در پی انتشار گزارشی، با عنوان «کاشت یک میلیارد درخت طرح نیست، یک رویاست!» در روزنامه مردم سالاری 23 اسفند 1401، سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور جوابیه‌ای ارسال کرده که متن آن بدین شرح است:
1- با توجه به وضعیت جنگلها و پوشش گیاهی کشور چه از نظر کیفی و چه از منظر کمی‌و همچنین شکننده بودن بوم سازگان‌های جنگلی، مرتعی و بیابانی، توجه به امر درختکاری، توسعه فضای سبز و زراعت چوب، یک ضرورت انکار ناپذیر بوده که لازم است توجه ویژه‌ای از جانب مسئولین کشوری و تمامی‌احاد جامعه بدان معطوف گردد. فلذا با توجه به برنامه‌ریزی‌های مبتنی بر مطالعات حوزه‌های آبخیز و سایر ظرفیت‌های موجود در سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور و همچنین مشارکت مردم و استفاده از ظرفیت‌های مسئولیت‌های اجتماعی بخش‌های خصوصی، می‌توان کشور را در مسیر بازیابی و احیا دوباره زیست بوم‌های تخریب شده و شکننده به پیش برد.
2- از گذشته دور، بسیاری از طرح‌های توسعه و احیایی منابع طبیعی صرفا با مشارکت مستقیم مردم و به ویژه جوامع محلی ساکن در محدوده عرصه‌های منابع طبیعی انجام شده و حضور این جوامع در حفاظت و احیای جنگلها و مراتع کشور تاثیرات بسیار زیادی را بر جای گذاشته است. شکی نیست اولین وظیفه سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، حفاظت و صیانت از عرصه‌های منابع طبیعی و من جمله منابع آب و خاک بوده و در این خصوص، برنامه‌های متعددی در جهت برخورد با متخلفان و متجاوزان نیز انجام شده است.
3- اینکه آیا با اجرای طرح مردمی‌کاشت یک میلیارد نهال، سایر وظایف اصلی سازمان تحت الشعاع قرار خواهد گرفت، قطعا این گونه نخواهد بود. چرا که به موازات تدوین و اجرای این طرح، اقداماتی نظیر: حدنگاری، تجهیز و تقویت یگان حفاظت، تدوین و پیگیری لایحه جامع آبخیزداری، اجرایی نمودن مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز در سه کلان حوضه، مبارزه با آفات و بیماری‌های منابع طبیعی، مدیریت مراتع و توسعه گیاهان دارویی و صنعتی، جلب مشارکت‌های مردمی، تدوین برنامه پنج ساله، با جدیت و تلاشی مضاعف در دستور کار قرار دارد و در حال اجرا نیز می‌باشد.
4- مطرح کردن 2 سال و نیم زمان باقیمانده تا پایان دوره اول دولت سیزدهم، چه ارتباطی می‌تواند با اهداف، الزامات، تعهدات بین المللی و اثرات اجرائی طرح مزبور داشته باشد. آیا مهم است که چه دولتی این بار گران بر جای مانده از گذشته را بر می‌دارد و در جهت حفاظت از منابع آب و خاک کشور، با جدیتی بیشتر عمل می‌نماید؟ اما نکته حائز اهمیت این است که مردم گرانقدر و افکار عمومی، می‌بایست با اهداف، الزمات و اثرات اجرای «طرح مردمی‌کاشت یک میلیارد نهال»، که در ذیل به آن اشاره شده است نیز آشنا شوند.
اهداف طرح:
- ارتقا فرهنگ منابع طبیعی و تبدیل آن به فرهنگ و معارف عمومی(مقام معظم رهبری)
- جلب حمایت و مشارکت مردم در اجرای طرح‌های مشابه
- تقویت پوشش گیاهی، ترسیب کربن و جلوگیری از انتشار گازهای گلخانه‌ای
- مقابله با بیابان زائی و تثبیت ماسه‌های روان و جلوگیری از پدیده گرد و غبار
- ﺗﻮﺳﻌﻪ زراﻋـﺖ ﭼـﻮب برای تامین بخشی از نیاز چوبی کشور
- بازسازی عرصه تخریب شده با همکاری صنایع، معادن، خیرین، حامیان منابع طبیعی و دستگاه‌های ذی ربط
الزامات طرح:
- دستیابی به اهداف چشم انداز افق 1404 کشور ابلاغی مقام معظم رهبری
- اجرای دستور ریاست محترم جمهور مبنی بر استفاده از حداکثر توان کشور برای افزایش فضای سبز و درختکاری
- اجرای تعهدات کنوانسیون‌های بین‌المللی تغییرات اقلیمی، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و مقابله با بیابان‌زائی و تخریب سرزمین
- اجرای تکالیف مندرج در ماده 15 قانون افزایش بهره وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی
- اجرای تکالیف مندرج در بند «ح» ماده 38 قانون 5 ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
- اجرای تکالیف مندرج در مواد 22، 24 و 27 قانون هوای پاک
اثرات اجرای طرح:
- ایجاد عزم ملی در جهت احیای منابع طبیعی، ارتقاء آگاهی عمومی‌و همچنین جلب اعتماد و مشارکت مردم بخش‌های دولتی، غیر دولتی، صنایع و نهادهای مردم نهاد و خیرین
- حفاظت از منابع آب و خاک
- کاهش فرسایش خاک و تولید رسوب
- حفظ تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی گیاهی و جانوری
- کاهش آلودگی هوا، جذب آلاینده‌ها و ایجاد محیط زیستی پاک تر
- بازسازی سرزمین و احیای مناطق تخریب یافته جنگلی و مرتعی
- مقابله با بیابان زایی و کنترل گرد و غبار
- ایجاد بستر‌های تفرجی برای توسعه گردشگری و طبیعت گردی
- ظرفیت‌سازی و توان افزائی جوامع محلی و ارتقای معیشت آنان
- تامین بخشی از مواد اولیه صنایع چوب و کاغذ و همچنین نیاز چوبی کشور
- افزایش سطوح پوشش گیاهی، کاهش مخاطرات زیست بوم‌ها و در نتیجه، ایجاد محیط زیستی پاک تر و سالم تر
5- آیا انجام تعهدات و تکالیف بین المللی و قانونی، از جمله اقدامات مثبت تلقی می‌شود؟ اگر اینچنین است، شایسته نیست که انجام تکالیف مغفول مانده از گذشته را رویا بافی تلقی نماییم.
6- گزارش اقدامات جنگل کاری و توسعه جنگل در اراضی جنگلی و بیابانی با مختصات جغرافیایی، در آرشیو سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور به عنوان یک دستگاه حاکمیتی و نه نظارتی، مشخص و موجود است و هر مطلع در بخش GIS می‌تواند به دقت آنها را تجزیه و تحلیل و ارزیابی نماید.
7- آیا کاشت نهال و توسعه درخت کاری آنهم با استفاده ازگونه‌های بومی‌و واجد محصولات فرعی غیر چوبی و یا زراعت چوب، که همگی صرفه اقتصادی دارند و می‌توانند در قالب طرح‌های تلفیقی و جنگلکاری به مردم و جوامع محلی احاله مدیریت شوند، تاثیری بر بهبود وضعیت معیشتی جوامع محلی نخواهند داشت؟ آیا مشارکت و همراهی مردم که معیشت خود را در گرو حفاظت و مراقبت از این گونه‌های اقتصادی می‌دانند، نمی‌تواند تدبیر مناسبی برای حفظ درختان جنگلی و عرصه‌های منابع طبیعی کشور تلقی شود؟
8- در ارتباط با فروش نهالستان‌های دولتی در قالب طرح مولد سازی، می‌بایست اذعان نمود؛ اولا: با اجرای طرح مردمی‌کاشت یک میلیارد نهال، تمامی‌ظرفیت‌های بلا استفاده در نهالستان‌ها و ایستگاه‌های تولید بذر، با جدیت و سرعت در حال تجهیز و بازسازی و همچنین تولید نهال‌های مورد نیاز این طرح می‌باشند. ثانیا: با توجه به تولیدات حداکثری نهالستان‌های دولتی، هیچ برنامه ای از جانب دولت و سران سه قوه برای فروش نهالستان‌ها به « بخش خصوصی» وجود ندارد.
9- مساحت کل نهالستان‌های بیابانی به تعداد 44 نهالستان و جنگلی به تعداد 126 نهالستان رقمی‌معادل سه هزار و پانصد هکتار می‌باشد که در صورت تکمیل و تجهیز زیر ساخت‌ها و مرمت و بازسازی آنها، ظرفیت تولید نهال سالانه، به بیش از 400 میلیون اصله نهال نیز خواهد رسید. البته لازم به توضیح می‌باشد که تعداد نهالستان‌های عنوان شده در مطلب انتشار یافته (116 نهالستان) صحیح نمی‌باشد.
10- طرح مردمی‌کاشت یک میلیارد درخت، با رویکرد جلب مشارکت مردم، سرسبزی و آبادانی کشور عزیزمان ایران اسلامی‌و منبعث از آیات قرآنی، روایات و احادیث پیشوایان دینی و همچنین آداب و سنن ملی و باستانی برنامه‌ریزی شده که در قالب طرح‌های مطالعاتی صیانت از جنگلها، مرتعداری، مقابله با بیابان زائی، آبخیزداری، زراعت چوب و توسعه فضای سبز و متناسب با توان اکولوژیک هر منطقه، می‌تواند موجب افزایش پوشش گیاهی در عرصه‌های منابع طبیعی و همچنین مناطق شهری، روستایی، اطراف مزارع، عرصه‌های اوقاف، بوستان‌ها، شهرک‌های صنعتی، پادگان‌ها و . . . شود.
ضمن آنکه بر اساس مطالعات انجام شده در حدود سه میلیون و ششصد هزار هکتار عرصه مستعد کاشت شناسائی شده که با استفاده از روان آب‌های سطحی، آب سبز و همچنین در برخی مواقع آبیاری کمکی، مراقبت و نگهداری خواهند شد. در پایان ضمن تقدیر و تشکر از همه منتقدان واقعی و دلسوزان منابع طبیعی و محیط زیست کشورمان، امید است با بهره مندی از خرد جمعی و تشریک مساعی تمامی‌صاحب نظران، فرهیختگان و کنشگران علمی، پژوهشی، رسانه ای و اجرائی، ایرادات مرتبط با این طرح مرتفع گردد و مردم شریف و بزرگوار ایران، از روند اجرای این طرح بزرگ، به نیکی و شایستگی بهره‌مند گردند.