ترامپ با برجام چه می کند؟

یک هفته دیگر تا موعد تصمیم‌گیری ترامپ در مورد برجام باقی مانده است. دو سوال اساسی در این رابطه وجود دارد که ممکن است خیلی از ما ایرانی‌ها به دنبال پاسخ آن باشیم: اول این که افکار عمومی آمریکا در مورد برجام چه فکر می‌کند؟ و دوم این که گزینه‌های احتمالی که ترامپ می‌کند است آن‌ها را در قبال برجام اتخاذ کند، چیست؟
به گزارش مردم سالاری آنلاین، این روزها همه در ایران در مورد 22 اردیبهشت و تصمیمی که قرار است دولت ترامپ در مورد خروج یا عدم خروج از برجام بگیرد، حرف می‌زنند. اروپایی‌ها تلاش خود برای حفظ برجام را به بیشترین میزان رسانده‌اند و خبرهایی منتشر شده که آن‌ها در کنار این تلاش، در حال آماده کردن «پلن بی» خود برای حالتی که ترامپ از برجام خارج شود، هستند. از آن طرف، مخالفین قسم خورده توافق هسته‌ای، مثل اسرائیل و عربستان سعودی نیز بر دامنه جنگ ضدبرجامی خود افزوده‌اند و با هیاهوی رسانه‌ای بسیار، ترامپ به خروج از برجام تشویق می‌کنند.
اما افکار عمومی آمریکا چه فکری در مورد برجام می‌کند؟ به نظر رأی‌دهندگان آمریکایی آیا دولت ترامپ باید از برجام خارج شود یا همچنان در آن باقی بماند؟
 
افکار عمومی آمریکا و برجام
واقعیت این است که برجام در ابتدای کار خود توافق محبوبی در آمریکا نبود و حتی اکثریت مردم آمریکا مخالف آن بودند. اما حالا در حالی که ترامپ باید تا چند روز دیگر در مورد برجام تصمیم بگیرد و برجام‌ستیزی دولت آمریکا به بالاترین حد رسیده، حمایت مردم آمریکا از برجام نیز رکورد شکسته و به بالاترین میزان رسیده است.
موسسه مورنینگ کُنسالت و مجله پالیتیکو با نظرسنجی‌هایی از ابتدای حصول توافق هسته‌ای تاکنون، میزان موافقت یا مخالفت مردم آمریکا با برجام را اندازه‌گیری کرده‌اند. نظرسنجی مشترک این دو نهاد نشان می‌دهد که برجام در حال حاضر از حمایت بیشتر مردم آمریکا برخوردار است و در واقع این حمایت به بالاترین میزان نیز رسیده است. 56 درصد مردم آمریکا موافق برجام هستند و از باقی ماندن دولت آمریکا در برجام حمایت می‌کنند. 26 درصد مردم آمریکا نیز با برجام مخالف‌اند و طرفدار گزینه خروج دولت ترامپ از برجام هستند. 18 درصد نیز نظری در این‌باره ندارند.
برای این که بدانیم حمایت‌ها از توافق هسته‌ای در میان مردم آمریکا چگونه افزایش یافته است، کافی است به سابقه این نظرسنجی نگاهی بیاندازیم. ایران و کشورهای عضو گروه پنج بعلاوه یک، در ژوئیه سال 2015 بر سر حل مناقشه هسته‌ای به توافق رسیدند و برجام حاصل شد. یک ماه بعد در اوت سال 2015، این نظرسنجی برای نخستین بار در آمریکا انجام شد. در آن زمان حدود 60 درصد مردم آمریکا مخالف برجام بودند و حمایت‌ها از این توافق زیر 30 درصد بود. اما از اواسط سال 2016 و پس از اجرایی شدن برجام، حمایت‌ها از این توافق در بین مردم آمریکا گسترش یافت تا این که در آستانه تصمیم ترامپ در ماه می 2018، این حمایت به بالاترین میزان رسید.
طرفداران حزب دموکرات به طور قاطع از برجام حمایت می‌کنند. در حال حاضر 68 درصد دموکرات‌ها حامی برجام هستند و تنها 14 درصد آن‌ها طرفدار خروج دولت ترامپ از برجام هستند. نکته جالب این است که حتی حمایت از برجام در میان طرفداران حزب جمهوری‌خواه نیز افزایش یافته و در حال حاضر 46 درصد جمهوری‌خواهان آمریکا، حامی برجام هستند. میزان مخالفت نسبت به برجام نیز در میان طرفداران حزب جمهوری‌خواه 42 درصد است و مابقی نیز نظری در مورد توافق هسته‌ای ندارند.
 
گزینه‌های ترامپ در مورد برجام
اما سوال مهم‌تر این است که ترامپ با برجام چه کار می‌کند؟ می‌دانیم که افزایش حمایت افکار عمومی آمریکا از برجام باعث نمی‌شود که رئیس جمهور آمریکا دست از تخاصم با برجام بردارد. او برجام یکی از «بدترین» توافقاتی می‌داند که آمریکا تاکنون وارد آن شده است و در دوره ریاست‌جمهوری‌اش یک روز نیز دست از ضدیت با برجام برنداشته است. اخیراً ترامپ حملات خود به برجام را وسعت بخشیده و حتی اظهارات نتانیاهو در شوی تلویزیونی‌اش را تأیید کرده است.
ترامپ این گزینه‌ها را در قبال برجام روی میز می‌بینید و از میان این چهار گزینه یکی را انتخاب خواهد کرد:
 
1- پذیرش برجام
گزینه اول این است که ترامپ در 22 اردیبهشت، تعلیق تحریم‌ها را تمدید کند؛ آمریکا در برجام بماند و وی اولتیماتوم جدیدی برای تغییر برجام یا خروج آمریکا از آن صادر نکند. بار آخر که ترامپ تحریم‌ها را در ژانویه 2018 تعلیق کرد، یک اولتیماتوم صادر کرد که سر رسید آن 22 اردیبهشت 97 بود. بعید است این بار وی حاضر شود بدون صدور اولتیماتومی دیگر، به تعلیق تحریم‌های ایران تن دهد. پس احتمال انتخاب این گزینه تقریباً صفر است!
 
2- تعیلق تحریم‌ها و صدور یک اولتیماتوم دیگر
گزینه دوم این است که ترامپ تحریم‌ها را یک بار دیگر تعلیق کند و از آن طرف مثل ماه ژانویه، اولتیماتوم دیگری صادر کرده و بگوید اگر برجام تا فلان تاریخ تغییر نکند، آمریکا از آن خارج می‌شود. این دقیقاً گزینه‌ای است که ترامپ یک بار آن را امتحان کرده تا به اروپایی‌ها فشار وارد کند که با آمریکا در تغییر برجام همراهی کنند. ترامپ دفعه پیش گفته بود که اگر تا 22 اردیبهشت به نتیجه دلخواه نرسد بار دیگر تحریم‌ها را تعلیق نمی‌کند. احتمال انتخاب این گزینه توسط ترامپ، اندک است.
 
3- خروج نرم از برجام
گزینه سوم این است که ترامپ در 22 اردیبهشت دیگر تعلیق تحریم‌ها را تمدید نکند، اما از آن طرف از وزارت خزانه‌داری آمریکا بخواهد که فعلاً دست نگه دارد و تحریم‌ها را اعمال نکند. ترامپ ممکن است برای فشار حداکثری به اروپا و امتیازگیری از ایران این گزینه را انتخاب نماید. او با انتخاب این گزینه، به نوعی روی امانوئل ماکرون را هم زمین نیانداخته و نشان داده که مذاکرات رئیس جمهور فرانسه با وی بی‌تأثیر نبوده است. در این گزینه، آمریکا فوراً از برجام خارج نمی‌شود چرا که هنوز تحریم‌ها علیه ایران اعمال نمی‌شوند. اما این گزینه به معنای خروج تدریجی آمریکا از برجام است و در صورتی که ترامپ به خواسته‌های خود مبنی بر تغییر در برجام نرسد، آمریکا پس از چند ماه از برجام خارج می‌شود. این گزینه محتمل‌ترین گزینه‌ای است که دولت آمریکا ممکن است آن را انتخاب کند. با انتخاب این گزینه مجرای دیپلماتیک بین آمریکا و اروپا برای مذاکره در مورد تغییرات در برجام حفظ خواهد شد.
 
4- خروج سخت از برجام
گزینه نهایی این است که آمریکا فوراً از برجام خارج شود، به تعلیق تحریم‌ها ادامه ندهد، اعلام کند مجدداً تحریم‌های ایران را اعمال می‌کند و هر کشور یا شرکتی که این تحریم‌ها را نقض کند جریمه خواهد شد. این گزینه، یک گزینه حداکثری است که فاصله بین اروپا و آمریکا را در موضوع برجام زیاد می‌کند و بین دو سوی اقیانوس اطلس شکاف می‌اندازد. احتمال انتخاب گزینه توسط دولت ترامپ وجود دارد. ارزیابی مردم سالاری آنلاین این است که احتمال انتخاب این گزینه بین اندک تا متوسط است.

اینفوگرافی مربوطه مردم سالاری آنلاین را ببینید: گزینه‌های ترامپ در قبال برجام