مدت رفته چند درخت کاشته شده است؟ بر مبنای این وعده در طول یک سال و نیم گذشته از دولت باید 375 میلیون درخت کاشته شده باشند! این کار می‌تواند حداقل اعلام کنندگان این وعده را متوجه بزرگی عدد «یک میلیارد درخت» بکند! اما نه تنها چنین نشد بلکه در روز درختکاری بعد از کاشت یک نهال، با قاطعیت عنوان شد که طرح «کاشت یک میلیارد درخت در کشور» کاملاً عملیاتی است.
در آن روز مشاور و رئیس حوزه ریاست سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور درباره کاشت یک میلیارد نهال به عنوان یکی از سیاست‌های کلان این سازمان توضیح داد: نهضت مردمی‌کاشت یک میلیارد درخت از سال 1402 کلید می‌خورد و هر قرار است هر سال 250 میلیون نهال کاشته شود و بعد از 4 سال به یک میلیارد برسد. رهبر معظم انقلاب نیز تأکید کردند که اگر هر ایرانی 3 نهال بکارد و مردم پای کار بیایند این هدف به راحتی قابل دسترس است. نظر رهبری این این است که خود مردم پای کار بیایند و دستگاه‌های دولتی نیز حمایت و نظارت را انجام دهند.
به این ترتیب البته با ظرافت موضوع به مردم حواله داده شد و اینکه مثل یک میلیون مسکن، یک میلیارد درخت را هم مردم باید بکارند. ولی خوب بود که مسئولان این مطلب را به رهبری منتسب نمی‌کردند و خود از زیر بار ناممکن بودن این طرح فرار نمی‌کردند.
با این همه صاحب نظران مختلف درباره این طرح نظرات خود را بیان می‌کنند. از جمله عباس محمدی از فعالان محیط زیست در مطلبی به دولت متذکر شد: باید یک گزارش خلاصه و دقیق و قابل سنجش از طرح‌های جنگل‌کاری و درختکاری قبلی تهیه شود و انتشار عمومی‌یابد تا بتوان برپایه‌ی مقایسه‌ی هدف‌های طرح یک میلیارد درخت با هدف‌های به دست آمده از اقدام‌های قبلی، سود و زیان این طرحِ جدید را محاسبه کرد.
او تاکید کرد که « معضل بزرگ منابع طبیعی ایران، عوامل تخریب جنگل‌ها و مراتع شامل چرای بی‌رویه، قاچاق چوب، کَت‌زنی، بوته‌کنی، آتش‌سوزی، تغییر کاربری، سدسازی و دیگر طرح‌های عمرانیِ بی‌ملاحظه است. در چنین شرایط، کاشت نهال ممکن است تأثیر ملموسی در افزایش شمار درختان یا بهبود وضع جنگل و مرتع نداشته باشد. در طرح کاشت یک میلیارد درخت باید مشخص شود که چه تدبیر مؤثری برای حفظ درختان موجود و نگاهداشت نهال‌هایی که کاشته می‌شود، اندیشیده شده است.»
به نظر این فعال محیط زیست، باید در نظر داشت که امکان به وجود آوردن جنگلی که وضعیت طبیعی یابد یا حتی نزدیک به وضع طبیعی شود، بسیار اندک است. از این‌رو هزینه‌کرد برای حفظ جنگل‌ها و مراتع موجود و «کمک» به طبیعت (با کاستن از مداخله‌های مخرب انسانی) برای بازیابی وضعیت کلیماکس در اولویت محض است.
نکته دیکر مطرح شده ، این بود که در طرح موسوم به «مولدسازی» قرار است که چندین نهالستان متعلق به سازمان منابع طبیعی به «بخش خصوصی» فروخته شود. باید مشخص شود که آیا این کار درست است یا نه، و نیز گزارش روشنی ارایه شود که آیا امکان تولید نهال به تعداد مورد نظر هست یا نه.
از سوی دیگر روز گذشته یک استاد جنگل داری با انتقاد از طرح کاشت یک میلیارد درخت تاکید کرد که این طرح نیست بلکه رویا و آرزوی کاشت یک میلیارد درخت است.
هادی کیادلیری استاد دانشگاه علوم و تحقیقات با بیان اینکه باید حفاظت جنگل‌های ایران در اولویت باشد، می‌گوید: کاشت درخت مشکلی ندارد اما شرایطش مهم است. ادعا می‌کنند که کاشت این درختان با هدف جذب کربن است اما ابهام اصلی این است که عوامل تخریب جنگل‌ها باعث انتشار صدبرابری کربن می‌شود. مثلاً چهار تا پنج میلیون دام در جنگل‌های شمال داریم و کافی است تنها هر کدامشان در هر روز تنها یک نهال را بخورند می‌شود پنج میلیون در روز.
در واقع، دولت و سازمان جنگل‌ها وعده کرده‌اند که تا سال 1406 کاشت یک میلیارد درخت را تمام کنند. هر سال 250 میلیون نهال. در حالیکه در ایران فقط 116 نهالستان در ایران وجود دارد که بیشترشان هم غیرفعالند. به اعتراف خودشان مساحت همه اینها 9 هزار و 600 هکتار است. در این مساحت چطور می‌خواهند سالانه 250 میلیون نهال را عمل بیاورند؟ معلوم نیست.