اندیشکده شورای روابط خارجی در یادداشتی درباره اولین دور از گفتوگوهای غیرمستقیم میان تهران و واشنگتن تاکید کرد ایران به وضوح برنده این دور از مذاکرات بود.
اندیشکده آمریکایی در یادداشت تحلیلی خود نوشت: مذاکرات هستهای تهران و واشنگتن روز شنبه در مسقط با میانجیگری وزیر امورخارجه عمان آغاز شد. واضح است که دور اول گفتوگوها به نفع ایران تمام شد. اول اینکه، آمریکا خواستار مذاکره مستقیم بود، در حالیکه ایران خواستار مذاکرات غیرمستقیم بود. گفتوگوها در عمان نیز غیرمستقیم برگزار شد. به نظر میرسد که میان استیو ویتکاف، نماینده آمریکا و عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، سلام و مصافحهای وجود داشته است، اما نه بیشتر از این.دوم اینکه، مذاکرات عمان تنها درباره برنامه هستهای بود، انتقادی که همواره علیه برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) – توافق هستهای دوران باراک اوباما در سال ۲۰۱۵ – مطرح بود که مساله برنامه موشکی ایران و حمایت این کشور از گروههای منطقهای را در بر نمیگرفت. این، دقیقا همان چیزی است که ایران میخواهد.و سوم، به نظر میرسد که ایالات متحده از همان ابتدا از خود ضعف نشان میدهد و از هدف پایان دادن به برنامه هستهای ایران دست کشیده است. همانطور که روزنامه نیویورک تایمز میگوید، ترامپ و ویتکاف نشان دادهاند که بهرغم درخواستهای شدید مقامات دولت ترامپ قبل از آغاز مذاکرات مبنی بر اینکه ایران برنامه هستهای خود را بهطور کامل برچیند و همچنین برنامه موشکی خود و حمایتش از گروههای منطقه را کنار بگذارد، هدف واقعی آنها تضمین این است که ایران هرگز نمیتواند سلاح هستهای بسازد.به گزارش ایسنا ، اندیشکده مستقر در نیویورک با بیان اینکه «درک شیوههای مذاکره ویتکاف دشوار است» به اظهارات او در گفتوگو با روزنامه وال استریت ژورنال درست پیش از آغاز مذاکرات عمان اشاره کرد که گفته بود: موضع امروز ما برچیده شدن برنامه هستهای ایران است. البته این بدان معنا نیست که در حاشیه، راههای دیگری برای سازش بین ۲ کشورمان پیدا نخواهیم کرد. جایی که خط قرمز ما خواهد بود؛ توانایی هستهای شما نمیتواند تسلیحاتی باشد.این، تعریف یک امتیاز پیشگیرانه است: این هدف نهایی من است اما اگر شما آن را دوست ندارید، من یکی دیگر را پیدا خواهم کرد.اگر هدف ویتکاف توافقی است که به آژانس اجازه بازرسی از برنامه هستهای ایران را بدهد، در حالی که ایران به حمایت خود از گروههای منطقه مانند حماس، حزبالله و انصارالله یمن ادامه میدهد و به ایران اجازه میدهد به توسعه موشکهایی با برد بیشتر و بیشتر ادامه دهد، او برجام را میخواهد.رئیس جمهور ترامپ در سال ۲۰۱۸ دقیقا به همین دلایل بهطور یکجانبه از برجام خارج شد، چراکه به گفته او، توافق هستهای با ایران یکی از بدترین و یک طرفهترین معاملاتی بود که ایالات متحده تاکنون وارد آن شده بود.شورای روابط خارجی در بخش پایانی یادداشت خود با تاکید بر اینکه «اکنون به نظر میرسد مطالبات ترامپ پس از خروج از برجام برای رسیدن به توافقی جدید با ایران در مسیر فراموشی قرار دارد» به دولت ترامپ توصیه کرد که از ابزارهای خود برای اعمال فشار به منظور دستیابی به توافقی فراتر از برجام استفاده کند.
ادعای گاردین درباره موضع ایران نسبت به انتقال ذخایر اورانیوم
رسانه انگلیسی نوشته انتظار میرود ایران با پیشنهاد آمریکا در جریان گفتوگوهای غیرمستقیم طرفین مبنی بر انتقال ذخایر اورانیوم با خلوص بالای ایران به یک کشور طرف سوم مخالفت کند.رسانه انگلیسی در آستانه دور دوم مذاکرات غیرمستقیم تهران-واشنگتن مدعی شده است که انتظار میرود که ایران با پیشنهاد آمریکا برای انتقال ذخایر اورانیوم با درجه خلوص بالای خود به یک کشور طرف سوم، مانند روسیه مخالفت کند.روزنامه گاردین در گزارشی در این باره نوشت: این مسئله یکی از موانع اصلی در مسیر دستیابی به یک توافق در آینده است که در گفتوگوهای اولیه که به طور غرمستقیم میان «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران و «استیو ویتکاف» فرستاده ویژه رئیسجمهور آمریکا در امور غرب آسیا مطرح شد.در ادامه این مطلب آمده است: استدلال ایران این است که این ذخایر که طی چهار سال گذشته انباشته شده، باید تحت نظارت دقیق آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ایران باقی بماند. تهران این موضوع را نوعی اقدام احتیاطی یا نوعی تضمین در صورت خروج دوباره دولت «دونالد ترامپ» رئیسجمهور آمریکا از هرگونه توافق با ایران در این زمینه، مانند خروج یکجانبه آن از توافق هستهای در سال ۲۰۱۸ میداند. توافق هستهای در سال ۲۰۱۵ و در دولت «باراک اوباما» میان ایران، آمریکا، فرانسه، انگلیس، آلمان، روسیه و چین انجام شد. ایران ذیل این توافق، در ازای لغو تمامی تحریمهای آن، برنامه هستهای خود را محدود کرد.
ورود ناو هواپیمابر وینسون آمریکا در آستانه دور دوم مذاکرات هسته ای
تصاویر ماهوارهای که روز سهشنبه توسط خبرگزاری اسوشیتدپرس آنالیز شدند، نشان میدهند که دومین ناو هواپیمابر ایالات متحده در آبهای خاورمیانه مستقر شده است، آن هم در آستانهی دور بعدی مذاکرات میان ایران و آمریکا درباره برنامه هستهای در حال پیشرفت تهران. تصاویر ماهوارهای که روز سهشنبه توسط خبرگزاری اسوشیتدپرس آنالیز شدند، نشان میدهند که دومین ناو هواپیمابر ایالات متحده در آبهای خاورمیانه مستقر شده است، آن هم در آستانهی دور بعدی مذاکرات میان ایران و آمریکا درباره برنامه هستهای در حال پیشرفت تهران.ناو هواپیمابر یواساس کارل وینسون و گروه همراه آن اکنون در دریای عرب مشغول عملیات هستند. این اقدام در حالی صورت میگیرد که حملات هوایی ایالات متحده، شب گذشته مناطقی در یمن را که تحت کنترل حوثیها است، هدف قرار داد. مقامات آمریکایی بارها گفتهاند که کمپین یکماههی ایالات متحده علیه حوثیها در دوران ریاستجمهوری دونالد ترامپ، ابزاری برای فشار بر ایران در روند مذاکرات است.گفتنی است ، ایالات متحده ناو وینسون را برای پشتیبانی از ناو یواساس هری اس ترومن به منطقه اعزام کرده است؛ ناوی که از آغاز کمپین نظامی آمریکا در ۱۵ مارس، حملات هوایی علیه حوثیها را انجام داده است. تصاویر منتشرشده توسط نیروی دریایی ایالات متحده نشان میدهد که وینسون در روزهای اخیر مشغول آمادهسازی مهمات و پرتاب جنگندههای F-35 و F/A-18 از عرشه خود بوده است.ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا مستقر در بحرین، که بر منطقه خاورمیانه نظارت دارد، از اظهار نظر درباره جزئیات عملیات ناو وینسون خودداری کرده است.
نگرانی اسرائیل درباره روند مذاکرات
مقامات اسرائیلی روز یکشنبه نگرانی فزایندهای نسبت به گزارشهایی که از مذاکرات هستهای میان ایالات متحده و ایران در عمان منتشر شده، ابراز کردند.جورزالم پست می نویسد ، این مذاکرات که به رهبری فرستاده رئیسجمهور دونالد ترامپ، استیو ویتکاف، روز شنبه از سر گرفته شد، موجب نگرانی منابع اسرائیلی شده است، چرا که پیشنهادات اولیه شامل برچیدن برنامهٔ هستهای ایران بر اساس آنچه «مدل لیبی» خوانده میشود، نیست، مدلی که اسرائیل آن را تنها چارچوب مؤثر میداند.اگرچه بهطور رسمی اعلام نشده، اما مقامات در اورشلیم بهطور خصوصی اذعان کردهاند که هرگونه توافق احتمالی تحت دولت کنونی ایالات متحده، بهشدت مسئلهساز خواهد بود؛ بهویژه با توجه به اینکه انتظار میرود ترامپ پس از پایان دورهٔ کنونی خود در قدرت باقی نماند.با توجه به گزارشهایی مبنی بر اینکه ایران بهاندازهٔ کافی مواد برای ساخت شش بمب هستهای در اختیار دارد، مقامات اسرائیلی نگراناند که توافقی جدید، جمهوری اسلامی را پس از خروج ترامپ از قدرت، بهطرز خطرناکی به توانمندی دستیابی به سلاح هستهای نزدیک کند.برخی در اسرائیل بهطور پنهانی امیدوارند که مذاکرات شکست بخورد، چرا که این امر میتواند مسیر را برای گزینهٔ نظامی معتبر هموار سازد. یکی از نگرانیهای اصلی این است که ترامپ ممکن است ترجیح دهد بهمنظور اجتناب از رویارویی مستقیم با ایران، به یک سازش بینابینی رضایت دهد.مقامات همچنین نسبت به وزیر خارجهٔ ایران که به مهارت و تخصصش در مذاکرات شناخته میشود، نگران هستند. در اورشلیم بیم آن میرود که او بتواند هیئت آمریکایی را فریب دهد یا مذاکرات را آنقدر به تأخیر اندازد تا ترامپ صبر خود را از دست بدهد و بهسرعت وارد یک توافق شود.در همین حال، در تحولی که بازتابدهندهٔ نگرانیهای گستردهتر منطقهای است، ژنرال دیوید آلوین، فرمانده نیروی هوایی ایالات متحده، اخیراً با همتای اسرائیلیاش، ژنرال تومر بار، در پنتاگون دیدار کرده است. ارتش اسرائیل پیشتر سفر «بار» به واشنگتن را فاش نکرده بود، که نشاندهندهٔ حساسیت این گفتگوهاست—که گمان میرود بر سناریوهای نظامی در صورت شکست دیپلماسی با ایران تمرکز داشته باشد.در مصاحبهای با والاستریت ژورنال پیش از آغاز مذاکرات، ویتکاف گفت که ایالات متحده اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هستهای دست یابد، اما «جایی برای سازش» وجود دارد. او خاطرنشان کرد که موضع اولیهٔ آمریکا شامل برچیدن برنامهٔ هستهای ایران است، اما افزود: «این بدان معنا نیست که ما آمادهٔ مذاکره نیستیم.»ویتکاف تأکید کرد که اگر ایران از برچیدن برنامهٔ خود امتناع کند، گامهای بعدی به تشخیص ترامپ واگذار خواهد شد.
او مذاکرات فعلی را تلاشی برای اعتمادسازی توصیف کرد که هدفش انتقال اهمیت یک توافق است، نه دستیابی به یک توافق جامع در این مرحله. او تأکید کرد هر توافق نهایی نیازمند نظارت شدید خواهد بود تا اطمینان حاصل شود ایران بهطور مخفیانه برنامهٔ ساخت سلاح هستهای را دنبال نمیکند.