نیم نگاهی به دولت اول و دوم روحانی

روحانی در حالی با دولت خداحافظی کرد که برخی رفتارهای اجتماعی وی خصوصاً در دوره دوم ریاست جمهوری و علی الخصوص طی یکی دو سال اخیر از وی چهره ای ضد مردمی ساخته است. در این یادداشت به دلائل تغییرات رفتاری و مدیریتی دوره اول و قیاس آن با دوره دوم که موجبات دلخوری مردم از وی را به همراه داشت بپردازیم؛ شاید سیاستمداران آتی از دست به چنین حرکاتی پرهیز نمایند.
می دانیم که روحانی در دولت اول هم در حوزه خارجی با غلبه بر جنگ اقتصادی و تحریم توانست قطعنامه های ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد و احتمال جنگ نظامی را خنثی کند و هم در عرصه داخلی با یک وزیر کارآمد همچون طیب نیا توانست اقتصاد را در مسیر صحیح هدایت کند که نتیجه آن افزایش نرخ رشد اقتصادی و کاهش قابل توجه نرخ تورم بود. گفتگوی مداوم ایشان با مردم و درمیان گذاشتن مسائل و مشکلات کشور با مردم و ادبیات یاری خواستن از مردم کام ایشان را شیرین کرده بود. این در حالی بود که انسجام در تیم اقتصادی دولت وجود نداشت و خصوصاً اختلافات عمیقی در درون تیم اقتصادی بود و اگر این هماهنگی اعمال می شد نتایج بسیار مطلوبتری همچون رشد اقتصادی دو رقمی و تورم تک رقمی را هم می توانست کسب کند.
در این دوره، سکاندار دفتر ریاست جمهوری هم یک شخص صاحبنظر در حوزه اقتصاد بود که البته صرفاً به وظایف اداره نهاد ریاست جمهوری می پرداخت و حتی در کار تیم اقتصادی دولت دخالت نمی کرد و نتیجه آن ساماندهی و روند رو به بهبود اوضاع اقتصادی و بر آسیب ها و نارسائیها احاطه یافته بود که مردم را به آینده کشورامیدوارتر کرد و در انتخابات 1396 یک رأی بالا برای روحانی رقم خورد اما سؤال آن است که چرا این رأی 24 میلیونی به سرانجامی رسید که یأس و ناامیدی مردم، ابتدا در انتخابات مجلس شورای اسلامی در 1398 و سپس در انتخابات ریاست جمهوری در 1400 را پدید آورد؟!
اگرچه خروج آمریکا از برجام و تحریم های یک جانبه و جلوگیری از صادرات نفت و بسیاری از عوامل خارجی را نمی توان نادیده گرفت و نفی کرد، لیکن در این یادداشت سعی دارم پاسخ مذکور را متمرکز برعوامل درونی و داخلی این شکست نمایم زیرا معتقدم حتی در صورت وجود عوامل خارجی، روحانی و دولتش در صورت داشتن رویکردی همچون دولت اول می توانست بر مشکلات فائق آید و امروز با محبوبیت مناسبی از دولت خداحافظی کند.
به عقیده نگارنده، اولین و مهمترین عامل زمین خوردن روحانی غفلت از قدرت مردم و در پی آن نادیده گرفتن منافع عمومی بود. نامحرم دانستن مردم و عدم اقناع عمومی قبل از تصمیم¬گیری در قضیه افزایش بنزین از جمله بارزترین این وقایع است تا در ادامه آن در مصوبات ستاد مقابله با کرونا و تصمیم¬گیری خلق الساعه مبنی بر تعطیلی استانهای تهران و البرز که نه¬تنها زنجیره انتقال ویروس را قطع نکرد بلکه مسافرت مردم به شمال کشور و سایر استانها باعث فراگیر تر شدن این بیماری شد، این تصمیم در روزهای اخر دولت دوازدهم از جنس موضوع بنزین بود که بدون آمادگی مردم و افکار عمومی صرفاً مردمی که آمادگی تعطیلی بانک¬ها و ادارات برای کارهای جاری را داشتند، بدلیل عدم اطلاع رسانی قبل از اجرای تصمیم، دچار سرگردانی نمود، در این تصمیمات، نه¬تنها دلائل آن برای مردم بازگو نشد بلکه رفتار انعکاس یافته از ایشان در برابر سؤال رسانه ها تلقی به سخره گرفتن مردم بود که به قضیه «من هم صبح جمعه فهمیدم» مشهور شد.  همچننی در موضوع مربوط به نارضایتی استان های سیستان و بلوچستان و یا کمبود آب در خوزستان اقتضا می کرد رئیس جمهور رأساً در این استان¬ها حضور می یافت و با مردم رنجور آن استان¬ها همدردی می کرد و حتی در صورت عدم رفع مشکلات مردم، این حضور می توانست التیامی باشد بر زخم¬ها و آلام مردم، چنانکه همواره شاهد بوده ایم که رفتار اجتماعی مردم به گونه¬ای بوده است که حتی در صورتی که کارگزاران توان حل مشکل را نداشته باشند و یا حتی عدم کفایت اعتبارات و منابع بودجه ای، همدردی با آنان رضایتمندی آنان را در پی داشته است.
عامل مؤثر دیگر، گماردن رئیس دفتری است که به دلیل رفاقت دیرینه و هم حزبی بودن در حزب اعتدال و توسعه نقشی به مراتب بیش از جایگاه قانونی ایفا می کرد و اختیارات فراتر از وزرا و معاونین رئیس جمهورحتی معاون اول داشت ، نقیصه¬ای  که در دولت دوم آقای احمدی نژاد نیز رقم خورد؛ در این راستا تغییر وزرایی همچون بهداشت و صنعت و اقتصاد بنا به عدم تمکین در مقابل اوامر رئیس دفتر صورت می¬گیرد و اصولاً این امر موجب شد که اختیارات در جایی و مسؤلیتها در جای دیگر باشد و موضوع پاسخگویی وزرا در مقابل مجلس و مردم دچار خدشه گردید.
امید دارد که دولتی که هم اکنون در حال استقرار کابینه است، جایگاه و حدود و ثقور و وظایف و مسؤلیتهای هر یک از مناصب را معین و مشخص نماید و هم به قدرت حضور مردم واقف باشد که بسیاری از دشمنی¬های خارجی را خنثی می کند و هم در حوزه داخلی نسخه شفابخشی است بر کمبود منابع و امکانات.

* نماینده سابق مجلس