گروه اقتصادی – شهرام صدوقی: بازار سرمایه در حالی روز سه شنبه کار خود را پس از تعطیلات نوروزی به شکل جدی آغاز کرد که در ساعت‌های اولیه روز در مسیر ریزشی قرار گرفت و در پایان شاخص کل بورس تهران 15 هزار و 726 واحد نسبت به روز کاری قبلی پایین‌تر ایستاد و به سطح 2 میلیون و 245 هزار و 445 واحد رسید. در روزهای پایانی اسفند ماه گذشته و همچنین چند روز ابتدایی سال جاری علی رغم رشد 10 درصدی شاخص بورس ، بار دیگر شاخص به سقف خود واکنش نشان داد و افت کرد. به گزارش مردم سالاری، روز سه‌شنبه خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار منفی شد و 554 میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد که نسبت به روز شنبه 16 برابر -معادل 1500 درصد- بیشتر است.بررسی‌ها نشان می‌دهد که بازار سهام ابتدای سال ۱۴۰۲ سبزپوش بود و توانست اواسط اردیبهشت‌ماه قله ۲ میلیون و ۵۳۵ هزار واحدی را فتح کند. با این وجود هر چه به فصل تابستان نزدیک شدیم، از طراوت روزهای ابتدایی سال در معاملات بورس کاسته شد و بازار بیشتر در باتلاق رکودی فرو رفت. با وجود این، تصور می‌شد نیمه دوم سال برای بورس نیمه متفاوتی با نیمه نخست باشد، اما همچنان رمق بازار گرفته شد و بازار سرمایه کم‌توان وارد دور جدیدی از رکود و نااطمینانی شد.کارشناسان اعتقاد دارند بازار سرمایه یک سال رکودی را پشت سر گذاشت. در بررسی علل رکود حاکم بر بازارها می‌توان سیاست‌های دولت و بانک مرکزی را یکی از عوامل موثر عنوان کرد که اقتصاد را به ورطه رکودی کشاند و بنگاه‌های تولیدی را با چالش جدیدی مواجه کرد.
سه پارامتر اثرگذار روی بورس
در همین خصوص، همایون دارابی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگویی به وضعیت بورس می‌پردازد و می‌گوید: سه پارامتر روی بورس اثرگذار بوده است. یکی، قیمت‌گذاری دستوری است که بخشی از صنایع را زیان‌ده کرده است. بخش دوم، به نرخ بهره بسیار بالا برمی‌گردد و این‌که ما الاکلنگی به نام نرخ بهره و شاخص داریم. وقتی ما نرخ بهره را بالا می‌بریم، در واقع شاخص بورس و دارایی‌های دیگر ریزش پیدا می‌کند.وی که با خبرآنلاین گفتگو کرد می‌افزاید: با توجه به فروش اوراق‌های ۳۰ درصدی در پایان سال، این مساله تشدید شد. موضوع دوم هم اختلاف‌های شدید ارز دولتی و ارز آزاد است که در پایان سال به حدود ۳۰ درصد رسید. یعنی شرکت‌های صادرکننده در حدود ۳۰ درصد دارایی و درآمد خود را دودستی تقدیم واردکنندگان می‌کنند. به همین دلیل هم چندان استقبالی از صادرات نمی‌شود.این کارشناس بازار سرمایه متذکر می‌شود: مسایل مختلف دیگری از جمله دست‌اندازی دولت به درآمد شرکت‌ها را اضافه کنید و قوانین خلق‌الساعه و یا تغییراتی چون نرخ خوراک پتروشیمی‌و نرخ گاز و یا عوارض صادراتی، همه‌گی باعث می‌شود که شرایط بازار سرمایه مطلوب نباشد.
دارابی عنوان می‌کند: در سال ۱۴۰۳ هم این مسایل دارد ادامه پیدا می‌کند و اگر تغییراتی در این زمینه اعمال نشود، شرایط نمی‌تواند خیلی تغییر کند.وی تصریح می‌کند: البته در ابتدای سال مرحله دوم انتخابات مجلس را داریم که تشکیل این مجلس و نیز در فصل پاییز، انتخابات آمریکا، اهمیت خاص خود را دارد.این کارشناس بازار سرمایه یادآور می‌شود: با توجه به این شرایط انتظار نداریم که اقتصاد ایران بتواند نفسی بکشد. وقتی اقتصاد ایران نفس نکشد، نمی‌توانیم در واقع شاهد تغییرات جدی در بورس باشیم، چون بورس، آینه بخش اقتصاد است و بدون همراهی بخش واقعی اقتصاد، تنها امید به تورم است که تورم هم با توجه به قیمت‌گذاری دستوری و نرخ ارز، در حساب‌های شرکت‌ها منعکس نمی‌شود و شرکت‌ها به شدت تضعیف شده‌اند.دارابی در پاسخ به این پرسش که با این شرایط بورس در سال جدید درجا خواهد زد؟ می‌گوید: این‌ها بستگی دارد به این‌که بتوانیم از مثلث قیمت‌گذاری دستوری، نرخ بهره و نرخ ارز، بازار را نجات دهیم. همچنین تصمیماتی که دولت در سال جدید برای اقتصاد کشور می‌گیرد.
وی با اشاره به نرخ ارز در سال ۱۴۰۳، عنوان می‌کند: نمی‌توان پیش‌بینی کرد. نرخ ارز به مقدار زیادی به سیاست‌های دولت برمی‌گردد، اما در حال حاضر نرخ ارز دولتی به دلیل این‌که فاصله زیادی با نرخ ارز بازار آزاد دارد، یک صف ارزی برای واردات شکل گرفته است. از آن طرف هم صادرکنندگان انگیزه‌ای برای صادرات ندارند.این کارشناس بازار سرمایه تصریح می‌کند: کسری تراز تجاری کشور به بالای ۱۵ میلیارد دلار رسیده است. ما تقریبا ۳ سال درگیر انتقال ۶ میلیارد دلار مطالبات‌مان از کره‌جنوبی بودیم.
دارابی متذکر می‌شود: حالا که ۱۵ میلیارد دلار کسری تراز تجاری آوردیم، این نشان می‌دهد که چه دردسر بزرگی دارد بازار ارز را تهدید می‌کند و هر چه زودتر باید این نرخ‌ها اصلاح شود.وی تاکید می‌کند: اگر نرخ‌ها اصلاح نشود، شوکی که بعدا رخ می‌دهد، خیلی شدیدتر خواهد شد و به همین دلیل باید هر چه زودتر تدبیری کنیم.این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان می‌کند: اگر نرخ ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی ادامه پیدا کند، همان بلایی بر سر اقتصاد می‌آید که ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی بر سر اقتصاد آورد و در نهایت منجر به خروج منابع و همچنین کالاها از کشور شد.
رشد 16 برابری خروج سرمایه
بر اساس این گزارش، در معاملات روز سه‌شنبه چهاردهم فروردین ماه 1403، شاخص کل بورس تهران 15 هزار و 726 واحد نسبت به روز کاری قبلی پایین‌تر ایستاد و به سطح 2 میلیون و 245 هزار و 445 واحد رسید.شاخص کل هم‌وزن بورس نیز با کاهش 10 هزار و 381 واحدی در رقم 759 هزار و 827 واحدی ایستاد. شاخص کل فرابورس با افت 346 واحدی به رقم 25 هزار و 633 واحد رسید. همچنین شاخص هم وزن فرابورس با کاهش 3 هزار و 416 واحد به سطح 139 هزار و 647 واحد رسید. روز سه‌شنبه خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار منفی شد و 554 میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد که نسبت به روز شنبه 16 برابر -معادل 1500 درصد- بیشتر است.امروز نماد خودرو بیشترین خروج پول حقیقی را داشت که ارزش آن 49 میلیارد تومان بود. پس از خودرو، نمادهای خساپا، فملی، شپنا و ثفارس بیشترین خروج پول حقیقی را داشتند.در سوی دیگر، بیشترین ورود پول حقیقی به نمادهای فزر، سرچشمه، نوری، سپیدار و خاور تعلق داشت.
نمادهای پیشران بازار سهام
روز گذشته فولاد، شپنا، وبملت و شستا نمادهای قرمز پوش بورس بودند که بیشترین اثر را در افت شاخص کل بورس داشتند. در سوی دیگر نمادهای وامید، نوری و سیستم از نمادهای سبز بودند که اثر مثبت بر شاخص داشتند.در فرابورس نیز نمادهای خاور، آریان و وسپهر بیشترین اثر کاهنده را بر شاخص داشتند و نمادهای فزر، وهور و سپیدار بیشترین اثر افزایشی را بر شاخص کل فرابورس داشتند.در بین نمادهای پرتراکنش بورس دیروز نماد ذوب بیشترین تراکنش را داشت و خودرو و شستا در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. در فرابورس نیز فنر، خاور و فزر بیشترین تراکنش را داشتند.
روزگذشته ارزش معاملات کل بازار سهام به 24 هزار و 322 میلیارد تومان رسید. ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه 15 هزار و 215 میلیارد تومان بود که 63 درصد از ارزش کل معاملات بازار را در این روز تشکیل می‌دهد.ارزش معاملات خرد نیز با افزایش 27 درصدی به نسبت روز معاملاتی قبل به رقم 5 هزار و 115 میلیارد تومان رسید.در معاملات دیروز نماد ذوب بیشترین ارزش معاملات بازار سهام را به خود اختصاص داد که ارزش معاملات آن 149 میلیارد تومان بود. پس از ذوب، فزر بیشترین ارزش معاملات را داشت و خودرو رتبه سوم بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص داد و پس از آن، دو نماد فولاد و ثفارس در رتبه‌های بعدی بیشترین ارزش معاملات قرار گرفتند.در جدول حجم معاملات نیز سهام ذوب با تعداد 2 میلیارد و 781 میلیون و 539 هزار و 683 سهم در صدر قرار گرفته است. شستا در رتبه دوم بیشترین حجم معاملات بازار قرار گرفت و رتبه سوم به خودرو تعلق داشت. دو نماد خساپا و وبصادر نیز در رتبه‌های بعدی بیشترین حجم معاملات بازار قرار داشتند.