از موقوفه مدرسه علميه سعديه راميان تا موقوفه بزرگ گوهرشاد مشهد

گروه سياسي - محمدحسين روانبخش: اگرچه با توجه به تجربه تاريخي، نمي‌توان چندان به نتيجه بخش بودن تحقيق و تفحص‌هاي مجلس اميدوار بود، اما همين که بر اثر فشار افکار عمومي بالاخره نمايندگان مجلس شوراي اسلامي با درخواست تحقيق و تفحص از سازمان اوقاف و امورخيريه موافقت کردند، مي‌تواند خبري مهم تلقي شود.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،اين موافقت روز گذشته با راي 170 نماينده اعلام شد و اين در جالي بود که پيش از اين اخبار و شايعاتي در خصوص محالفت‌هاي شديد با اين امر به گوش مي‌رسيد.  اين موضوع در حالي مطرح شد که در هفته‌هاي اخير دو موضوع درباره اوقاف بسيار بازتاب داشت. اولين خبر درباره موقوفه اي بزرگ در قزوين بود که اعلام شد به عروس حجت الاسلام خاموشي و به قيمت اندک واگذار شده است. اگر چه اعلام شد که اين اتفاق پيش از رياست خاموشي بر اوقاف و بر اساس ضوابط صورت گرفته ولي اصل آن تائيد شد. از سوي ديگر خبر واگذاري موقوفه بزرگ گوهرشاد مشهد به احمد علم الهدي امام جمعه اين شهر و پدرزن رئيسي نيز باعث تحليل‌هاي مختلف در روزهاي اخير شده است. پس از اعلام اين موضوع، صفحه اينستاگرامي علم الهدي نوشت: ضمن قدرداني از دغدغه مندي بزرگواراني که در پي افشاگري مصاديق فساد در کشورند در خصوص شبهه واگذاري موقوفات گوهرشاد به امام جمعه مشهد توجه به اين نکته ضروري است متولي موقوفات گوهرشاد موقوفه خاص طبق متن وقف نامه يکي از سادات صلحاي شهر مشهد تعيين شده است لذا به تشخيص مراجع قانوني اين جايگاه در آيت الله علم الهدي احراز شد و نامهي مورد اشاره اداره کل اوقاف خراسان در مقام بيان اين صلاحيت است. بنابراين اينکه بگوييم موقوفات گوهرشاد به آيت الله علم الهدي واگذار شده سخني اشتباه است دقيق آن است که متولي شرعي و قانوني اين موقوفات آيت الله علم الهدي است.
با اين حال چند روز پيش مسيح مهاجري در روزنامه جمهوري اسلامي نوشت: بار‌ها باخبر شدم موقوفه‌اي از مسير شرعي و قانوني اش منحرف شده و به دست کساني افتاده که اهليت تصدي آن را ندارند. ماجرا را دنبال کردم و خوشبختانه موقوفات مورد نظر به مسير واقعي بازگشتند. اين درست نيست که عده‌اي از مردم نتوانند به اندازه کافي گوشت، مرغ، لبنيات و ميوه بخورند، ولي تعداد قليلي به خاطر نزديک بودن به مبادي قدرت از پاداش‌هاي ميلياردي، حقوق‌هاي نجومي و بهانه‌هائي از قبيل شايستگي براي در اختيار داشتن موقوفات برخوردار باشند. کساني که اعتراف مي‌کنند ما هنوز نتوانسته‌ايم در نظام جمهوري اسلامي عدالت را برقرار کنيم، براي برقرار ساختن عدالت به سراغ اين تبعيض‌ها بروند. با کنار زدن افراد نزديک به قدرت از تصاحب اموال عمومي و خود را صالح و برتر از ديگران دانستن، مي‌شود عدالت را جاري کرد. فکر نکنيد صبر مردم بي‌پايان است. از روزي بترسيد که لشکر گرسنگان عليه شما قيام کنند. اگر به رسالت ديني و قانوني خود که خدمت به محرومين و اجراي عدالت است عمل نمي‌کنيد، لااقل براي بقاء خودتان و حکمراني‌تان فکري بکنيد. مردم ما اگر احساس کنند کشورشان ثروتي ندارد و همه بايد با فقر زندگي کنند، حاضرند تقسيم عادلانه فقر را هم بپذيرند. آنچه مردم حاضر نيستند تحمل کنند تبعيض است. مردم نمي‌پذيرند در کشوري با اينهمه ثروت و امکانات، عده‌اي به آلاف و الوف برسند و ميليون‌ها خانواده شاهد تقسيم فقر ميان خودشان باشند. اين، حق مردمي که در کشوري ثروتمند زندگي مي‌کنند نيست.
با اين همه در درخواست تحقيق و تفحص مجلس به صراحت نامي از اين دو موقوفه برده نشده است ولي مي‌توان درميان بندهاي آن اشاره به اين گونه موقوفه‌ها را يافت. در اين درخواست اما به موقوفه پرحاشيه ديگري به نام موقوفه مدرسه علميه سعديه راميان اشاره شده است. روز گذشته احمد راستينه، سخنگوي کميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي، محورهاي  اين تحقيق و تفحص را به شرح زير قرائت کرد:
1-چرا موقوفات بسيار زياد واقفين بدون برنامه رها شده است، برنامه سازمان در نذورات چند صد ميليارد توماني مردم در بقاع متبرکه چيست؟
2- گزارشي از مصاديق، ميزان و نحوه سرمايه گذاري اوقاف طي 5 سال اخير، از محل اعتبارات دولتي و موقوفات و بقاع متبرکه و ساير.
3- گزارش از مصاديق، ميزان و نحوه هزينه کرد حق النظاره و حق التصدي که به شکل متمرکز در دست رياست سازمان قرار مي‌گيرد و طي 5 سال گذشته.
4- گزارش مبسوط از رقبه‌ها و موقوفاتي که ساليان سال است به ثمن بخس در اختيار افراد ذي نفوذ و غير مرتبط قرار گرفته است.
5- گزارش مبسوط از ميزان مبالغ موجود در حسابهاي بانکي ادارات کل و سازمان که ماه‌ها است در بانک‌ها رسوب يافته است.
6- گزارش از نحوه و چگونگي هزينه کرد حفظ عين و علت افزايش آن و مصاديق هزينه کرد آن.
7- گزارش از نحوه و چگونگي نظارت بر عملکرد هزينه اي اعتبارات غير دولتي اوقاف طي 5 سال گذشته.
8- گزارش شيوه قيمت گذاري موقوفات جهت واگذاري به اشخاص اعم از مشارکت، اخذ پذيره يا اجاره و يا ساير.
9- گزارش از نحوه، مصاديق و ميزان هزينه کرد نذورات مردم در بقاع متبرکه طي 5 سال گذشته.
10- ارائه گزارش عملکرد در خصوص احياء دهها ميليارد تومان موقوفات رها شده در کشور.
11- گزارش از نحوه، مصاديق و ميزان هزينه کرد عايدات موقوفات کشور طي 5 سال گذشته.
12- گزارش از مصاديق و ميزان وصول عايدات موقوفات در اختيار دولت و در صورت عدم وصول علت عدم وصول آن چيست؟
13- گزارش از اعمال مديريت طي 5 سال اخير جهت کاهش نارضايتي مردم از عملکرد صف و ستاد سازمان اوقاف.
14- گزارش از موقوفات و املاک ساير مواردي که بصورت ترک تشريفات در کميسيون املاک در سطح کشور و بويژه استان تهران که به اشخاص حقيقي يا حقوقي واگذار شده همراه با نام اشخاص حقيقي و حقوقي و مستندات کارشناسي شده آن طي 5 سال گذشته.
15- گزارش از ميزان کمک‌هاي بلاعوض به سازمان‌ها، نهادهاي فرهنگي مذهبي و علمي طي 5 سال گذشته.
16- باغ موقوفه مدرسه علميه سعديه راميان و موقوفات استان گلستان و نحوه هزينه کرد درآمدهاي آن.
17- شفاف سازي موضوعات مالي.
18- پاسخگو نبودن مديران اوقاف به دستگاه‌هاي مختلف درآمدهاي اوقاف و امورخيريه و نحوه هزينه کرد آن در سطح کشور.
موضوع موقوفه مدرسه علميه سعديه راميان چيزي است که مورد اعتراض طلاب اين مدرسه است و سال گذشته باعث شکل گرفتن حاشيه‌هايي درهمايش تجليل از واقفين و افتتاح بزرگترين باغ موقوفه کشور در آزادشهر شد. ماجرا مربوط به موقوفه 365 هکتاري واقع در زمينهاي گلچشمه آزادشهر است که ميرسعدالله خان فندرسکي حدود 130 سال پيش،آنرا وقف حوزه علميه سعديه راميان کرد. اين در حالي است که مدرسه علميه سعديه راميان بعد از انقلاب با فعاليت 15 ساله اش و در حال حاضر با داشتن 80 طلبه خواهر و برادر در مکان استيجاري به تعليم علوم حوزوي و تربيت طلبه مشغول است.