چهارشنبه ۲۴ اسفند ۱۴۰۱

بعد از عربستان نوبت مصر است

سیف‌الرضا شهابی
وقوع انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ (سال ۱۹۷۸ میلادی) با سفر سادات رئیس جمهور وقت مصر به اسرائیل در نوامبر ۱۹۷۷ و سخنرانی در کنست و در پی آن قرار داد کمپ دیوید بین سادات و مفاخیم بگین نخست وزیر وقت اسرائیل با نظارت جیمی کارتر رئیس جمهور آمریکا در مارس ۱۹۷۹ همزمان شده بود، فضای جهان عرب و بالطبع جهان اسلام علیه اقدام ساختارشکنانه سادات شکل گرفته بود تا جائیکه اتحادیه عرب، مصر را محکوم و اخراج کرد و مقر اتحادیه عرب از قاهره به تونس منتقل شد و کشورهای عربی یکپارچه علیه مصر شوریده بودند و روابطشان را با قاهره قطع کردند. در چنان فضایی رهبران انقلاب اسلامی که داعیه دفاع از فلسطین و مخالفت با موجودیت رژیم صهیونیستی داشتند نمی‌توانستند ساکت بنشینند و نظاره‌گر باشند و عکس‌العملی بروز ندهند و جمهوری نوپای اسلامی روابط خودش را با مصر قطع کرد. البته میزبانی سادات از شاه فراری ایران بر نگرانی تهران از سادات افزوده بود.
بعد از شروع جنگ ایران و عراق، کشورهای عربی به طرف مصر به عنوان قدرتمندترین کشور در جهان عرب بازگشتند و به تجدید رابطه اقدام کردند تا از نیروهای مصری در جنگ علیه ایران استفاده شود و ده سال بعد از اخراج مجددا مصر به اتحادیه عرب بازگشت. در این میان مواضع خصمانه و قطع رابطه بین تهران و قاهره ادامه پیدا کرد اگر چه در پاره‌ای مواقع چراغ سبز برای آشتی چشمک می‌زدند ولی سریعا چراغ قرمز روشن می‌شد و همچنان قطع ارتباط به قوت خود پا بر جا ماند.
سیدمحمد خاتمی، رئیس جمهور اسبق ایران در ژنو با حسنی مبارک رئیس جمهور اسبق مصر دیدار و گفتگو داشت و بهترین فرصت بود تا روابط دیپلماتیک بین دو کشور قدرتمند منطقه با سابقه طولانی در دوستی و حسن روابط تاریخی برقرار گردد که متاسفانه از این فرصت استفاده بهینه نشد .
محمود احمدی‌نژاد در دوران ریاست جمهوری در سال ۱۳۹۱ و در دوران ریاست جمهوری محمد مرسی از اعضای اخوان المسلمین سفری به مصر داشت. این سفر با حاشیه‌هایی مخصوصا از سوی رهبران الازهر مصر همراه بود و شیخ الازهر از رئیس جمهور ایران خواست تا در جمهوری اسلامی به بعضی از موضوعات بیشتر توجه شود تا مسیر تفاهم میان دو طرف هموار گردد .
نباید از نظر دور داشت نفوذ لابی صهیونیستی در قاهره مانع از برقراری رابطه می‌شود. اکنون و بعد از اقدامات اخیر از سوی ریاض و تهران در جهت تجدید رابطه فرصت طلایی فراهم شده تا ایران و مصر برای برقراری رابطه اقدام کنند. ایران و مصر دو کشور قدرتمند در خاورمیانه و جهان اسلام هستند که باید از نقاط اختلاف در تمام ابعاد و حوزه‌ها دوری کنند و در سایه مذاکرات در جوی آکنده حسن تفاهم اختلافات را حل کنند و بر تقویت مشترکات همت بورزند.
امید است دو کشور پی برده باشند فضای جهانی و منطقه‌ای نسبت به دهه‌های قبل تغییر پیدا کرده و قطع رابطه بین تهران و قاهره به نفع دو کشور و منطقه نیست؛ همانطورکه ریاض به این واقعیت واقف شده .اعمال هر گونه تعلل به نفع هیچکدام از دو کشور و حتی سایر کشورهای منطقه نخواهد بود.