پيشروی فرسايشی ارتش سرخ

گروه بين‌الملل- علي ودايع:  ظرف 3 سال گذشته جنگ اوکراين همواره سرخط رسانه‌هاي جهان بوده‌است. هنگامي که روسيه در 24 فوريه 2022 «عمليات ويژه نظامي» را آغاز کرد خيلي‌ از رهبران و مقامات غربي بهت‌زده شدند اما اين اتفاق از سال‌ها قبل قابل پيش‌بيني بود.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،تعارض منافع و تهديد حياتي عليه روسيه منجر به جنون‌انگيزترين تصميم کرملين شد. ظرف اين مدت ميليون‌ها دلار براي جنگ هزينه شده‌است ؛ روسيه و اوکراين تاکنون خون‌بهاي سنگيني در اين نبرد پرداخته‌اند. در انتهاي دو سالگي جنگ ديگر خبري از بيانيه‌هاي شديد اللحن اتحاديه اروپا و ناتو در حمايت از اوکراين نيست و نظرسنجي‌هايي که تا سال قبل حمايت حداکثري مردم اروپا و آمريکا از کي‌يف را نشان مي‌داد، امروز آن روي ديگر مردم غرب را نشان مي‌دهد.  در ميانه روگرداني پنهاني غرب از اوکراين، اقتصاد اين کشور نيز بر اثر جنگ به شدت آسيب ديده است. بر اساس مطالعه جديد بانک جهاني که هفته پيش منتشر شد، حتي اگر هم اکنون جنگ در اوکراين به پايان برسد، بازسازي اقتصاد اين کشور 486 ميليارد دلار هزينه دارد که 2.8 برابر بازده اقتصادي اين کشور در سال 2023 است. اين امر جداي از هزينه جاني و نيروي انساني است که اوکراين طي دو سال از دست داد.
زد و خورد غيرمستقيم کرملين و کاخ‌سفيد
هنگامي که روسيه حمله تمام‌عيار خود به اوکراين را در 24فوريه2022 آغاز کرد، دولت بايدن يک حمله ديپلماتيک را فعال کرد که به اندازه تلاشش براي ارسال سلاح به ارتش اوکراين مهم بود. ايالات متحده با اعمال تحريم‌هاي اقتصادي و درخواست براي دفاع دسته‌جمعي از نظم بين‌المللي، به دنبال مجازات روسيه همرا با آسيب اقتصادي و ايزوله کردن سياسي بود. هدف اين بود که شرکت‌ها و کشور‌ها روابط خود را با مسکو قطع کنند؛ اما دو سال بعد، پوتين به اندازه‌اي که مقامات آمريکايي انتظار داشتند، منزوي نشده است. قدرت ذاتي روسيه که ريشه در ذخاير عظيم نفت و گاز طبيعي آن دارد، به مقاومت مالي و سياسي قدرت بخشيده که تهديدي براي اهداف غربي‌ها است. در بخش‌هايي از آسيا، آفريقا و آمريکاي جنوبي، نفوذ او مثل هميشه قوي است يا حتي در حال رشد است و کنترل او بر قدرت در خانه مثل هميشه قوي به نظر مي‌رسد. جنگ بدون شک براي روسيه هزينه‌هايي داشته است: «اين جنگ جايگاه اين کشور را نزد بسياري از اروپا خراب کرده است. ديوان کيفري بين‌المللي حکم بازداشت پوتين را صادر کرده است. سازمان ملل بار‌ها اين تهاجم را محکوم کرده است.»
تلفات نجومي روسيه و اوکراين
آمار تلفات ارتش اوکراين يک راز دولتي است و به شدت از انتشار اطلاعات مربوط به آن جلوگيري مي‌شود. با اين حال، اواخر تابستان امسال وزارت دفاع روسيه اعلام کرد که 61 هزار و 207 اوکرايني از ابتداي جنگ کشته شده و 49 هزار و 368 نفر زخمي شده‌اند. اين وزارتخانه همچنين تاييد کرد که 5 هزار و 937 سرباز روسي در ميدان نبرد کشته شده‌اند.  با اين حال منابع مختلف ارقام گوناگوني را از تعداد سربازان کشته شده دو طرف اعلام مي‌کنند و به دليل حساسيت بالاي موضوع، در بسياري از موارد آمار‌ها با يکديگر تفاوت چشمگيري دارند و تشخيص صحت آن‌ها ممکن نيست. به طور مثال، يوگني پريگوژين، رئيس  سابق گروه نظامي واگنر که سربازان او نيز در جنگ اوکراين براي روسيه مي‌جنگيدند، پيش‌تر گفته بود که سازمان او تا اواخر مه سال 2023 بيش از 20 هزار سرباز در اوکراين از دست داده است. او همچنين مدعي شده بود که ارتش روسيه تا اواخر ژوئن 120 هزار کشته داشته است. در يک تخمين ديگر، مقامات آمريکايي مرداد ماه امسال تعداد کشته‌هاي دو طرف در 18 ماه اول جنگ را نيم ميليون نفر برآورد کردند. به ادعاي روزنامه نيويورک تايمز به نقل از منابع آگاه آمريکايي، تلفات نظامي روسيه شامل 120 هزار کشته و 180 هزار زخمي است. اين منابع تلفات طرف اوکرايني را 70 هزار کشته و 100-120 هزار مجروح دانسته‌اند. اين روزنامه همچنين بيان مي‌کند که تعداد روس‌ها در ميدان نبرد تقريبا 3 برابر سربازان اوکراين است و روسيه جمعيت بيشتري دارد که بتواند صفوف خود را با آن‌ها پر کند.
توان دفاعي و تهاجمي طرفين
موسسه سلطنتي سرويس‌هاي [دفاعي] متحد در ماه جاري اعلام کرد روسيه 6.5 درصد از کل بودجه خود را صرف جبران خسارت در ميدان جنگ کرده و مي‌تواند 125 تانک در ماه توليد کند. اين مقدار حتي بيش از اندازه براي جايگزيني تانک‌هايي است که در جنگ‌هاي اخير منهدم شده کافي است.  صنعت روسيه همچنين به طور قابل توجهي توليد گلوله‌هاي توپخانه و سيستم‌هاي موشک پرتاب چندگانه را همراه با واردات مهمات و موشک‌هاي بالستيک از کره شمالي افزايش داده است. در همين حال، محاسبات نشان مي‌دهد اوکراين براي اينکه با روسيه همگام شود احتياج دارد هر ماه 240 هزار گلوله بيشتر دريافت کند.
در حال حاضر، روسيه قادر است به ازاي هر گلوله اوکرايني، 5 گلوله شليک کند. سربازان اوکرايني که ديگر از دريافت مهمات بيشتر از غرب نااميد شده‌اند مي‌گويند در برخي از مناطق فقط چند گلوله در روز شليک مي‌کنند تا فقط از شکست جلوگيري کنند.
افزايش اعتماد به نفس ارتش سرخ
از ابتداي شروع جنگ در فوريه 2022، نيرو‌هاي زميني روسيه به سرعت وارد عمل شده و در عرض چند هفته کنترل مناطق وسيعي از اوکراين را در دست گرفته و تا حومه کي‌يف پيشروي کردند. يکي از مهم‌ترين پيروزي‌هاي روسيه در اين جنگ دو ساله را مي‌توان تصرف «باخموت» دانست. در ماه مه سال 2023، نيرو‌هاي روسيه اين شهر را که در منطقه دونباس در شرق اوکراين قرار دارد پس از ماه‌ها نبرد شديد و تلفات سنگين تحت تسلط خود درآوردند. ارزش استراتژيک شهر باخموت مورد بحث بود، اما ارزش نمادين آن براي اوکراين به عنوان نمونه‌اي از مقاومت اين کشور در برابر روسيه بسيار مهم تلقي مي‌شد. شايد بتوان گفت که تصرف باخموت تبديل به نمادي از شکستن مقاومت نيرو‌هاي اوکرايني در برابر روسيه شد.
اخيرا و در آستانه وارد شدن جنگ اوکراين به سه سالگي خود، نيرو‌هاي اوکرايني به طور کامل از شهر «آوديوکا» عقب نشيني کرده و اين شهر به تصرف کامل نيرو‌هاي روسيه درآمد. رخدادي که به عنوان دومين دستاورد مهم روسيه بعد از تصرف باخموت ارزيابي شده است. آوديوکا از سال 2014، زماني که جنگنده‌هاي تحت حمايت روسيه بخش‌هاي وسيعي از مناطق شرقي دونتسک و لوهانسک را تصرف کردند، ميدان جنگ بوده است. اکنون تقريبا تمام جمعيت اين شهر آن را ترک کرده و ساختمان‌هاي آن نيز تقريبا به طور کامل ويران شده است. سقوط آوديوکا بزرگ‌ترين تغيير در خط مقدم جنگ بود که بيش از هزار کيلومتر درازا دارد.
روسيه همچنين حملاتي را در اطراف روستا‌هايي در منطقه «زاپوريژيا جنوبي» انجام داده است، جايي که اوکراين در جريان ضد حمله خود در سال 2023 دستاورد‌هايي داشت. طبق آنچه قانونگذارن اوکرايني مي‌گويند، ارتش اوکراين به طور ميانگين با 25 درصد کمبود نيرو مواجه است. فرماندهان اوکراين قادر نيستند به سربازان خود استراحت بدهند و روسيه هم اخيرا حجم حملاتش را افزايش داده است.
وزارت دفاع روسيه پيشتر با اشاره به وضعيت آوديوکا اعلام کرد نيروهاي اوکرايني يک روز پيش از دريافت دستور «اولکساندر سيرسکي»، فرمانده نيروهاي مسلح اين کشور براي عقب‌نشيني از شهر آوديوکا در نزديکي دونتسک، خودشان فرار از اين شهر را آغاز کرده بودند.
چندين کانال تلگرامي روسيه مدعي شدند که نيروهاي اين کشور وارد لاستوچکينو شده‌اند و تصاوير تاييد نشده و فيلمي از سربازان در حال اهتزاز پرچم روسيه در وسط اين شهرک ويران‌ شده منتشر کردند اما اين درحاليست که نه وزارت دفاع روسيه و نه اوکراين هنوز اين گزارش‌ها را تاييد نکرده‌اند. با اين حال، مقامات در مسکو روز شنبه گفتند که ارتش روسيه «به تصرف مواضع سودمندتر در بخش آوديوکا ادامه داده است» و در عين حال ضد حملات اوکراين را دفع مي‌کند.در هر صورت، همانطور که آناتول ليون و جورج بيبي، کارشناسان موسسه کوئينسي در گزارش جديد خود اشاره مي‌کنند، «در حال حاضر چشم انداز واقع بينانه کمي براي پيشرفت اوکراين در ميدان نبرد وجود دارد؛ و خطر مهم‌تر آن است که اوکراين ممکن است نيروي انساني و مهمات خود را تمام کرده و خود را در معرض يک ضدحمله ويرانگر روسيه قرار داد.»
اين دو تحليلگر مي‌گويند تنها و بهترين راه حل اين است که قبل از نابودي اوکراين همه طرف‌ها را به ميز مذاکره بکشانيم.