بعد از عربستان نوبت مصر است

سیف‌الرضا شهابی
وقوع انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ (سال ۱۹۷۸ میلادی) با سفر سادات رئیس جمهور وقت مصر به اسرائیل در نوامبر ۱۹۷۷ و سخنرانی در کنست و در پی آن قرار داد کمپ دیوید بین سادات و مفاخیم بگین نخست وزیر وقت اسرائیل با نظارت جیمی کارتر رئیس جمهور آمریکا در مارس ۱۹۷۹ همزمان شده بود، فضای جهان عرب و بالطبع جهان اسلام علیه اقدام ساختارشکنانه سادات شکل گرفته بود تا جائیکه اتحادیه عرب، مصر را محکوم و اخراج کرد و مقر اتحادیه عرب از قاهره به تونس منتقل شد و کشورهای عربی یکپارچه علیه مصر شوریده بودند و روابطشان را با قاهره قطع کردند. در چنان فضایی رهبران انقلاب اسلامی که داعیه دفاع از فلسطین و مخالفت با موجودیت رژیم صهیونیستی داشتند نمی‌توانستند ساکت بنشینند و نظاره‌گر باشند و عکس‌العملی بروز ندهند و جمهوری نوپای اسلامی روابط خودش را با مصر قطع کرد. البته میزبانی سادات از شاه فراری ایران بر نگرانی تهران از سادات افزوده بود.
بعد از شروع جنگ ایران و عراق، کشورهای عربی به طرف مصر به عنوان قدرتمندترین کشور در جهان عرب بازگشتند و به تجدید رابطه اقدام کردند تا از نیروهای مصری در جنگ علیه ایران استفاده شود و ده سال بعد از اخراج مجددا مصر به اتحادیه عرب بازگشت. در این میان مواضع خصمانه و قطع رابطه بین تهران و قاهره ادامه پیدا کرد اگر چه در پاره‌ای مواقع چراغ سبز برای آشتی چشمک می‌زدند ولی سریعا چراغ قرمز روشن می‌شد و همچنان قطع ارتباط به قوت خود پا بر جا ماند.
سیدمحمد خاتمی، رئیس جمهور اسبق ایران در ژنو با حسنی مبارک رئیس جمهور اسبق مصر دیدار و گفتگو داشت و بهترین فرصت بود تا روابط دیپلماتیک بین دو کشور قدرتمند منطقه با سابقه طولانی در دوستی و حسن روابط تاریخی برقرار گردد که متاسفانه از این فرصت استفاده بهینه نشد .
محمود احمدی‌نژاد در دوران ریاست جمهوری در سال ۱۳۹۱ و در دوران ریاست جمهوری محمد مرسی از اعضای اخوان المسلمین سفری به مصر داشت. این سفر با حاشیه‌هایی مخصوصا از سوی رهبران الازهر مصر همراه بود و شیخ الازهر از رئیس جمهور ایران خواست تا در جمهوری اسلامی به بعضی از موضوعات بیشتر توجه شود تا مسیر تفاهم میان دو طرف هموار گردد .
نباید از نظر دور داشت نفوذ لابی صهیونیستی در قاهره مانع از برقراری رابطه می‌شود. اکنون و بعد از اقدامات اخیر از سوی ریاض و تهران در جهت تجدید رابطه فرصت طلایی فراهم شده تا ایران و مصر برای برقراری رابطه اقدام کنند. ایران و مصر دو کشور قدرتمند در خاورمیانه و جهان اسلام هستند که باید از نقاط اختلاف در تمام ابعاد و حوزه‌ها دوری کنند و در سایه مذاکرات در جوی آکنده حسن تفاهم اختلافات را حل کنند و بر تقویت مشترکات همت بورزند.
امید است دو کشور پی برده باشند فضای جهانی و منطقه‌ای نسبت به دهه‌های قبل تغییر پیدا کرده و قطع رابطه بین تهران و قاهره به نفع دو کشور و منطقه نیست؛ همانطورکه ریاض به این واقعیت واقف شده .اعمال هر گونه تعلل به نفع هیچکدام از دو کشور و حتی سایر کشورهای منطقه نخواهد بود.